Pro-Israël, pro-Joden: het grote gemaskerde bal van rechts antisemitisme

De motie van Kati Piri (GroenLinks-PvdA) om de leveringen aan Israëls luchtverdediging tijdelijk stil te leggen, werkt in Den Haag als een moreel mijnenveld waar voorspelbare paniek het denken vervangt. Ondanks dat Kati Piri lid is van de PvdA en altijd voor Gaza heeft gestreden, zou volgens Wouter de Winther dit een teken zijn, dat GroenLinks aantoonbaar PvdA heeft overgenomen.

Wat in Nederland als antisemitisme wordt geframed – een motie tegen wapenleveringen – verhult ironisch genoeg de nauwe banden tussen Europese en Amerikaanse antisemieten en de Israëlische staat. Want terwijl progressieven worden weggezet als ‘antisemiet’ omdat ze zich tegen geweld uitspreken, flirten rechtse leiders wereldwijd openlijk met zowel antisemitisme als zionisme. Hoewel de VVD denkt slim te spelen, zorgen ze alleen dat extreemrechts hierdoor kan groeien.

Aangezien de pers zit te slapen, en volledig meegaat in het antisemitismeframe van extreemrechts, moeten we weer even aan de bak. Media als De Telegraaf, VVD-politici zoals Brekelmans, en organisaties als het CIDI hebben het antisemitismeframe van extreemrechts genormaliseerd. Als je het waagt Israël te bekritiseren, ook als dat gaat over internationaal recht of dode kinderen, dan sta je in hun logica al snel aan de verkeerde kant van de geschiedenis.

Het enige wat je Kati Piri kunt verwijten, is dat ze niet eerst voorstelde om Israëls tegoeden te bevriezen. Dat had nog een drukmiddel kunnen zijn. Maar dat ze alsnog probeert Israël tot stoppen te dwingen, reken ik haar niet aan. Zij probeert wel levens te redden waar VVD dit weigert.

Een blik op haar motie laat zien dat het ging om het tijdelijk opschorten van leveringen van F-35-onderdelen zolang Israël zich schuldig maakt aan schendingen van internationaal humanitair recht. Geen boycot, geen demonisering – gewoon: verantwoordelijkheid nemen als bondgenoot.

Natuurlijk had ik gehoopt dat Kati Piri Ruben Brekelmans of Dilan Yeşilgöz zou confronteren: “Tegen Rusland stellen we sancties in wegens imperialisme en genocide, maar bij Gaza zwijgen jullie.” Wie woedend is op de beeldvorming — en niet op een kabinet dat genocide laat gebeuren — heeft zijn morele kompas verloren.

Je kunt die motie provocerend noemen, maar de realiteit is dat genocide nu de norm aan het worden is. Amnesty en UNRWA hebben het vastgesteld; steeds meer experts sluiten zich aan. Word boos op een kabinet dat Israël anders behandelt dan Rusland. Word boos op een kabinet dat afslachting accepteert zolang het om moslims gaat, en het nog maar de vraag is of iedereen wel de joden wil beschermen.

Dit is de paradox van het huidige antisemitismedebat: dat je een staat kunt steunen die claimt alle Joden te vertegenwoordigen, terwijl je Joden in eigen land blijft marginaliseren. Antizionisme is niet altijd antisemitisch, net zoals zionisme niet altijd Joden beschermt.

Orbán’s regering voerde vanaf 2017 een omvangrijke anti-Soroscampagne met billboards en metro-posters waarop de Joods-Hongaarse miljardair werd afgeschilderd als de typische “globalist” die Hongarije wil vernietigen. Deze campagne werd direct bekritiseerd als antisemitisch en gaf aanleiding tot haatuitingen zoals “Stinking Jew” graffitiletters op posters.

Orbán liet ook controversiële ‘Holocaust-herdenkingsprojecten’ uitvoeren die de rol van Hongarije in de deportatie en vernietiging van Joden bagatelliseerden, en eerherstel verleenden aan Miklós Horthy, de collaborerende regent uit de jaren ’30.

Ondanks deze binnenlandse antisemitische signalen onderhoudt Orbán nauwe banden met Israël en Netanyahu:

●      Hij nodigde Netanyahu uit voor een staatsbezoek begin april 2025, vlak na het ICC-arrest (de eerste Europese leider die dit deed).

●      Onder druk van Netanyahu kondigde Orbán aan dat Hongarije de oprichting van een handelsvertegenwoordiging in Jeruzalem overwoog en EU- en VN-verklaringen die Israël bekritiseerden blokkeerde.

●      Tijdens Netanyahu’s bezoek zei Orbán zijn land te zullen terugtrekken uit het Internationaal Strafhof (ICC), en noemde hij het hof een politiek forum. Netanyahu prees dit als “bold and principled.”

Dat is echter niet de enige antisemiet die pro-Israël is. Voormalig Trump-strateeg Steve Bannon staat bekend als een fervent voorstander van Israël, wat opmerkelijk is voor iemand met een nationalistische ideologie. Waarom zou een blanke nationalist een thuisland voor de Joden ondersteunen? Het antwoord lijkt cynisch maar logisch: pro-Israël is niet per se hetzelfde als pro-joods.

Voor Netanyahu lijkt deze steun aantrekkelijk. Hij heeft in de toekomst zijn Joodse staat, maar hoelang duurt die vreugde? Zelfs Bannons ex-vrouw heeft beweerd dat hij antisemitische opmerkingen maakte toen ze ruzie hadden over het naar een privéschool sturen van hun dochters. Ze moesten naar een school met niet te veel Joden.

Richard Spencer, een andere prominent figuur binnen de Alt-right, gaf Israël zelfs als voorbeeld van een model-etnostaat. Volgens hem zouden blanken ook een dergelijke staat moeten hebben. Dit soort uitspraken onthullen de echte agenda: antisemieten die Israël steunen als vehikel voor hun eigen nationalistische agenda.

Voor iemand als Spencer, een prominente figuur binnen de Alt-right-beweging, is dit een wet om te prijzen. Waarom? Omdat het volgens hem Israël bevestigt als een etnostaat – precies het soort model dat hij ook voor blanken in de VS voor ogen heeft.

Wat houdt deze wet eigenlijk in? De Nation-State Law stelt onder meer:

●     Israël is de nationale staat van het Joodse volk, en alleen zij hebben het recht op zelfbeschikking binnen die staat.

●     Hebreeuws is de enige officiële taal; Arabisch krijgt een speciale status, maar verliest de gelijkwaardige positie die het eerder had.

●     Joodse nederzettingen worden actief bevorderd en gezien als een nationaal belang.

Deze wet heeft direct voor veel kritiek gezorgd, vooral van mensenrechtenorganisaties en de Arabische minderheid in Israël, die ongeveer een vijfde van de bevolking uitmaakt. Zij zien de wet als een stap richting discriminatie en segregatie, omdat het expliciet niet-Joodse Israëliërs uitsluit van volledige rechten. Kortom, een ingewikkeld vraagstuk.

In Nederland hebben we ook onze voorbeelden gezien van antisemieten die Israël steunden. Thierry Baudet, ooit uitgesproken lovend over Israël als etnostaat, heeft in recente jaren een ander geluid laten horen. Zijn relatie met het CIDI is verzuurd, met name nadat deze organisatie hem en Wybren van Haga bekritiseerde vanwege hun gebruik van informatie van antisemitische complotsites. In februari 2021 sprak Baudet nog bewonderend over Israël; in april van datzelfde jaar reageerde hij met de opmerking dat het CIDI “een leven moest zoeken.” Het illustreert hoe snel de toon kan veranderen.

Hoewel niet iedereen binnen de Alt-right Israël steunt en zelfs de liefde kan bekoelen, is er wel een patroon zichtbaar van antisemieten die zionistische ideeën omarmen, niet uit liefde voor het Joodse volk, maar uit eigenbelang. Als jij Joden eerst een etnostaat geeft, lijk jij geen Nazi meer, als jij er ook om eentje jammert. Terwijl dat juist tekstboek-antisemitisme is, want als Netanyahu zegt: 'Nee, wil ik niet hebben.' Dan wordt hij de ‘Internationale Jood met alle touwtjes in handen.’

We lezen geschiedenis als een roman in plaats van als echte gebeurtenissen, maar we doen wel alsof wij van 'onze geschiedenis' geleerd hebben en 'de ander' niet, dus schuiven we antisemitisme makkelijker af op ‘de ander’, terwijl velen van 'ons' het niet eens herkennen wanneer antisemitisme plaatsvindt. Wat we zien in bewegingen zoals de Alt-right is een strategie van manipulatie: ze maken gebruik van het conflict om hun eigen agenda te voeden, vaak ten koste van de waarheid en van de mensen die al zoveel hebben geleden.

Wie de echte antisemieten wil herkennen, kijkt niet naar wie ‘tegen Israël’ spreekt, maar naar wie Israël misbruikt als aflaat. Voor hun eigen tribale dromen, hun eigen witte etnostaat. Pro-Israël is regelmatige het nieuwe antisemitisme dat Israëli’s misbruikt als menselijk schild – maar de Joden zelf reduceert tot politieke pionnen.

Dit gaat verder dan het conflict tussen Israël en Palestina. Het is groter dan grenzen, groter dan naties. De geschiedenis leert ons dat isolatie en superioriteitsdenken altijd eindigen in tragedie. Het raakt aan een fundamentele vraag: wat voor wereld willen wij zijn? Een wereld waarin volkeren zich terugtrekken achter hun eigen grenzen, bang voor de ander en overtuigd van hun eigen superioriteit? Waar groepen elkaar wegzetten als minderwaardig? Of kiezen we voor een wereld waarin vrijheid de boventoon voeren?

Dit vraagt om meer dan compassie; dit vraagt om moed. Om politici die durven te spreken over sancties tegen bondgenoten. Om journalisten die framing weerstaan. Om burgers die weigeren te kiezen tussen valse loyaliteiten. Want wie genocide laat gebeuren omdat het politiek onhandig is om anders te doen, is geen democraat, maar een toeschouwer van de herhaling van de geschiedenis.