Onze opdracht na #Metoo

Het knaagt. Dat ik in mijn achterhoofd het vervelend vind dat er sancties worden gekoppeld aan het onacceptabel gedrag van Kevin Spacey. “Neem onze Frank Underwood niet weg”, hoor ik mezelf schaamteloos denken. “Dit gaat wel erg ver”, hoor ik sommige ‘imago-deskundigen’ stellen. Het knaagt. Want het is onacceptabel om verbaal en non-verbaal iemands integriteit te schenden.

Als het onacceptabel is, dan moet het toch niet ongestraft blijven? Daarom knaagt het. Dat wij, mannen die bewust of onbewust de integriteit van anderen schenden, nog altijd ‘het centrum van het universum blijven’, zoals Sarah Sluimer dat treffend formuleerde. Het knaagt, dat er constant rekening wordt gehouden met onze imago’s, met onze toekomst – terwijl wij door ons onacceptabel gedrag, herinneringen van anderen hebben geschaad, met trauma’s en wantrouwen in de medemens als gevolg.

Ik wilde hier schrijven dat ik het moeilijk vind om dit stukje te delen omdat ik mijzelf in een debat dat niet over mij gaat centraal zou stellen. Ik wilde stellen dat ik mij als man machteloos voel tegenover een monsterlijk systeem dat mij allerlei privileges geeft. Uiteraard, ik kan mij enigszins voorstellen hoe het voelt wanneer men jou ongewild aanraakt. Als kleine man, met kroeshaar en -baard, heb ik wel eens ervaren dat men ongewild mijn fysieke zone betrad. Het voelde naar en ongemakkelijk. Ik geloof dat het nog naarder en ongemakkelijker zou voelen als het doel van de baard- en haaraaiers seksueel van aard was, en zich meermaals herhaalde.

Maar het is moeilijk om dit stukje te schrijven zonder mezelf centraal te stellen. Met die zin, en de voorbijgaande opmerkingen heb ik mijzelf al centraal gesteld. En ergens hoor ik de stem van mannen en vrouwen denken: wat goed, een man die hierover nadenkt. Een man in een ‘bewustwordingsproces’, wat goed. Het centrum van het universum. Dit is misschien stellig – maar geen man verdient begrip en compliment voor het feit dat hij inziet dat hij tot een gender behoort dat onderdrukt en zichzelf centraal stelt. En, nee, die stelling verdient ook geen compliment. Dit stukje verdient geen compliment.

Het is wel belangrijk dat wij als samenleving stil staan bij kleine en grote incidenten. Achter meta-campagnes als #BlacklivesMatter en #Metoo schuilen kleine verhalen die leed met zich mee dragen. Verhalen van mensen die in het normale, dagelijkse leven slachtoffer worden van een monsterlijk systeem dat in hun nadeel werkt terwijl anderen er juist van profiteren.

Daarom is het onvermijdelijk om consequenties te verbinden aan het onacceptabel gedrag van daders. Een politieagent die de grens overschrijdt straffen. Een machtige regisseur of acteur die zich onacceptabel gedraagt keihard straffen. Het leven komt niet ten einde met het stoppen van House of Cards. Daarom knaagt het dat het de eerste gedachte was die in mij opkwam. Alsof een potje Netflixen meer waard is dan het leed van slachtoffers.

Voor ons ligt deze opdracht: waarden die wij belangrijk vinden intensiveren voor deze generatie zodat wij dezelfde waarden kunnen overdragen aan volgende generaties. Een dialoog over deze waarden, bijvoorbeeld via het onderwijs en opvoeding, is onontbeerlijk. Aan de keukentafel, in de kroeg en op de werkvloer moeten wij elkaar aan deze waarden herinneren. Door onze broers en collega’s te confronteren met zaken die niet door de beugel kunnen, maar ook door het ontwikkelen van vertrouwensruimten en strafsystemen die de klachten van slachtoffers serieus nemen.