Podcast-mannen hielpen Trump aan zege

Lang leken Kamala Harris en Donald Trump gelijk op te gaan in de peilingen voor het presidentschap. Het ene moment had Harris de voorsprong, het andere moment Trump. Na het sluiten van de stembussen bleek hoe zeer die peilingen ernaast zaten. Trump won, met een overweldigende meerderheid, zowel in het aantal kiesmannen als in het totaal aantal stemmen. De zogeheten popular vote die Trump de vorige twee verkiezingen niet wist te winnen. Een nadere kijk op de demografische samenstelling van de kiezers voor beide kandidaten laat zien dat Harris het vrijwel over de hele linie slechter deed dan haar voorgangers, maar er is één groep kiezers die in groten getale naar Trump trok: jonge mannen.

Vooraf werd verwacht dat juist vrouwen zich massaal achter Harris zouden scharen. Harris, in de race om de eerste vrouw in het Witte Huis te worden, en dan ook nog eens een vrouw van kleur, nam het op tegen een veroordeelde crimineel, een aanrander, racist en aartsleugenaar die het recht op abortus in een groot deel van het land de nek omdraaide, met inmiddels dodelijke gevolgen voor vrouwen. Met iconen als Beyoncé, Taylor Swift, Oprah Winfrey en Michelle Obama achter zich en een sterke boodschap om de rechten van vrouwen te beschermen moest die doelgroep in elk geval binnengehaald worden.

Dat gebeurde niet. Ja, zwarte vrouwen stemden massaal voor Harris, ruim 80 procent. Maar dat deden ze ook voor Joe Biden, Hillary Clinton en eigenlijk elke Democratische presidentskandidaat sinds de invoering van het algemeen kiesrecht. Witte vrouwen daarentegen bleken een brug te ver. In de Amerikaanse geschiedenis is het maar twee keer voorgekomen dat witte vrouwen voor de Democratische kandidaat gingen: in 1964 toen Lyndon B. Johnson de juist vermoordde John F. Kennedy opvolgde, en in 1996 toen Bill Clinton het voor een tweede termijn opnam tegen aartsconservatief Bob Dole. Anno 2024 wist Harris weliswaar een klein percentage van deze groep af te snoepen van de Republikeinen, maar nog altijd koos bijna 60 procent van witte vrouwen voor Donald J. “grab ‘em by the pussy” Trump.

Een andere groep vrouwelijke stemmers die Harris zag verdampen, is die van Latino-vrouwen. Nog een groep waarvan je vooraf zou denken dat het een makkelijk binnen te halen stem is. Al bij Trump’s allereerste toespraak in 2015 bestempelde hij Mexicaanse immigranten als verkrachters, en bij een van de laatste campagne-evenementen dit jaar werd Puerto Rico bestempeld als een eiland van afval. Tussen die twee gebeurtenissen is de toon richting Zuid-Amerikaanse migranten onveranderd haatdragend geweest. Ja, een meerderheid van Latina-vrouwen stemde op Harris – 60 procent tegenover 38 procent voor Trump. Maar dat staat in schril contrast met 2016 toen ruim 70 procent voor Clinton stemde en slechts 13 procent voor Trump.

De allergrootste demografische winst voor Trump is echter niet terug te vinden bij het kijken naar afkomst alleen. Een ruime meerderheid van mannen tussen de 18 en 45 jaar schaarde zich achter Donald Trump: in 2020 koos 45 procent van hen voor Trump, dit jaar was dat gestegen tot 52 procent. De meeste winst behaalde Trump in de groep jonge mannen tot 29 jaar: waar zij in 2020 nog in meerderheid voor Joe Biden gingen, bleef Trump dit jaar Harris ruim voor met een verschil van 13 procentpunt.

Om dat verschil te verklaren kan, of moet, er worden gekeken naar een nieuwe campagnetactiek van Trump: podcasters en YouTubers. Waar die in 2020 nauwelijks een rol van betekenis speelden en de kandidaten vooral de traditionele media opzochten, liet vooral Trump deze campagne die oude media grotendeels links liggen. In plaats daarvan zocht hij zijn heil bij populaire YouTubers als de extreemrechtse Adin Ross (bewonderaar van Andrew Tate en verbannen van gamingplatform Twitch) en de Nelk Boys die meevlogen aan boord van Trumps privéjet, en podcasters als de immens populaire Joe Rogan.

Vooral die laatste speelde een grote rol. Rogan heeft op YouTube en Spotify samen ruim 18 miljoen abonnees, voornamelijk jonge mannen. Dat dit de voornaamste doelgroep is van Rogan is ook terug te zien in de gasten, hier zit zelden een vrouw tussen. Rogan sprak in zijn show ook meermaals met Elon Musk, de rijkste mens ter wereld en uitgesproken Trump-aanhanger die Amerikanen een kans op 1 miljoen dollar prijzengeld beloofde als ze zich als Republikeinse stemmer zouden registreren. Musk lijkt een hoge functie in de nieuwe regering-Trump te gaan bekleden.

Trump sprak vlak voor de verkiezingen ruim drie uur met Rogan. Tot het bespreken van beleid kwam het nauwelijks, Trump wauwelde zoals gewoonlijk een eind in het wilde weg en Rogan was geregeld zichtbaar de weg kwijt in de onsamenhangende antwoorden van zijn gast. Desondanks gaf Rogan niet veel later een stemadvies voor Trump, volgens eigen zeggen nadat hij daarvan was overtuigd door Musk. Luisteraars van de podcast reageerden laaiend enthousiast op het interview met Trump. Het was het gesprek dat ze wilden zien, zo luidde de consensus. Geen stoffige beleidsplannen, maar een inkijkje in “de mens achter de kandidaat”. Zei Trump er dan andere dingen dan tijdens zijn campagnebijeenkomsten? Nee. Ook hier had hij het gewoon weer over de schadelijke gezondheidsgevolgen van windmolen, Harris die zogenaamd de grenzen wijd openzette om illegale migranten binnen te laten die vervolgens illegaal op de democraten zouden stemmen en hoe hij in 2020 wel degelijk de verkiezingen zou hebben gewonnen.

Harris was niet te gast bij Rogan. Ze was wel uitgenodigd maar stelde een interview van een uur voor. Daar had Rogan geen zin in. In het gesprek met Trump zei Rogan daarover dat hij geen interesse had in een interview, maar dat hij een lang gesprek wilde voeren “van mens tot mens”.

Podcasters hebben invloed. Uit een onderzoek van Deloitte van vorig jaar, bleek dat 75 procent van de luisteraars alle vertrouwen heeft in de host. Dus als Rogan zegt dat een stem op Trump de beste keuze is, dan zijn er miljoenen mensen – nogmaals, vooral jonge mannen – die dat advies opvolgen. Dit is een groep die geen boodschap heeft aan taaie besprekingen van daadwerkelijk beleid, aan debatten, aan objectieve berichtgeving van nieuwsmedia. Ze willen entertainment en daarin kunnen ze bij Trump hun lol op.

Er is nog een ander aspect van de bereidheid onder jonge mannen – wit, zwart, latino of anders – om op Trump te stemmen. Harris maakte een van haar speerpunten van de campagne de aantasting van het recht op abortus. Hierin heeft ze zich verkeken op de belangstelling voor dit onderwerp van jonge mannen. Die blijkt er nauwelijks te zijn. In plaats daarvan kijkt deze groep naar wat de huidige Amerikaanse economie voor hen betekent. De lonen zijn nog altijd te laag, in de steden is er gebrek aan betaalbare huisvesting en de prijzen in de supermarkt zijn ondanks een aantrekkende economie de afgelopen vier jaar onder Biden hoog gebleven. Jonge mannen stemmen niet zozeer uit ideologische motieven, maar met hun portemonnee. Harris deed verwoede pogingen uit te leggen hoe ze die omstandigheden wil verbeteren, maar die boodschap landde niet. Trump had wat dat betreft geen concrete plannen. Sterker nog, met zijn beloofde importtarieven zullen die prijzen waarschijnlijk alleen maar oplopen en de belastingvoordelen gaan vooral naar de allerrijksten. Maar in de podcasts zegt hij dat niet. In plaats daarvan belooft hij simpelweg dat alles beter wordt en zolang de podcasthost daarin meegaat, doet het miljoenenpubliek dat ook.