Spanje zal met herstelplan schuld aan EU nooit kunnen terugbetalen

Deze week heeft premier Sanchez het herstelplan van 70 miljard euro gepresenteerd voor Spanje. Gelet op de desastreuze staat waarin de Spaanse economie thans verkeert een druppel op een gloeiende plaat. De door Nederland gevraagde wezenlijke hervormingen komen daarin nauwelijks voor.

Door de coronapandemie zijn de donkere kanten van de Spaanse economie en samenleving goed zichtbaar geworden. Een kleine sociale elite die de overgrote meerderheid van de Spaanse bevolking in een ijzeren wurggreep kan houden. Vanwege een politiek bestel en inrichting van de samenleving waarin corruptie welig tiert en de rechtsstaat zoals wij die kennen ver te zoeken is. Met een hoge graad van laaggeletterdheid in de beroepsbevolking en structureel slechte algemene onderwijsvoorzieningen. Waardoor de immens grote economische, juridische en sociale ongelijkheid in Spanje in stand wordt gehouden.

De herstelkracht van de Spaanse economie moest al voor de uitbraak van de coronapandemie als klein worden ingeschat. De economische crisis van 2008 was nog niet overwonnen. De pandemie heeft de economie definitief de nekslag gegeven. Hervormingen zullen er zeker niet uit eigener beweging komen. Daarvoor heeft de relatief kleine sociale Spaanse elite de touwtjes strak in handen.

Met deze wetenschap dringt de vraag zich op hoe verantwoord het is om met Nederlands belastinggeld Spanje te blijven steunen. Waarbij onze kinderen en kleinkinderen met 100 procent zekerheid voor die schuld kunnen opdraaien. De Spaanse economie steunen met Nederlands belastinggeld is trekken aan een dood paard. Een duur dood paard! Want het wordt ongeacht de steun die gegeven wordt nooit meer een levend en gezond paard. Dat kan wedijveren met de Noord-Europese paarden. En derhalve ooit van de EU geldkraan kan worden afgesloten.

De grote meerderheid van Spanjaarden, die het naar Nederlandse maatstaven ronduit slecht hebben, verdienen vanzelfsprekend onze steun en die van andere welvarende EU lidstaten. Maar die worden niet geholpen met geld dat niet gebruikt wordt om uiterst noodzakelijke ingrijpende hervormingen door te voeren. Zodat juist die meerderheid van de Spaanse bevolking er beter van wordt. Internationale solidariteit is daarvoor bedoeld. Niet om bestaande economische, juridische en sociale ongelijkheid te bestendigen. Waar alleen een kleine bevoorrechte elite van profiteert.

In het formatieproces zal het hoofdstuk over Europa een belangrijk gespreksthema zijn. Ik wil graag een belangrijke paragraaf aan dat thema toevoegen. Hoe om te gaan met EU-lidstaten waar de rechtsstaat ver te zoeken is en Nederlandse grondrechten met voeten worden getreden? Zoals in de EU-lidstaat Spanje. Waar internationale mensenrechten organisaties zich al jaren druk maken over het met wettelijke regels kunnen inperken van de vrijheid van meningsuiting en de persvrijheid. In Nederland staat de persvrijheid hoog in het vaandel. Toch worden met ons belastinggeld EU-lidstaten gesteund, waaronder Spanje, die wezenlijke grondrechten aan hun laars lappen en de rechtsstaat weinig serieus nemen.

Hoe leggen we dat later uit aan de generatie Nederlanders die voor die gegeven hulp met definitief oninbare schulden mogen opdraaien? Misschien is het beter om goed na te denken over het vraagstuk van het loslaten van de euro in lidstaten met een zwakke economie en een onder druk staand rechtssysteem. Dan bieden we die landen meer perspectief dan het huidige beleid waarin noodzakelijke hervormingen niet als keiharde voorwaarde wordt gesteld voor EU-leningen. Waarvan vaststaat dat die nooit zullen worden terugbetaald.