Onderzoek: BBB extreem geradicaliseerd, boerocraten ondermijnen de rechtsstaat

De oplettende Binnenhof-watcher had natuurlijk al een donkerbruin vermoeden, maar nu is het ook bewezen: de rechtse partijen (VVD, PVV en BBB) radicaliseren. Met name de BBB is enorm naar rechts getrokken, zo blijkt uit onderzoek van het Kieskompas in samenwerking met Trouw.

“De gedaanteverwisseling van BBB is opvallend. Tijdens de campagne van 2023 concludeerden de onderzoekers van het Kieskompas nog dat het politieke midden terug was: (relatieve) nieuwkomers NSC en BBB – beiden komen voort uit het CDA – meldden zich in het midden van het politieke landschap. BBB was conservatiever dan CDA en NSC en stelde zich vaak populistisch op, maar zat sociaal-economisch maar net rechts van het midden. Nu schaart BBB zich rechtsonderin, bij Forum voor Democratie en Ja21. BBB is verrechtst tijdens de deelname aan het kabinet-Schoof. Voor de verkiezingen van 2023 zocht partijleider Caroline van der Plas nog nadrukkelijk aansluiting bij NSC – “Ik wil met Pieter” – maar tijdens de regeringsdeelname schoof zij op richting PVV. Dat blijkt onder meer uit de focus op asiel, Israël en bijvoorbeeld het aanscherpen van het demonstratieverbod.”

De uiterst rechtse koers van BBB is duidelijk zichtbaar in de Kamer. Zo diende Caroline van der Plas tijdens het debat over extreemrechts geweld in Den Haag een motie in om het staatsnoodrecht van stal te halen om een directe asielstop te kunnen invoeren – een schaamteloze poging om een wit voetje te halen bij de agressieve neonazi’s en racisten die voor tienduizenden euro’s schade hadden aangericht aan het partijbureau van D66 en het Binnenhof.

Ook in talkshows, haar favoriete podium, laat Van der Plas zich regelmatig van haar autoritair-rechtse kant zien. Afgelopen weekend bepleitte ze bij WNL bijvoorbeeld politieke benoemingen bij de Raad van State om de Raad zo minder politiek te maken – een typische BBB-redering. Op vragen van de presentator (gelukkig een keer niet Rick Nieman) naar het aantal leden van de Afdeling advisering van de Raad van State (17) en het aantal D66’ers (2) had ze geen antwoord.

De aanval op de Raad van State past in een trend, constateert Vrij Nederland: “Steeds vaker lanceert BBB moties die haaks staan op de rechtsstaat. In de aanloop naar de verkiezingen opent BBB zelfs de aanval op de Raad van State, de hoogste bestuursrechter en de belangrijkste adviseur van de regering. Zo draagt BBB steeds systematischer bij aan de sluipende erosie van de rechtsstaat.”

Dat met name de Raad van State, die in 2019 het Programma Aanpak Stikstof (PAS) afschoot, het moet ontgelden bij BBB hoeft niet te verbazen. Het college, dat het kabinet adviseert én de hoogste bestuursrechter is, komt regelmatig tot conclusies die de Big Agro-partij niet bevallen.

Zo veegde BBB-minister Mona Keijzer onlangs nog een advies van de Raad van State over het schrappen van de voorrangsregeling voor erkende vluchtelingen binnen een paar minuten van tafel. “Ongehoord verkiezingspopulisme”, zegt hoogleraar Staats- en Bestuursrecht Wim Voermans daarover in VN.