Omtzigt nog steeds niet open over zijn politieke plannen, Timmermans eindigt als favoriet in debat

Nederland is totaal veranderd, zo bleek uit de setting van het eerste groet verkiezingsdebat. Er zaten maar liefst vier nieuwe lijsttrekkers van de grootste partijen bij Twan Huys op het podium van College Tour. Twee van die vier hebben op dit moment maar 1 zetel in de Tweede Kamer. Verder was de verdeling mannen-vrouwen precies 50-50, ook al bijzonder.

Er werden meer bijzonderheden zichtbaar. Zo blijkt Pieter Omtzigt in de praktijk toch wat anders dan hij zijn kiezers voorhoudt. Hij zegt dat hij niks moet hebben van one-liners maar hij was de enige die een one-liner maakte in het debat, constateert NRC. Ook is het opvallend dat hij steeds openheid predikt maar zijn eigen politieke plannen geheim houdt. Zo wilde hij niet antwoorden op de vraag of hij premier wil worden. "De stoel is niet het doel," antwoordde hij. Maar wat het doel dan wel is, bleef onduidelijk.

NRC schrijft:

Pieter Omtzigt werd op de man af gevraagd met wie van de drie op het podium hij zichzelf in een coalitie ziet. Zijn antwoord duurde net zo lang als dat van Yesilgöz op dezelfde vraag, en er kwam niks. „Als er straks net zoveel geluld wordt in de coalitie heb ik er helemaal geen zin meer in”, zei Caroline van der Plas. Zij zei: „Ik wil met Pieter.” En met wie wil Frans? Niet met de VVD. En aan het gezicht van Yesilgöz gezien is dat volkomen wederzijds.

Yesilgöz blonk volgens de commentaren uit in nietszeggendheid. Ze begon haar optreden met precies hetzelfde grapje dat ze bij een eerder optreden in College Tour maakte. Dat ze eerst SP stemde en daarmee het bewijs is "dat het allemaal nog goed kan komen". Het is een variant uit het vaste repertoire van VVD-humor. "Yesilgöz praatte veel, maar gaf lang niet altijd antwoord op de gestelde vraag. Dat viel ook op in de zaal. Presentator Twan Huys viel haar in de rede, probeerde haar tot antwoorden te dwingen. Dat hielp niet," constateert NRC in een beschouwing. De VVD-lijsttrekker presenteerde een soort opgewarmde versie van het oude Rutte-praatje dat Nederland "een gaaf landje" is. 

Het minst aan het woord kwam Caroline van der Plas en dat was in haar voordeel want inhoudelijk had ze weinig in te brengen. Ze verklaarde ook dat ze "geen zin heeft" in coalitiebesprekingen als er veel gepraat wordt. Omdat BBB vermoedelijk op een sleutelpositie komt te zitten na de verkiezingen kan de formatie met zo'n houding nog wel eens erg moeizaam worden. Straks durft niemand meer iets te zeggen om de plattelandskoningin niet te ontrieven. Ze wordt wel op haar wenken bediend want het uit studenten bestaande publiek stelde haar het minste aantal vragen. Trouw schrijft dat de meeste vragen voor Omtzigt waren, die ter plekke beloofde dat hij dinsdag eindelijk zijn verkiezingsprogramma zal presenteren. Dat is ook opmerkelijk, dat zijn NSC in de peilingen bovenaan prijkt terwijl de kiezers niet weten wat zijn plannen zijn.

Timmermans werd het meest aangevallen, wat niet verrassend is omdat de drie andere kandidaten een rechts beleid voorstaan. Zo willen ze alledrie dat er in het dichtbevolkte Nederland voor miljarden aan nieuwe kerncentrales worden gebouwd. De Volkskrant:

Ook op vragen over kernenergie moest Timmermans in de verdediging. Yesilgöz en Omtzigt zijn voorstanders, omdat wind- en zonne-energie niet afdoende zijn op dagen dat het minder waait en zonnig is. Kernenergie hoort volgens deze twee bij een gezonde energiemix. Ook BBB is voor. Volgens Timmermans is kernenergie niet nodig. Het is te kostbaar en het duurt te lang voor de centrales er staan. Bovendien is Nederland te klein. ‘Gaat u het de mensen vertellen dat ze een kerncentrale in de achtertuin krijgen? We hebben de ruimte niet.’

Timmermans was op dreef tijdens het debat. Hij sprak zich uit voor een staakt-het-vuren in de Gaza-oorlog en stelde dat het oorlogsrecht geschonden wordt. Ook keerde hij zich tegen kernenergie: "Niet haalbaar en betaalbaar". Zijn belofte om de rente op studieschulden te bevriezen kreeg het luidste applaus.

Het AD over de vraag welke coalities de lijsttrekkers voor prefereren en waarop Van der Plas duidelijk maakte dat ze eventueel wel met de VVD wil maar niets ziet in samenwerking met Verenigd Links:

Frans Timmermans zei niet met wie hij wilde, maar wel met wie niet. Hij acht de VVD als eerste aansprakelijk voor de Toeslagenaffaire en hij vindt dat de partij daarvoor te weinig verantwoordelijkheid heeft genomen. ,,Het zou goed zijn voor het land als die partij (de VVD, red.) eens even op het bankje gaat zitten”, aldus Timmermans.

Timmermans kreeg het vaakst applaus voor zijn antwoorden. Ook in - volstrekt niet representatieve - peilingen op X was hij favoriet.

KRO-NCRV, de omroep die College Tour uitzendt, heeft een overzicht van de volgens hen meest spraakmakende moment. Lees het hier.

Of kijk de uitzending hier terug.