PvdA heeft langetermijnstrategie nodig - en snel

Na 170 dagen non-formatie is het duidelijk. De PvdA mag zich net als bondgenoot GroenLinks opmaken voor de oppositie. Halverwege de Tweede Kamer- en de gemeenteraadsverkiezingen. Binnen krap 200 dagen moeten beide partijen een klinkende campagne optuigen om te voorkomen dat de colleges in de steden en dorpen de komende vier jaar rechtsaf slaan. Dat is bepaald geen kinderspel. Links moet zichzelf opnieuw uitvinden terwijl de concurrentie op de flanken zichtbaar toegenomen is.

Ook organisatorisch heeft de PvdA het nodige te verhapstukken. De volkspartij van weleer (30-plus zetels, ruim honderd medewerkers, begroting ettelijke miljoenen) heeft sinds 2017 een jasje uitgedaan. Sindsdien is de nieuwe partijorganisatie nog niet uit de verf gekomen. Op inhoudelijk vlak gebeurde er weinig meer sinds Van Waarde verscheen acht jaar geleden. De roemruchte en geoliede campagnemachine hapert. Steeds meer afdelingen staan op omvallen – ze gaan gebukt onder de bureaucratische last van een verouderd partijmodel dat de komende decennia niet kan overleven.

De partij kan bogen op bakken individueel talent. Met de doorgewinterde Lilianne Ploumen, imponerende lokaal bestuurders als Marjolein Moorman, Ahmed Aboutaleb en Paul Depla, parlementaire smaakmakers als Kati Piri en Habtamu de Hoop en de Europese one man gang Frans Timmermans kan de PvdA een stevig eerste elftal op de been brengen. Maar als de partij haar strategische koers, toekomstdebat, organisatie en partijmodel niet rap weet te herpositioneren is het een kwestie van tijd voordat de kweekvijver opdroogt.

Organisatorisch maakt de PvdA de indruk van FC Haarlem vlak voor het faillissement. Er is veel werk aan de winkel voor de partijvoorzitter die binnenkort de voormalige Zwolse wethouder Nelleke Vedelaar opvolgt. Allereerst moet de partij veel zichtbaarder gepositioneerd worden – de politieke strategie moet aanvallender en veel meer getuigen van wat de PvdA is: een partij gericht op sociale verandering. Daarbij moet er een naar buiten gerichte verenigingscultuur ontstaan. Sluit aan bij de nieuwe maatschappelijke energie van de protestbewegingen die jonge generaties op de been brengen. Toekomstdebat moet vernieuwend gevoerd, splijtende kwesties als klimaat en migratie en onontgonnen gebied zoals de technologische revolutie moeten met lef bij de kop worden gepakt. Last but not least zal er een nieuw verenigingsmodel opgetuigd moeten worden dat vrijwilligers en lokaal kader de ruimte geeft om zonder bureaucratische ballast sociale politiek in steden en dorpen te voeren.

Een nieuwe voorzitter draagt daarmee de verantwoordelijkheid voor een langetermijnstrategie die progressief Nederland weer in het centrum van de macht krijgt. Zie de Duitse SPD – het is niet godsonmogelijk om als sociaal-democratische partij serieus mee te doen om de titel. Bestudeer de drama’s en successen serieus en handel ernaar. Dat vraagt energie, vindingrijkheid, concentratie en kennis van wat zich onder de motorkap van de partij afspeelt. En snel een beetje, met de gemeenteraadsverkiezingen vlak voor de deur.

Dat linkse samenwerking deel uitmaakt van die toekomst is evident. Een overweldigende meerderheid van de leden steunde vorige week het verder onderzoeken van een vorm van fusie of innig samengaan met GroenLinks. Dat de druk weliswaar van de ketel is nu de formatie in duigen ligt, mag niet betekenen dat de vrijages nu voorbij zijn. Een nieuwe partijvoorzitter moet de verkenning met prioriteit voortzetten, waarbij duidelijk moet zijn dat de progressieve wereld meer te bieden heeft dan PvdA en GroenLinks.

De komende periode kiest de PvdA een nieuwe voorzitter. Deze moet met energie en gedrevenheid de maatschappelijke krachten aan de PvdA binden om samen verder te komen. Beschikken over de eigengereidheid om partijtop, kader of buitenwereld op z’n tijd tegengas te bieden. Ruimte bieden aan strategische slagkracht, organiserend vermogen en de nieuwe generatie. De PvdA kan niet langer wachten, zoveel is duidelijk halverwege de Tweede-Kamer- en de raadsverkiezingen.

Niesco Dubbelboer – oprichter Meer Democratie & vml Tweede Kamerlid PvdA Tino Wallaart – eigenaar Wallaart & Kusse BV & vml politiek assistent Ottolien van Rossem – Campagneleider Vogelbescherming & vml chef communicatie PvdA Kirsten Sleven – Directeur World Information Service on Energy & vml persvoorlichter PvdA Ruud Slotboom – vml hoofd voorlichting PvdA & vml woordvoerder minister van Financiën Bart Olde Agterhuis – zelfstandig strategie & communicatie & oud politiek assistent PvdA Femke van Zijst – zelfstandig strategie & communicatie & vml hoofd voorlichting PvdA