Starters buitenspel op de woningmarkt

Het gaat om de vraag of jonge mensen nog een kans krijgen om een bestaan op te bouwen.

Starters hebben in Nederland vrijwel geen kans op een koopwoning. Ondanks een goed inkomen en een zorgvuldig opgebouwd spaarsaldo vissen zij keer op keer achter het net. Het woningtekort raakt velen, maar voor starters zijn de gevolgen het hardst voelbaar.

De vraagprijs van een woning is niet meer dan een oriënterend startpunt. In de praktijk beslist een biedingsstrijd wie eigenaar wordt. Voor wie geen financiële steun van ouders heeft, is dit een bijna onmogelijke opgave. Starters concurreren niet alleen met leeftijdsgenoten, maar ook met doorstromers die hun overwaarde inzetten en beleggers die zonder hypotheek kunnen bieden.

De neiging om dan maar naar een ander soort woning in een lagere prijsklasse te zoeken, lijkt begrijpelijk maar blijkt vaak een valkuil. Ook daar moet vaak worden overboden. Bovendien gaat het geregeld om woningen met achterstallig onderhoud of appartementen in Verenigingen van Eigenaren met veel onderhoudsproblematiek en een ongezonde financiële basis. De lagere koopprijs wordt zo ingehaald door extra onderhoudslasten en onverwachte bijdragen aan een VVE.

Eerdere generaties konden klein beginnen en doorstromen naar grotere en duurdere woningen. Voor starters met een prima inkomen, geen schulden en zelfs met spaargeld is dat scenario vaak afgesloten. Zonder kapitaal uit de ouderlijke kring is een voet tussen de deur nauwelijks mogelijk. Daarmee vergroot de woningmarkt niet alleen de ongelijkheid tussen inkomensgroepen, maar ook tussen generaties.

De woningcrisis wordt vaak besproken in termen van bouwproductie en regelgeving. Maar de kern van het probleem is maatschappelijk. Het gaat om de vraag of jonge mensen nog een kans krijgen om een bestaan op te bouwen. Wanneer starters structureel buitenspel staan, ondermijnt dat niet alleen het vertrouwen in de woningmarkt maar uiteindelijk ook in de samenleving als geheel.

Hoogste tijd dat Nederland snel een stabiele nieuwe regering krijgt van coalitiepartijen die voor de jonge generatie van burgers een toekomstbestendig perspectief biedt van betaalbare huur- en koopwoningen.