Polderen tot je een ons weegt

De aanpak van de coronacrisis in Nederland laat goed zien hoe het oude poldermodel van overleg en het besturen in  Nederland verworden is tot een excuus om geen knopen door te hakken als de samenleving daar wel om vraagt. Crisis managen is vooral knopen doorhakken op beslissende tijdstippen die zich niet lenen voor langdurig polderen.

Helaas ontbreekt in het huidig demissionair kabinet een charismatisch leider die van nature gezag uitstraalt en competent genoeg is om een land in extreme crisis goed te kunnen leiden.

Knopen doorhakken in een crisis vraagt een consistent en betrouwbaar onderliggend strategisch plan aan de hand waarvan de juiste knopen kunnen worden doorgehakt. Als zo’n helder plan A ontbreekt alsmede een plan B, wordt het altijd paniekvoetbal. Beleid dat gekenmerkt wordt door inconsistentie, wispelturigheid en veel besluiten die gekwalificeerd kunnen worden als: God zegene de greep.

Inmiddels zijn we in Nederland beland in een ernstige situatie waarin geen burger nog soep kan maken van de maatregelen die de overheid vaak te laat heeft genomen, te vroeg heeft afgeschaft, opnieuw heeft ingevoerd en waar niemand nog de logica van begrijpt of kan begrijpen.

Burgers en overheid zijn compleet de weg kwijt geraakt en kijken alleen nog naar elkaar wie als hoofdschuldige moet worden gezien voor deze ontstane chaos. De overheid wijst naar de ongehoorzame burgers die zich niet vrijwillig aan de geadviseerde maatregelen hebben gehouden. Ook als ze verplicht gesteld zijn en die die maatregelen alsnog negeren. Gevaccineerde burgers gedragen zich als superieur tegenover ongevaccineerde  burgers en denken omdat ze gevaccineerd zijn dat ze zich in grote getale volledig kunnen onttrekken aan de maatregelen om de kans op besmetting te kunnen minimaliseren.

Ongevaccineerde burgers vertonen hetzelfde gedrag. Ook die groep houdt zich slecht aan de geadviseerde maatregelen. Vrijwillig je als burger nauwgezet en zonder gemor je aan de maatregelen houden is voor veel Nederlanders een brug te ver. Het begrip vrijheid is verworden tot bijna anarchie. Respect voor gezag ondergaat hetzelfde lot. We kijken al niet meer vreemd op van het geweld tegen hulpverleners.

We zijn inmiddels niet ver meer af van code zwart. Niet alleen in de zorg! Maar ook ten aanzien van de feitelijke situatie in Nederland. Met dank aan het altijd zo geprezen poldermodel. Dat heeft ook altijd goed gewerkt buiten een crisistijd.

In crisis werkt een poldermodel niet meer. Dat vertraagt slechts het nemen van besluiten op het moment dat die genomen moeten worden. Knopen doorhakken op grond van een doortimmerd crisisplan. Als dat ontbreekt en polderen het model blijft om besluiten te nemen weet iedere ervaren crisismanager dat je altijd afstevent op chaos en verdeeldheid in de samenleving tot op het bot. Die situatie is in Nederland dan ook thans bereikt.

Het wachten is nu op goed doordachte maatregelen om de crisis niet verder te laten exploderen zodat code zwart voor de zorgsector en de samenleving als geheel gaat gelden.