Pak laaggeletterdheid in Europa nu aan!

Maar liefst een op de vijf volwassenen kan dit stuk niet lezen. En nog erger: het feit dat een op de vijf volwassenen in de EU laaggeletterd is zorgt ervoor dat zij niet kunnen functioneren in een moderne maatschappij. Dat zij niet mee kunnen doen in onze Europese kennissamenleving. Laaggeletterdheid is een van de grootste problemen van deze tijd, omdat het mensen remt om mee te kunnen komen.

Leuke leesteksten voor volwassenen die laaggeletterd zijn, om zo het lezen en begrijpen van teksten te stimuleren, kom je niet veel tegen. Daarom vond ik het bijzonder om in het kader van de boekenweek het boek Te Gek Voor Woorden en de dichtbundel Waanzin te mogen aanbieden aan de wethouders van Pijnacker en Lansingerland. De schrijvers en dichters van de bundels hadden er speciaal voor gekozen eenvoudige teksten te schrijven om de verhalen en gedichten toegankelijk te maken voor laaggeletterden. Een belangrijk initiatief. Met deze boeken kan eenieder, ook laaggeletterden, een leuk, spannend of romantische verhaal lezen of geraakt worden door een gedicht.

Basisschoolniveau Ook in Nederland zijn er naar schatting tussen de 1,2 en 1,3 miljoen mensen van 16 jaar en ouder laaggeletterd. Dat betekent dat zij eigenlijk het basisschoolniveau niet hebben kunnen halen, of niet hebben kunnen vasthouden. Probeer maar eens een formulier in te vullen, een verjaardagskaart te schrijven of het schoolrapport van je kind te lezen als je laaggeletterd bent. Wellicht kan je dat nog met handigheid omzeilen, maar lastiger wordt het als je een brief van de gemeente, een arbeidscontract of een bijsluiter bij een medicijn moet lezen. Mensen komen echt in de problemen als zij niet goed kunnen lezen en teksten niet goed kunnen begrijpen.

Ook de Europese Unie doet er alles aan om de taalvaardigheid van Europese burgers te verbeteren. Lezen en schrijven, geletterd zijn, kan wegzakken wanneer je er weinig mee doet. Want na acht jaar onderwijs, wat vrijwel iedereen in Europa heeft gehad, kunnen mensen na verloop van tijd functioneel analfabeet worden. Daarom is het zo belangrijk dat mensen met taal in aanraking blijven komen. Op hun werk, in het buurthuis, bij de sportvereniging, in de kerk of op de school van de kinderen.

Bijblijven De belangrijkste aanbeveling van een Europees onderzoek naar laaggeletterdheid, is dat de aanpak van laaggeletterdheid niet slechts een zaak van de onderwijsinstellingen is. Om mee te kunnen draaien in onze moderne maatschappij, moeten mensen ‘bijblijven’. En is het noodzakelijk dat mensen geen schroom voelen om met hun achterstand aan de slag te gaan.

Het aanpakken van laaggeletterdheid in Europa, in Nederland, en in Pijnacker is dus zaak van ons allemaal. Van de onderwijssector, maar ook van de media, filmmakers, van bedrijven, van lagere overheden, van bibliotheken, van vrijwilligers, van collega’s en van dichters en schrijvers. Om mensen te helpen met taal en met geschreven teksten in aanraking te blijven komen.

Deze tekst werd uitgesproken bij de presentatie van de bundels.