Staatssecretaris Van Rij: ‘Fundamentele rechten belastingbetaler vastleggen’

Er moet in Nederland een ‘Taxpayer Bill of Rights’ komen; een officiële lijst van fundamentele rechten van de belastingbetaler. Dat zegt staatssecretaris Marnix van Rij (Fiscaliteit en Belastingdienst) in de podcast Betrouwbare Bronnen.

Zo’n wet bestaat al in de Verenigde Staten. “Daar hangt hij aan de muur bij de Belastingdienst, zodat iedereen ernaar kan kijken”, zegt Van Rij. De gedachte om dit ook in Nederland te introduceren komt voort uit de schendingen van de rechten van belastingbetalers en toeslagenontvangers die de afgelopen jaren aan het licht zijn gekomen. De Bond voor Belastingbetalers heeft er bij de staatssecretaris voor gepleit.

“Het helpt de burger als de rechter wetten kan toetsen aan deze fundamentele rechten”, zegt voorzitter Jurgen de Vries van de Bond voor Belastingbetalers. “Amerikaanse opstandelingen zeiden ruim 250 jaar geleden tegen de Britse koning ‘no taxation without representation’. Ze wilden kiesrecht met een eigen parlement en rechtsbescherming.” Hun opstand, bekend als de ‘Boston Tea Party’ – het in de zee gooien van de inhoud van schepen vol met thee waarover de Britten belasting hieven – leidde uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van de dertien Britse kolonies die toen samen de Verenigde Staten van Amerika vormden.

Van Rij is bezig met het doorlichten van alle regels en praktijken binnen de Belastingdienst. “De rechtsbescherming moet veel beter”, zegt hij. In het coalitieakkoord van Rutte IV was afgesproken dat Nederland net als de VS een belastingombudsman krijgt die kan opkomen voor belastingbetalers en de Belastingdienst kan adviseren bepaalde regels te veranderen. “Daar zijn we al een eind mee gevorderd. Er is nu een kwartiermaker aan de slag.” Van Rij was onlangs in de VS om erover te praten. “Ik heb vroeger zelf als belastingadvocaat samengewerkt met de Amerikaanse Taxpayer Advocate Service om Nederlanders te helpen die er bij de belastingdienst daar niet doorheen kwamen. Dat werkte heel goed. Het hielp direct.”

De Taxpayer Advocate Service is onafhankelijk, maar maakt wel deel uit van de belastingdienst. “Dat is heel belangrijk”, zegt Van Rij. “Daardoor hebben ze toegang tot alle dossiers; de privégegevens van burgers. De belastingdienst kan zich tegenover die ombudsman dus niet beroepen op geheimhouding.”

Volgens de staatssecretaris moet het volgende kabinet de inkomstenbelasting herzien. “Als je in een bepaalde categorie belastingbetalers, zeg tussen de 30.000 en 55.000 euro - afhankelijk van de samenstelling van het huishouden - één euro meer gaat verdienen, dan hou je er niet 60 cent van over, maar in bepaalde gevallen slechts 10 of 20 cent. Dat is een heel verkeerde prikkel. Dit stelsel moet anders”, zegt Van Rij.