O, wat is die universiteit van Amsterdam weer links

Aan de Universiteit van Amsterdam, mijn alma mater, is ophef ontstaan over een avondje dat wordt georganiseerd door de ISSO, de studentenorganisatie van de Internationale Socialisten. Dat vindt niet plaats in een collegezaal maar aan de Nieuwe Achtergracht op het hoofdkwartier van CREA, het cultureel studentencentrum. Aan het woord komen student politicologie Jens en Anne Fleur Dekker. Thema: Fifty Shades of Fascism. En in de uitnodiging kun je lezen hoe de ISSO op de akker van Forum voor Democratie de zaadjes van het fascisme denkt te hebben aangetroffen.

Trotski Wat het publiek te wachten staat is duidelijk. De Internationale Socialisten zijn trotskistisch georiënteerd. Zij onderschrijven de variant op het marxisme-leninisme die is ontwikkeld door de Russische revolutionair Leon Trotski nadat deze door Stalin uit de Sovjet Unie was verbannen. Kernidee: socialisme in één staat is onmogelijk. Dat kun je pas opbouwen ná de wereldrevolutie.

Trotski stichtte een Vierde Internationale maar die is nooit meer geworden dan een samenwerkingsverband van heel kleine groeperingen. De leden daarvan waren op grond van hun levensbeschouwing steeds op zoek naar plekjes waar misschien beginnetjes van die revolutie aan de oppervlakte kwamen. Vandaar dat Nederlandse trotskisten in de jaren vijftig nog een opmerkelijke rol hebben gespeeld in de ondersteuning van het antikoloniale verzet tegen het Franse bewind in Algerije. Igor Cornelissen, ooit roemrucht redacteur van Vrij Nederland, geeft in zijn vele prachtboeken inkijkjes in het Trotskistisch milieu waarvan hij lange tijd deel uitmaakte, overigens zonder dat zijn muzikale verrichtingen op de trompet bij het beroemde ensemble Igor and his Hotshots daaronder leden.

Over het algemeen zijn Trotskisten interessante en belezen sektariërs. Je kunt ze al vele decennia op en rond de Universiteit van Amsterdam vinden. Als ze met je praten, komt het gesprek al gauw op het huidige stadium van kapitalisme en imperialisme alsmede waar precies de eerste barstjes zichtbaar zijn en hoe de bourgeoisie die bijvoorbeeld met hulp van elementen uit het lompenproletariaat en veile (semi-)intellectuelen poogt dicht te smeren. Goeie gasten. Soms vermoeiend.

Pauze Waar is dan de ophef op gestoeld? Het schijnt dat ze aan mijn oude alma mater tegenwoordig de pauze in sommige hoorcolleges gebruiken om feesten, partijen, regatta’s en bijeenkomsten van andere aarde aan te kondigen. Studenten bestijgen dan het katheder en voeren met een paar powerpointplaatjes kort het woord. Ook ISSO maakte van dit gewoonterecht gebruik en kondigde de bijeenkomst in het CREA-gebouw aan.

Studenten boos. Politieke propaganda op het spreekgestoelte. Schande. Dat was in mijn tijd anders. Toen had je net zo goed rechtse studenten (niet zo weinig ook!) die als alternatief voor de linkse studentenorganisatie ASVA de OBAS oprichtten. Hun voorman, Jonkheer Potasse was ooit door de ASVA geschorst omdat hij aangifte had gedaan tegen het feit dat de organisatie aanplakbiljetten verspreidde met daarop “Johnson Oorlogsmisdadiger”. Demonstranten waren om deze kreet door de rechter veroordeeld omdat deze kwalificatie gold als belediging van een bevriend staatshoofd.

Potasse was dan misschien naar de politie gelopen vanwege die naar zijn idee strafbare affiches, hij zou nimmer op het idee zijn gekomen om protest aan te tekenen tegen de aankondiging van een bijeenkomst zoals die over de vijftig tinten fascisme. De universiteit was immers en vrijplaats. Het faculteitsbestuur zou trouwens schouderophalend aan zo’n bezwaar voorbijgegaan. Potasse was overigens in de omgang een aimabele baas.

“Niet de bedoeling” Tot mijn verbijstering is dat in 2017 anders. In plaats van dat de bezwaarde studenten te horen kregen dat de universiteit nu juist geen veilige plaats is waar je nooit iets te horen krijgt wat tegen je haren instrijkt, werd hun klacht beleefd in ontvangst genomen. En ze krijgen, blijkens de berichtgeving in Elsevier ook nog eens gelijk. Die aankondiging was niet de bedoeling geweest.

‘“Er is in colleges geen ruimte voor politieke boodschappen”, zei een woordvoerder. En ze gingen de zaak intern bespreken. Op mijn universiteit. Die van Amsterdam. Intern bespreken omdat een student in een collegezaal tijdens de pauze een bijeenkomst had aangekondigd met een politiek tintje. Alsof de professor zelf voor aanvang van het schriftelijk tentamen de studenten had gevraagd wie hij nu ter plekke kon inschrijven als lid van de ISSO.

O, wat is die universiteit weer links. Onvoorstelbaar. Steeds duidelijker wordt hoe de rechtse golf bij publieke organisaties binnenspoelt en zijn grenzen tracht te stellen. Wel Wilders op de TV, geen Klaver. En geen aankondiging, aankondiging nota bene, van Fifty Shades of Fascism in de pauze van het college op de roemrijke Universiteit van Amsterdam, brandpunt van de verlichting. Het schijnt dat ze ook al achter het bestuur van CREA aanzitten.