Politiek Den Haag ligt onderling op ramkoers, misschien moeten de nuchtere burgemeesters het een tijdje overnemen

Na tijden heb ik weer met bewondering naar een tv-optreden van een politieke ambtsdrager zitten kijken afgelopen zondag. Geen retorische verkooppraatjes en demagogisch geblaat. Wat een verademing!

Het was bij het programma Buitenhof en burgemeester van Doetinchem tevens vicevoorzitter VNG was aan het woord. Mark Boumans is van VVD-huize, maar staat mijlenver van de huidige Haagse VVD-koers: Niet het extreemrechts politiek geweld van de afgelopen weken dat onder het mom van protest tegen AZC’s – ook in zijn stad - plaatsvond relativerend. Niet asiel en immigratie dramatiseren, tot een grote donkere wolk boven Nederland, maar het zien als een uitdaging met (ook) positief potentieel. Niet met een sombermansbril naar Nederland kijkend: ‘we zijn een rijk land waar de meeste mensen gelukkig zijn’. Niet angst zaaiend, maar een elan: laat we een plan voor Nederland gaan maken!

Hier zat een nuchtere politiek bestuurder ten top. Zijn eerlijke kritiek op zijn eigen partij, zijn scherpe oog waar het gevaar van politiek geweld dat onze democratische besluitvorming bedreigt, dit had ik al tijden zeker niet vanuit liberaal-conservatieve hoek meegemaakt. Zelfs presentator Twan Huys was beduusd en moest naar achter leunen van verbazing.

Verbazing waarom eigenlijk? Wat onderscheidde zich in het verhaal van Boumans, van de politieke retoriek die we dagelijks te horen krijgen vanuit Den Haag?

Als ik naar het dagelijkse getetter en de profileringsdrang in de Tweede Kamer kijk verlies ik alle zin in de aankomende verkiezingsdebatten. Ik maak mij zorgen over wat op deze diep gepolariseerde verkiezingscampagnes dan gaat volgen. Wat voor kunstmatig aan elkaar gelijmd kabinet komt er voort uit zoveel kinderachtige concurrentie? Onze Tweede Kamer en het politieke circus van late night shows daaromheen heden ten dage hebben op zijn best iets weg van hele venijnige reality-tv, waarin iedere deelnemer probeert te scoren door de andere in de zeik te nemen. Van Wilders en zijn eenmansbedrijf is hun soundbite-stijl als enige verdienste al jaren bekend. Maar naarmate hij meer stemmen haalt wordt zijn stijl meer gemeengoed in de Kamer, zo lijkt het wel.

Het valt mij telkens op: onze burgemeesters, van welke politieke huize dan ook, hebben een andere houding en spreken een andere taal dan de Haagse oneliners-taal. Ze stralen een gezonde nuchterheid uit, bezigen een gedegen en zorgzame taal. Zou dat komen omdat ze met de voeten in de modder staan? Dat ze de luxe niet hebben om burgers te reduceren tot likes op hun sociale media, kijkcijfers en peilingen?

Wat was het toch in dat amper kwartiertje uitzending (terug te zien ook op Joop) bij Buitenhof in het verhaal van Boumans dat mij zo aangreep?

Zoekend naar de juiste woorden om aan te geven wat ik fundamenteel mis bij onze huidige politieke leiders kwam ik toevalliger wijze bij een oeroude gedachtenordening die mij hielp. Ik kwam het in een LinkedIn-post van gevierde veranderkundige Eric Koenen tegen. Het zijn de kardinale deugden die ik mis in politiek Den Haag.

Het gaat om de wijsheid die Boumans tentoonstelt, en verstandigheid: niet meewaaien met de wind, niet meehuilen met de onheilsprofeten en ondergangsprofessoren! Hij wijst ons er fijntjes op dat we in een rijk land wonen met veel mogelijkheden, waar een grote meerderheid zich gelukkig voelt met hun leven. Hij wijst er ook op dat kijkend naar demografische ontwikkelingen en toenemende vergrijzing, mits we het goed organiseren, we de bijdrage van vluchtelingen, kennisimmigranten en arbeidsimmigranten goed kunnen gebruiken.

Het gaat mij ook om zijn rechtvaardigheidsgevoel. Net vóór het optreden van Boumans in hetzelfde programma werd door de tweede man van BBB Henk Vermeer weer eens een aanklacht uitgerold, over hoe oneerlijk het is om een erkende vluchteling van urgentie op een woning te voorzien. Een sentiment dat dankzij de demagogie van populisten breed leeft op het huidige Binnenhof en helaas ook in het land. Bouman wees hierover op het rechtvaardigheidsprincipe: dat een vluchteling zonder sociaal kapitaal, familie en vrienden en kennissen, in Nederland over minder hulpbronnen beschikt om aan een woning te kunnen komen dan iemand die hier geboren en getogen is. En hij maakte in een zin ook gehakt van de mythe dat het huidige woningtekort door vluchtelingen komt. Het kwam door twintig jaar slecht woonbeleid. Daar moesten de partijen iets aan gaan doen.

Het gaat mij ook om zijn nuchtere oproep tot het matigen van polemiek vóór de verkiezingen zodat de politieke partijen na de verkiezingen wel door een deur kunnen. “Geen enkel partij gaat op zijn eentje 76 zetels halen”.

En last but not least, het gaat mij om zijn moed. De moed om tegen de huidige koers van zijn eigen partij en met name VVD-voorvrouw Yeşilgöz in te gaan, in alle eerlijkheid, open en vanuit oprechte bezorgdheid voor de toekomst van de VVD, en vooral om Nederland.

Ik dacht aan het einde van dat gesprek: zijn we na de verkiezingen niet beter af met een zakenkabinet bestaande uit (oud-)burgemeesters uit verschillende politieke achtergronden? En dan een burgemeester als Boumans, die over de kardinale deugden wel degelijk beschikt en in staat is die toe te passen als premier?

Dat we de huidige hoofdrolspelers van de onzalige reality-tv die politiek Den Haag is geworden, even wat bezinning en berouw gunnen, tot ze weer bij zinnen komen.

Ik zou het geen gek idee vinden.