Spotgoedkoop gaat ten koste van anderen

Een kennis van mij kocht een jurk. Voor zes euro. Inclusief verzendkosten. ‘Ik weet dat ik van jou niet bij Temu mag kopen, maar het is zo goedkoop,’ zegt ze wat beschaamd. Ik probeer inderdaad aan mensen duidelijk te maken dat dit soort prijzen van webwinkels als Temu en Shein ten koste van iets anders gaat. Het is niet zo dat het van mij niet mag, maar ik vind er wel iets van. Zes euro is nog geen lunch bij de broodjeszaak om de hoek, maar wel genoeg voor een jurk die vanaf de andere kant van de wereld naar Nederland is gevlogen? Dat kan gewoon niet.

De rekening belandt ergens anders
De verleiding is groot, dat snap ik. Mensen zeggen vaak dat ze geen dief van hun eigen portemonnee willen zijn. Waarom meer betalen als het ook voor bijna niks kan? Maar spotgoedkoop ís nooit gratis. De rekening belandt alleen ergens anders.

Neem de mensen die de kleding maken. Zij werken vaak dagen van tien tot twaalf uur voor een loon waar ze nauwelijks van rondkomen. Of kijk naar de lokale ondernemers hier, die hun uiterste best doen om eerlijke lonen te betalen en duurzame materialen te gebruiken. Hoe kunnen zij concurreren met een jurk die zo goedkoop is? Dat kan dus niet. Elke keer dat wij massaal voor spotgoedkoop kiezen, drukken we de eerlijke spelers uit de markt.

De prijs voor het milieu 
En dan is er de prijs voor het milieu. De jurk van zes euro is vaak gemaakt van synthetische stoffen die nauwelijks afbreken en goedkoop geverfd worden met schadelijke stoffen. Daarna legt hij duizenden kilometers af, in een vliegtuig of containerschip dat de lucht en zee vervuilt. Die kosten staan niet op het prijskaartje, maar worden wel door ons allemaal betaald. Via belastingen, via hogere zorgkosten, via de gevolgen van klimaatverandering die we steeds meer voelen in extreem weer, droogte en overstromingen.

Zelfs voor je eigen portemonnee is het een schijnvoordeel. Want hoe lang gaat zo’n jurk mee? Vaak is de stof dun, de naden zwak en is de pasvorm na een paar keer wassen al verdwenen. Dan heb je snel weer een nieuwe nodig. Goedkoop blijkt in de praktijk duurkoop. En al die versleten kleding wil niemand hier hebben. Ze belandt uiteindelijk in Afrika, waar mensen er niet op zitten te wachten en waar het op enorme vuilnisbelten terechtkomt. Met weer een schip dat duizenden kilometers heeft afgelegd.

De echte prijs van die zes euro zien we dus pas later. Niet in de winkelmand, maar in een minder leefbare wereld, in het verdwijnen van eerlijke concurrentie en in onze eigen portemonnee op de lange termijn.

Doe het eerlijker
Maar er zijn alternatieven. Koop eens iets bij een kringloopwinkel, waar je verrassend vaak kwaliteit en originaliteit vindt voor een fractie van de nieuwprijs. Ik koop er zelfs soms dure merkkleding voor een prikkie. Of kies voor merken die transparant zijn over hun productie en duurzaamheid belangrijk vinden. Of misschien nog eenvoudiger: doe langer met wat je al hebt. Een kleine reparatie of een creatieve combinatie kan een oud kledingstuk nieuw leven geven. Doe het dus eerlijker.