Politiek begint niet met een richting, maar met een houding

Op mijn vorige bijdrage werd veel gereageerd. Kritisch, scherp, maar vooral betrokken. Wat opvalt: mensen zijn de politiek niet zat — ze zijn het zat om genegeerd te worden. Ze willen geen nieuw schouwspel, maar bestuur dat weer werkt. Voor hen, met hen. Zoals één van de lezers schreef: “Ik denk dat als deze zaken meer aandacht zouden krijgen dat het politiek bestel al meer naar de burger gericht kan worden. Dat we het meer samen doen, burgers én politici.”

Daar zit de kern. Mensen willen meedoen – als ze merken dat het ergens toe leidt. Inspraak die niets verandert is frustratie met een microfoon. Wat gevraagd wordt is geen applausmachine, maar zeggenschap. Niet als doelgroep, maar als mede-eigenaar van de samenleving.

Niet links, niet rechts – maar de samenleving
Een andere lezer vroeg: “Als het niet via het midden moet, en ook niet via de flanken – hoe dan wel?”
Een terechte vraag. Maar misschien zit het probleem in die metafoor. Politiek is geen wandelpad met twee uitersten en een veilige route ertussen. Wat nodig is, is geen routebeschrijving, maar een richting.

Niet méér strijd tussen kampen, maar beleid dat begint bij de fundamenten: zorg, onderwijs, bestaanszekerheid, zeggenschap. Niet bij de uitersten, en ook niet per se bij het institutionele midden dat naar binnen is gekeerd. Maar bij mensen die iets willen opbouwen – en daar politiek bij nodig hebben die luistert, verbindt en doorpakt.

Vertrouwen als vertrekpunt
Wat veel mensen ook lieten blijken: het wantrouwen werkt twee kanten op. Het systeem wantrouwt mensen, en mensen raken het vertrouwen in dat systeem kwijt. Of je nu werkt in de zorg of ondersteuning zoekt bij een gemeente – te vaak moet je je eerst verdedigen voordat je geholpen wordt.

Waarom moet iemand drie keer aantonen dat hij arm is voor hij hulp krijgt?
Waarom moet een vakman voortdurend bewijzen dat hij zijn werk goed doet?

Vertrouwen is geen luxe. Het is brandstof voor alles wat werkt.

Een lezer schreef: “Beleid dat begint bij het leven van gewone mensen vraagt ook om handen.” En dat klopt. Rechtvaardig beleid vraagt mensen. Vakkennis. Uitvoering. Niet meer beleid op papier, maar ruimte op de werkvloer.

Het vraagt een overheid die investeert in professionals — in zorg, in onderwijs, in wonen. Niet nog meer regels, maar minder wantrouwen. Niet nog een hervorming, maar gewoon: goed werk laten doen door mensen die weten hoe het moet.

Een sterke overheid is dan niet per se een grotere overheid, maar een betrokken overheid. Een overheid die niet uitgaat van controle, maar van vertrouwen. Dichtbij in plaats van veraf.

Rechtvaardigheid is geen slogan
Wat mensen vragen is niet ingewikkeld. Ze willen gelijke behandeling. Serieus genomen worden. Niet blijven hangen in regels die niet kloppen met de werkelijkheid.

Ze vragen geen wonderen. Alleen om beleid dat rechtvaardig voelt. Rechtvaardigheid niet als abstract ideaal, maar als iets wat zichtbaar is aan de balie, in de klas, op de werkvloer.

Ze willen ook ruimte om vooruit te komen. Te leren, te bouwen, iets bij te dragen. Dat is wat ontwikkeling betekent. Niet alleen economisch, maar menselijk.

Politiek die zich laat aanspreken
Wat uit de reacties spreekt, is geen onverschilligheid. Het is verlangen naar iets echts. Iets dat werkt. Niet voor de bühne, maar voor mensen. Laten we dan ook beginnen bij wat nodig is: een overheid die mensen weer serieus neemt. Die zich niet verschuilt achter systemen, maar uitlegt wat ze doet en waarom. Die in contact staat met de samenleving in plaats van erboven.

Het gaat niet om harder roepen, maar om beter luisteren. Niet om nog meer controle, maar om samen bouwen. Niet omdat het makkelijk is. Maar omdat het nodig is.