Rijk rekenen in een wereld in brand: de fatale zelfgenoegzaamheid van het kabinet

Het kabinet denkt een optisch sluitende begroting te hebben. De staatsschuld is laag, de economie groeit nog net, en de minister van Financiën kijkt tevreden in de camera terwijl hij uitlegt dat we "ons geen zorgen hoeven te maken". Maar wie beter kijkt, ziet een land dat zich rijk rekent in een wereld die aan alle kanten in brand staat.

Het Internationaal Monetair Fonds (IMF), De Nederlandsche Bank (DNB), het Centraal Planbureau (CPB), de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en de Algemene Rekenkamer hebben allemaal, op verschillende manieren, hetzelfde signaal afgegeven: Nederland kiest voor kortetermijndenken, en laat daarmee structurele problemen etteren.

Het IMF noemt het kabinetsbeleid ronduit kortzichtig. In plaats van investeren in toekomstbestendige infrastructuur, onderwijs of innovatie, blijven miljarden weglekken naar koopkrachtreparaties die vooral de politieke rust moeten bewaren. Structurele hervormingen? Uitgesteld. Klimaatbeleid? Afgezwakt. De woningmarkt? Onbeheersbaar en onbetaalbaar. Maar ja, de koopkrachtplaatjes kloppen weer even.

DNB-president Klaas Knot voegt daar een alarmerende dimensie aan toe: geopolitieke onzekerheid is historisch groot, en Nederland is veel te afhankelijk van de Verenigde Staten voor zowel financiële stabiliteit als digitale infrastructuur. Als Trump straks zijn importheffingen toch doorzet, kan het economische fundament van Europa in korte tijd onderuitgaan. Toch kiest dit kabinet voor de struisvogelstrategie.

Het CPB en de AFM wijzen op een paradox: onze financiële positie oogt gezond, maar is tegelijk fragiel. De openheid van onze economie maakt ons extreem kwetsbaar voor externe schokken. En hoewel dat geen breaking news is, gedraagt het kabinet zich alsof economische zonneschijn vanzelfsprekend is.

De Algemene Rekenkamer doet er nog een schep bovenop door te stellen dat het beleid niet alleen richting mist, maar ook onvoldoende onderbouwd is. Vooral de bezuinigingen in de zorg zijn exemplarisch: ideologisch gedreven, technisch onduidelijk en maatschappelijk onverantwoord.

Wat ontbreekt, is visie. Wat overheerst, is beheer. In een tijd waarin strategische keuzes nodig zijn over energie, veiligheid, economie en technologie, kiest dit kabinet voor politieke pleisters. Niemand lijkt zich af te vragen: wat als de volgende schok geen pandemie, maar een digitale of monetaire aanval is? Wat als de afhankelijkheid van buitenlandse systemen ons straks geen keuze meer laat?

Deze structurele blindheid is niet nieuw. Maar de eenstemmigheid van de kritiek, van instellingen die doorgaans niet over één kam scheren, is dat wel. En als zó veel waakhonden blaffen, is het tijd om te luisteren.

Nederland staat er niet per se slecht voor, maar het staat er wel kwetsbaar bij. De kunst is niet om de illusie van stabiliteit te verkopen, maar om echte veerkracht te bouwen. Dat vraagt keuzes. Dat vraagt leiderschap. En dat vraagt vooral: minder kortzichtigheid, meer toekomstvisie.

Maar ja, daar kun je geen verkiezingen mee winnen. Toch, premier Wilders?