Pieter Omtzigts kijk op transgender mensen is zorgwekkend

Nieuw Sociaal Contract, de nieuwe partij van Pieter Omtzigt, lijkt een serieuze machtspartij te gaan worden. De partij staat torenhoog in de peilingen, wordt misschien wel de grootste, en lijkt vrijwel zeker plaats te gaan nemen in de coalitie. De partij kan zelfs de nieuwe premier gaan leveren. Dat maakt de visie van de partij op vrijwel alles van groot belang, want wat NSC vindt zou zo maar eens beleid kunnen worden.

Dit geldt ook voor transgender-gerelateerde zaken. Zeker met de toenemende haat richting trans mensen en de steeds luidere aanvallen op onze rechten en ons bestaan (mede vanuit de politiek), is het erg belangrijk om te weten hoe machtspartijen als NSC hierover denken.

Omtzigt zit al een paar jaar als zelfstandig Kamerlid in de Tweede Kamer. NSC is zijn partij, dus ik durf wel te gokken dat de visie van NSC grotendeels overeenkomt met die van Omtzigt zelf. Dat betekent dat we gebaseerd op wat Omtzigt zegt en doet een idee kunnen krijgen van wat transgender mensen van NSC kunnen verwachten. Ik ben in zijn werk gedoken, en ik moet zeggen, ik maak me best zorgen.

Tegen zorg voor transgender jongeren

Een voorbeeld. In september diende Forum voor Democratie een motie in om puberteitsremmers volledig te verbieden. Deze medicatie wordt voorgeschreven aan sommige transgender jongeren. Het is veilig en voor veel van hen absoluut essentieel. Volgens de site van de Universiteit Utrecht “zijn de meeste studies het er over eens dat de (mogelijke) bijwerkingen niet opwegen tegen de bewezen positieve effecten van puberteitsremmers.” Ze worden door experts zelfs “levensredders” genoemd. In een eerder stuk heb ik hier uitgebreider over geschreven.

FvD wilde deze essentiële medicatie dus verbieden. Omtzigt heeft tegen die motie gestemd, maar hierbij is zijn toelichting erg belangrijk. Daarin haalt hij landen als Zweden, Finland en het Verenigd Koninkrijk aan, waar het verstrekken van puberteitsremmers aan transgender jongeren is stopgezet. Dat noemt hij “gezien de bijwerkingen, een begrijpelijke keuze”. Daarna zegt hij dat hij tegen de motie stemt omdat hij puberteitsremmers niet wil verbieden voor jongeren die al in een behandelingstraject zitten en voor eventueel toekomstig onderzoek. Dit bij elkaar wekt sterk de indruk dat hij zich verder wél in een verbod zou kunnen vinden. Dat zou in de praktijk alsnog betekenen dat vrijwel alle trans jongeren zonder deze essentiële zorg komen te zitten.

En dit blijft niet bij stemverklaringen: Omtzigt zet zich als Kamerlid ook actief in tegen zorg voor transgender jongeren. Zo diende hij eind juni Kamervragen in samen met Kamerlid Nicki Pouw-Verweij (toen JA21, nu BBB). In de titel spreken zij over, ik citeer: “het (on)vermogen van minderjarigen om de gevolgen van genderbehandelingen onder ogen te zien en de noodzaak om als overheid in actie te komen”. Dat zegt al veel over hoe ze over trans jongeren en de zorg voor hen denken. In deze Kamervragen benadrukken Omtzigt en Pouw-Verweij herhaaldelijk dat ze gendergerelateerde behandelingen niet als “noodzakelijk” zien. Bijzonder opvallend vind ik deze vraag:

“Kunt u [de minister, red.] instemmen met de visie dat de uitwerking van de behandeling van genderincongruentie bij minderjarigen een maatschappelijke vraagstuk is dat de bevoegdheid van de medische beroepsgroep overstijgt, zodat de overheid verantwoordelijkheid neemt om te komen tot een brede doordenking van dit vraagstuk?”

Best wollig, dus even in gewone mensentaal: het oordeel van artsen en medisch experts is volgens hen ondergeschikt aan de zogenaamde onderbuikgevoelens van de maatschappij (en per extensie van de politiek). Dus wat medisch experts ook zeggen over hoe je transgender jongeren het beste kunt helpen, voor Omtzigt lijken maatschappelijke onderbuikgevoelens voor te gaan. Ja, dit is een gestelde vraag, maar als je als politicus zelf ergens een ‘visie’ over schrijft en vervolgens aan de minister vraagt of die het daarmee eens is, dan durf ik wel te concluderen dat de politicus er zelf ook zo instaat.

Schadelijke framing over zelfidentificatie

Deze redenering is ook tekenend voor hoe Omtzigt over andere transgender-gerelateerde onderwerpen praat. Zo staat er in het verkiezingsprogramma van NSC dat de partij tegenstander is van de nieuwe wet over het wijzigen van je geregistreerd geslacht, in de volksmond bekend geworden als de “transgenderwet”, waarmee trans mensen de letter in hun paspoort kunnen veranderen zonder een verklaring van een psycholoog te hoeven halen. Ook hierbij is de redenering belangrijk, en die deelde Omtzigt bij Op1. Daar zei hij dat de wet volgens hem “doorslaat” want, ik citeer: “Op het moment dat je zelf je geslacht mag kiezen, weet je één ding zeker: de kleedkamers en dergelijke zijn niet meer beschermd.”

Dit is een kwalijk en schadelijk frame. Omtzigt zegt in feite dat zelfbeschikking voor trans mensen ten koste gaat van de rechten en veiligheid van (cis) vrouwen. Dit soort uitspraken zijn niet alleen schadelijk voor trans mensen, maar ook belangrijk om te weten: het is klinkklare onzin.

In heel veel landen, waaronder België, Ierland, IJsland, Luxemburg, Malta, Noorwegen, Portugal, Spanje en Zwitserland kunnen trans mensen al zelfstandig hun paspoort aanpassen, precies zoals de “transgenderwet” voorschrijft. In Argentinië en Nieuw-Zeeland kan dit zelfs al meer dan 10 jaar. En in al die landen zijn er nauwelijks tot geen voorbeelden te vinden van mannen die deze wetten misbruiken om vrouwenruimtes te betreden. Onderzoekers van de VN tot de Universiteit van Californië tot de Schotse Commissie voor Mensenrechten hebben het uitgebreid bekeken, en ze zeggen allemaal dat er geen enkele link is tussen zelfidentificatie voor trans mensen en veiligheid van vrouwen in vrouwenruimtes.

Maar ondanks dit alles houdt Omtzigt toch actief dit schadelijke frame in stand. Bij Op1 haalde hij wel één mogelijk (en veelgebruikt) voorbeeld aan van misbruik uit een Schotse gevangenis, maar in die zaak speelde veel meer dan alleen maar genderidentiteit, en met “kleedkamers en dergelijke” had het sowieso niets te maken. Dat platslaan als argument tegen zelfbeschikking voor trans mensen is simpelweg te kort door de bocht. Maar toch houdt Omtzigt vast aan dit frame van “transgender rechten versus veiligheid van vrouwen”. Wederom lijkt de onderbuik te regeren, en tegelijk voedt Omtzigt met dit frame wel het groeiende anti-transgender sentiment in de maatschappij.

En ook dit blijft niet bij woorden: Omtzigt heeft (opnieuw met JA21) een amendement op de “transgenderwet” ingediend waarin staat dat veroordeelde zedendelinquenten toch eerst een verklaring van een psycholoog moeten halen als ze hun paspoort willen laten aanpassen. Leuk bedacht, maar volgens mij kan dat alleen maar door van elke transgender persoon die hun paspoort wil aanpassen, eerst hun strafblad na te trekken. Dat is een vorm van criminalisering van trans mensen en een inbreuk op hun recht op privacy. En nogmaals: dit is dus om een probleem op te lossen wat volgens onderzoekers helemaal niet bestaat.

Een coalitie met uitgesproken anti-trans partijen

En dan heb ik het nog niet eens gehad over NSC’s regeringsambities. Omtzigt heeft gezegd dat hij naast de VVD en het CDA ook graag wil regeren met partijen als de BBB, SGP en JA21. Allemaal partijen die actief haat richting trans mensen verspreiden. Zo spreekt de SGP van een “schadelijke ideologie” en op hun website vergelijken ze LHBT+ zijn met pedofilie. Een Kamerlid van BBB heeft ook trans rechten met pedofilie vergeleken, hun kandidaten spreken ook van een “woke genderideologie”, en in Kamervragen die ze samen met JA21 indienden zeggen ze dat zorg voor transgender jongeren moet worden “heroverwogen”. JA21 heeft zelf ook meermaals de term “genderideologie” in de mond genomen, en laten we ook de eerder genoemde Kamervragen die ze samen met Omtzigt indienden niet vergeten.

Dit zijn dus allemaal geluiden waar NSC blijkbaar geen enkele moeite mee heeft. Sterker nog: Omtzigt werkt op transgender-gerelateerde onderwerpen nu al met ze samen en wil dus ook wel met ze regeren.

Omtzigt: neem je verantwoordelijkheid richting trans mensen serieus

In het verkiezingsprogramma van NSC staat: “We hebben oog voor de worsteling die jongeren kunnen hebben met identiteit en gender.” Als ik kijk naar wat Omtzigt daadwerkelijk zegt over trans mensen, dan kan ik dat moeilijk geloven. Als het om trans mensen gaat keert hij zich tegen zorg voor jongeren, gaan zijn onderbuikgevoelens boven de oordelen van experts en onderzoekers, en hoewel hij zelf misschien trans mensen niet met pedofielen vergelijkt, vindt hij het geen probleem om intensief samen te werken met partijen die dat wel doen. NSC hier kritisch over bevragen is overigens ook lastig, want de partij weigert mee te doen aan initiatieven zoals het Regenboogdebat en de LHBTQIA+ stemwijzer Rainbowvote.NU van het COC.

Als NSC straks inderdaad met 25+ zetels in een coalitie komt en daar dit soort lijnen voortzet, dan kan dat een serieuze impact hebben op de positie van alle trans mensen in Nederland. Ik maak me met name ernstig zorgen voor alle trans jongeren, want de zorg die voor hen zo onmisbaar is lijkt bij NSC simpelweg niet veilig te zijn.

We hebben nog maar even tot de verkiezingen. Ik hoop zeer dat de NSC’ers die verkozen gaan worden hun verantwoordelijkheid richting trans mensen serieus nemen, maar met het huidige track record van de partij durf ik daar niet vanuit te gaan. Daarom is het van groot belang dat we, zowel nu als na de verkiezingen, NSC met een serieuze kritische blik gaan bekijken en ze bevragen over hun handelen. Zeker als het gaat om transgender-gerelateerde onderwerpen. Serieuze zaken zoals de zorg voor talloze jongeren staan hier op het spel. Dat mag niet met vaagheden en een opgepoetst bijzinnetje in een verkiezingsprogramma worden afgedaan.

Wat je ook wil gaan stemmen: als je iets geeft om trans mensen, zorg dan alsjeblieft dat je echt kritisch kijkt naar wat jouw partij doet. En dat geldt zeker voor NSC en Omtzigt. Steeds meer partijen keren zich actief tegen trans mensen, en tot dusver heb ik niet de indruk dat we bij NSC op steun hoeven te rekenen.