Nog een toeslagenschandaal, duizenden mensen onterecht in diepe schulden

Opnieuw blijkt dat duizenden mensen in financiële moeilijkheden zijn geraakt als gevolg van wanbeleid bij de Belastingdienst. Uit onderzoek van de Volkskrant blijkt dat 10 tot 15 duizend aanvragers van een leenbijstand (Bbz) ten onrechte hoge bedragen aan huur- en zorgtoeslag en kindgebonden budget moesten terugbetalen.

De Bbz was een regeling waarmee vanaf 2004 uitkeringsgerechtigden een eigen bedrijf konden starten vanuit de Bijstand of WW. Het ging daarbij om een renteloze lening die werd kwijtgescholden als die eigen onderneming geen omzet had hoger dan de bijstandsnorm. In plaats daarvan heeft de Belastingdienst door een boekhoudkundige misser de lening opgeteld bij het toetsingsinkomen, waardoor ze plots een veel te hoog inkomen hadden en duizenden euro’s aan zogenaamd onterecht ontvangen toeslagen moesten terugbetalen.

Uit het onderzoek van de Volkskrant blijkt dat het probleem daarmee al sinds 2010 bekend was. Op aandringen van de Kamer en de Ombudsman werd in 2014 toenmalig staatssecretaris van Financiën Eric Wiebes gevraagd de regeling aan te passen en de gedupeerden met terugwerkende te kracht te compenseren voor ‘een groot probleem en zware last’. Het aanpassen deed Wiebes uiteindelijk pas in 2017, maar daarbij weigerde hij de slachtoffers van dit toeslagenschandaal schadeloos te stellen. Dat gebeurde uiteindelijk deels toch, na moties van onder meer CDA’er Pieter Omtzigt, maar alleen voor slachtoffers uit de periode 2014 tot en met2016. Tienduizenden gedupeerden vielen buiten de boot en hebben in veel gevallen nog steeds ten onrechte hoge schulden.

Volgens de krant heeft de Belastingdienst nauwelijks moeite gedaan de mensen op te sporen die recht hadden op de compensatie. Het verantwoordelijke ministerie van Financiën zou daarnaast in zijn eigen administratie niet kunnen zijn wie de slachtoffers zijn. ‘Een groot aantal gemeenten’ zou gedupeerden hebben geholpen via de bijzondere bijstand, maar in hoeverre is onbekend. Pieter Omtzigt, die zich eerder vastbeet in het schandaal rond de kinderopvangtoeslag, heeft laten weten Kamervragen te stellen. De CDA’er laat weten: ‘De zaak toont veel parallellen met de toeslagenaffaire. Er lag een rapport van de Ombudsman, daar is jarenlang niks mee gedaan, slachtoffers werden heen en weer gestuurd.’