Oppositie richt pijlen nu op Rutte om het Afghaanse evacuatiedrama

Sigrid Kaag (D66) trad af om haar rol in het Afghanistan evacuatiedrama, Ank Bijleveld (CDA) deed hetzelfde na de nodige druk vanuit haar eigen partij. Hoofdverantwoordelijke voor het hele kabinet, demissionair premier Mark Rutte, leek wederom de dans te ontspringen. Maar het teruggekeerde zelfstandige Kamerlid Pieter Omtzigt en PvdA-collega Kati Piri zijn van plan uit te zoeken hoe krasbestendig Ruttes teflonlaag werkelijk is. In maandag gestelde Kamervragen willen ze van hem weten wat hij van plan is te doen voor de vele achterblijvers.

Het is momenteel volstrekt onduidelijk hoeveel mensen er in het door de Taliban overlopen Afghanistan zijn die geëvacueerd dienen te worden. Er is het stug rondzingende getal van 21.000 e-mails, maar in hoeverre dat unieke aanvragen zijn of juist veel wanhopige berichten van dezelfde groep mensen, is niet bekend. Daarbij helpt het ook helemaal niet dat het speciale mailadres voor achterblijvers, vorige week pardoes uit de lucht werd gehaald zodat achterblijvers verder in het nauw zijn gedreven.

Omtzigt en Piri, gesteund door de GroenLinks-fractie, willen nu weten of het kabinet überhaupt nog bezig is om dit te achterhalen en zo ja hoe, en wat er nog wordt gedaan voor de achterblijvers. Behalve aan Rutte, zijn de vragen ook gericht aan de andere hoofdrolspelers rond het evacuatiefiasco, namelijk staatssecretaris Broekers-Knol van Justitie en Veiligheid (VVD) en de opvolgers van Bijleveld en Kaag, respectievelijk Grapperhaus (VVD) en De Bruijn (D66).

Een prangende vraag die nog altijd onbeantwoord is, is die rond de evacuatie van ambassadepersoneel en hun families. Volgens de ambassadeur vroeg het ministerie van Buitenlandse Zaken de ambassade een onmenselijke keuze maken: van een lijst met zestig gevaar lopende familieleden van personeel, mochten er maar drie worden geëvacueerd. De ambassadeur weigerde die keus te maken, maar volgens inmiddels afgetreden minister van Buitenlandse Zaken Kaag is die opdracht nooit gegeven. Al tijdens het evacuatiedebat vorige week eiste Pieter Omtzigt inzage in de correspondentie tussen het ministerie en de ambassade, maar die kreeg hij niet. Zowel hij als Piri willen de documenten nu alsnog inzien.

Voor Rutte en zijn gehavende demissionaire kabinet komen de vragen ongetwijfeld bijzonder ongelegen. Niet alleen is Rutte al ruim een half jaar niet bij machte een nieuw kabinet te formeren, maar ook heeft hij de komende dagen de handen vol aan Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen. Gezien de reputatie van Omtzicht en Piri zal dat voor beiden zonder meer geen enkele reden zijn om wat gast terug te nemen.