Op 29 oktober is de keuze tussen een nachtmerrie en een mooie droom

Dit kan de belangrijkste stembusgang uit ons leven worden.

Twee auteurs op Joop hebben mij een nachtmerrie bezorgd. Dat zijn Jan Bart Dieperink en Manuel Kneepkens. Dat komt omdat ik hun laatste bijdragen achter elkaar heb gelezen. Jan Bart steekt de loftrompet voor Bob Rooyens, de Methusalem van de Nederlandse televisie en een van de begenadigste regisseurs die ooit in de studio's hebben rondgelopen. Boven het stuk van Manuel staat vooralsnog de beste kop van dit jaar: "De nacht na de moord op Fortuyn is nog steeds niet voorbij". Het gaat over persoonlijke herinneringen in verband met de achtdelige documentaire Pim Fortuyn - onhollands en een al lang verwachte biografie van het fenomeen door Leonard Ornstein.

De nachtmerrie ontstond door de combinatie van hun beider artikelen. De nacht van de moord is inderdaad nooit voorbij gegaan. Sindsdien stemt een grote minderheid van de Nederlandse kiezers op wat ik om vriendelijk te blijven maar antrechtsstatelijke partijen noem. Die hebben een grote invloed op de rest van de politiek. Allerlei nativistische en van intolerantie getuigende noties dringen door tot hele nationale debat. Racisme is in brede kring geaccepteerd. Een meerderheid van de stemmers op rechtse partijen meent dat de volkswil boven de rechtsstaat gaat.

Tegelijk beweren zij nadrukkelijk de volkswil te zijn.

Jan Bart Dieperink haalt herinneringen op aan de luxueuze zaterdagavondshows die Bob Rooyens een jaar of veertig geleden maakte met in de hoofdrol de legendarische presentator en quizmaster Willem Ruis. De VARA ging er bijna failliet aan maar de shows brachten heel Nederland samen. Jan Bart Dieperink: "Gevraagd of dit soort grote showprogramma’s ooit nog eens zullen terugkeren op de buis beantwoordt Rooyens verrassend bevestigend. Er is in deze tijd weer een grote roep naar verbondenheid en saamhorigheidsgevoel. Het kan haast niet missen dat die grote Zaterdagavond-shows daarop een antwoord zullen zijn".

In de nachtmerrie keren de grote zaterdagavondshows inderdaad terug: niet op de NPO want die is door het rechtse regime, gedirigeerd door Wilders, geliquideerd. Kosten nog moeite worden gespaard om een wervelend programma te presenteren rond de oude Hollandse normen, waarden en ritmes. Echt gezonde Hollandse humor zorgt voor de vrolijke noot. De danseressen zijn bloot en blond. De driekwartsmaat en varianten daarop geven de toon aan. Sterren stralen overal. De volkswil bepaalt. De show sluit dan ook alles en iedereen uit die niet in dit door de staat gewenste plaatje past. Wie niet meejuicht, hoort er niet bij. De show normeert. De show conformeert. De show overstemt wie in het Nederland van Wilders moeten dimmen.

Ik heb het gevoel dat de komende gang naar de stembus een waterscheiding betekent. Op 29 oktober zetten de Nederlanders een koers uit: naar een samenleving die ruimte geeft of een maatschappij die onderdrukt en uitsluit. Het is een dubbeltje op zijn kant. Het is het een of het ander. Dit kunnen de belangrijkste verkiezingen van ons leven worden. Tussen een nachtmerrie of een mooie droom.

Nog een kijktip: Op Canal+ en Canaldigital is de zeer indrukwekkende eerder door NPO3 uitgezonden serie The man in the high castle te zien. De serie is gebaseerd op het gelijknamige boek door Philip K. Dick. De serie behoort tot de zogenaamde alternatieve geschiedenis maar is voor deze dagen schokkend relevant:

Voor het overige ben ik van mening dat het toeslagenschandaal niet uit de publieke aandacht mag verdwijnen en de affaire rond het Groningert aardgas evenmin zekrt nu de laatste putten open blijven. Tevens noem ik de PVV een extreemrechtse partij.

Beluister het Geheugenpaleis, de wekelijkse podcast van Han van der Horst en John Knieriem over politiek en geschiedenis. Nu: verkiezingen en debating trucs.