Rusland lokte Iers parlementslid in de val om Brexit-onrust aan te wakkeren

De Russische geheime dienst heeft een zogeheten 'honeytrap' gebruikt om een Iers parlementslid te rekruteren als agent voor Moskou tijdens de Brexit-onderhandelingen. Dat onthult de Britse Sunday Times. Een honeytrap wil zeggen dat iemand in de val wordt gelokt via seksuele contacten met een geheim agent. Beeldmateriaal daarvan, zogeheten kompromat, kan vervolgens gebruikt worden om het slachtoffer te chanteren.

Een van de doelen van de Russische operatie was het ondermijnen van de relaties tussen het Verenigd Koninkrijk, Ierland en de Europese Unie. Het parlementslid is ontmaskerd door de Ierse inlichtingendienst maar nog steeds actief in de volksvertegenwoordiging. De krant zegt te weten om wie het gaat maar maakt de identiteit uit juridische overwegingen niet bekend. In plaats daarvan wordt de persoon aangeduid met de codenaam Cobalt. Groot-Brittannië kent zeer strenge wetgeving op de gebieden van privacy en smaad.

Cobalt zou benaderd zijn door Sergey Prokopiev, een Russisch spion die tussen 2019 en 2022 vanuit de ambassade in Dublin opereerde. Tijdens een ontmoeting buiten Dublin bood het parlementslid, dat toen al in de gaten werd gehouden door de Ierse veiligheidsdiensten, de Russische spion aan hem in verbinding te brengen met protestantse paramilitairen in Noord-Ierland. Op dat moment verkeerden de Brexit-onderhandelingen over de speciale status van Noord-Ierland in een gevoelige fase. De veelal uiterst rechtse paramilitairen, eigenlijk gewoon terreurgroepen, dreigden indertijd met geweld omdat er vanwege de Brexit een grens getrokken zou kunnen worden tussen Noord-Ierland en het VK. Die maatregel was een manier om te voorkomen dat op het Ierse eiland zelf opnieuw een grens ingesteld zou worden tussen Noord-Ierland en de Ierse republiek.

De Ierse inlichtingendiensten ontdekten dat het parlementslid was versierd door een Russisch geheim agente en verschillende ontmoetingen met haar had. Omdat Cobalt de wet niet overtrad kon geen actie worden ondernomen.

Uit onderzoek naar de sporen die het parlementslid online heeft achtergelaten valt op te maken dat er reizen zijn gemaakt naar landen buiten de EU die bekend staan als gebieden waar de Russen in alle vrijheid kunnen opereren. Het parlementslid werd door veiligheidsagenten officieel benaderd maar wuifde hun waarschuwingen weg.

Het is voor het eerst in de moderne geschiedenis dat het Ierse parlement succesvol is geïnfiltreerd door een vijandige buitenlandse mogendheid. Er zijn wel veel pogingen bekend om Britse politici in te zetten als onderdeel van het beleid om met actieve maatregelen Westerse samenlevingen te destabiliseren. In Nederland baarde onder meer Geert Wilders opzien door in 2018 naar Rusland af te reizen en zich door het Kremlin te laten fêteren, al was toen al duidelijk dat Moskou achter het neerhalen van de MH-17 zat waarbij 298 mensen om het leven kwamen, waaronder 196 Nederlanders. Wilders, die met zijn Nexit-plan ook ijvert voor het vernietigen van de Europese Unie, verklaarde Poetin te bewonderen en liet zich een onderscheiding opspelden. De PVV verzette zich ook lang tegen steun aan Oekraïne en werkte mee aan het Oekraïne-referendum dat volgens de initiatiefnemers tot doel had de EU te destabiliseren. Sinds juli 2024 maakt zijn partij niettemin deel uit van de regering, die tot ieders verbazing plots geleid wordt door een tot voor kort onbekend voormalig hoofd van de veiligheidsdienst AIVD.

Eind vorig jaar onthulde Follow The Money hoe PVV’ers zich jarenlang voor het karretje van Vladimir Poetin hebben laten spannen. Zo verbleef PVV-Europarlementariër André Elissen in 2017 op kosten van het Kremlin als ‘verkiezingswaarnemer’ in Moskou.

Cobalt is niet gearresteerd omdat hij geen toegang had tot geheime stukken en die dus ook niet kon doorspelen aan een vijandige staat. De inlichtingendiensten vermoeden dat hij vooral is gebruikt om contacten te leggen, het publieke debat te beïnvloeden of de standpunten van het Kremlin te verkondigen. HIj wordt nog wel in de gaten gehouden.

De Times citeert een expert die zegt dat zo'n politicus voor Moskou een "fantastische kans" is. "Overal waar er sociale breuklijnen lopen is er altijd een slimme, rücktsichlose en creatieve Russische inlichtingenofficier bezig om te zien hoe die breuk vergroot kan worden. Politici zijn klassieke doelwitten. Ze hebben toegang, ze hebben carrières en ze hebben grote ego's. Gebruik maken van het ego is de meest betrouwbare manier om politici te werven." Bovendien hebben politici veel vrijheid waardoor ze lastiger te pakken zijn.

Rusland onderhield lang goede betrekkingen met Ierland waar vandaan makkelijker gewerkt kon worden dan andere EU-landen in het westen van Europa. In 2018 veranderde dat plots toen de Times onthulde dat Rusland een groot inlichtingenbureau aan het opzetten was in Dublin. De Ierse regering nam daarop - wettelijke - maatregelen om dat te kunnen voorkomen.