Nu Wilders blijft escaleren moet Timmermans gaan uitdagen

Bij de coalitiepartners van Geert Wilders begint het door te dringen: dit spelletje eindigt niet in een compromis, maar in een kabinetscrisis. Wat eerst nog werd gezien als scherpe onderhandelingstactiek, is in werkelijkheid een routekaart naar confrontatie. De VVD worstelt zichtbaar met haar rol, NSC staat onder hoogspanning en BBB balanceert tussen loyaliteit en realiteitszin.

Vandaag is de dag van de waarheid. Wilders blijft dreigen: als zijn eisen rond asiel niet worden ingewilligd — inclusief het loslaten van verdragen en rechtsstatelijke normen — dan ligt het kabinet eruit. Zijn coalitiegenoten voelen inmiddels wat velen al langer zagen: deze koers is niet gericht op stabiliteit, maar op escalatie.

En wat doet de VVD? Meebuigen. Meeregeren. Meeslikken. Het ooit ‘fatsoenlijke’ midden blijkt vooral een brug naar de flanken. Met gestrekte benen de coalitie in, maar inmiddels gevangen in een logica waarin rechtse retoriek belangrijker is dan bestuurbaarheid. De VVD wil wel degelijk ‘leveren’ op rechts – migratie, veiligheid, nationale identiteit – en accepteert daar politieke chantage bij. De vraag is niet óf dat ten koste gaat van de rechtsstaat, maar hoe snel.

Tegenover dit kruitvat had GroenLinks-PvdA het initiatief kunnen pakken. In de peilingen staat de fusiepartij op 30 zetels, slechts één minder dan de PVV. De behoefte aan fatsoenlijk en sociaal leiderschap is voelbaar. En toch… is het stil.

Er is geen offensief verhaal. Geen mobiliserende boodschap. De partij opereert keurig binnen de parlementaire lijnen, reageert op incidenten en schandalen, maar zet zelf nauwelijks nog de toon. Timmermans is een gerespecteerd leider, maar lijkt vooral de rol van verantwoordelijke opposant te spelen – niet van uitdager of vernieuwer.

De fusie is organisatorisch geslaagd, maar politiek blijft het nog teveel binnen de eigen muren hangen. Te veel beleidsreacties, te weinig emotionele duiding. Te veel profilering op inhoud, te weinig strategische confrontatie met de dreiging waar we middenin zitten.

Want laten we eerlijk zijn: dit kabinet wankelt niet door beleid, maar door ideologie. En daar helpt geen amendement tegen. Als Wilders de instituties ondergraaft, is dat geen beleidskwestie, maar een systeemcrisis. Daar hoort een antwoord op dat net zo fundamenteel is.

Waar blijft dat antwoord? Waar is het initiatief om van deze crisis een krachtmoment te maken? Om kiezers te laten zien dat er een alternatief is voor cynisme, dreiging en slopen?

GroenLinks-PvdA hoeft Wilders niet te volgen in stijl, maar moet hem wel durven benoemen in strategie. Niet als boeman, maar als katalysator van verval. En tegelijk: durf zelf het perspectief te schetsen dat verder gaat dan ‘fatsoen’. Maak het concreet. Maak het voelbaar. En ja, maak het persoonlijk.

Want als er nieuwe verkiezingen komen – en die kans groeit met de dag – dan wint niet de partij die het meeste gelijk had. Maar de partij die het verhaal vertelt dat raakt.

Het is tijd dat links dat verhaal weer schrijft.

Jaap Stalenburg
Statenlid Fryslân (PvdA) | Communicatieadviseur | Voormalig journalist