Peilingen meten geen idealen

Laat ik eens beginnen met een ongemakkelijke gedachte: misschien moeten we ophouden de peilingen te volgen alsof het de waarheid is. Want wat meten ze eigenlijk? Niet onze overtuiging, niet ons ideaal, maar de grilligheid van een samenleving die haar stemgedrag steeds vaker laat bepalen door angst, door strategie, door de vraag wie er niet wint in plaats van wie er wel iets wezenlijks vertegenwoordigt. Peilingen maken zenuwachtig, zetten ons op scherp en duwen ons richting berekening. En ergens onderweg raken we kwijt waar politiek voor bedoeld was: gaan staan voor wat je gelooft.

Na 29 oktober wacht ons waarschijnlijk een lange en moeizame formatie. Partijen hebben elkaar al uitgesloten voordat er ook maar één stem is uitgebracht. Links sluit rechts uit, rechts sluit links uit. Het voorspelbare gevolg: woede. Wie niet mee mag doen, voelt zich buitengesloten, en de polarisatie verdiept zich. Misschien, zo stel ik mezelf weleens de vraag, is dat voor sommigen precies de bedoeling. Want een boos land is een manipuleerbaar land.

Maar er is ook een tegenbeweging denkbaar. Ik vestig mijn hoop op de jeugd. Niet omdat zij de wijsheid al in pacht hebben, maar omdat zij nog kunnen leren dat politiek meer is dan rekensommetjes. Dat je ook kunt stemmen met je hart, en dat idealen niet naïef zijn maar broodnodig. Misschien moeten wij hun voorleven dat het in het leven niet draait om wat je kunt krijgen, maar om wat je kunt delen.

Want delen is helen. Het klinkt zo eenvoudig, bijna kinderlijk. Toch ligt er een enorme volwassen waarheid in verscholen. Als we ophouden elkaar te zien als tegenstanders en weer leren delen – van ideeën, van zorgen, van hoop – dan helen we stukje bij beetje ons verdeelde land.

Dat is geen peiling. Dat is een keuze.