Stikstofaanpak als hefboom voor het oplossen van grote problemen

Best verrassend: Nederlanders staan vijfde op de wereldranglijst van gelukkige mensen, opgesteld door de VN. De vraag is: handhaven we die mooie positie? Want de spanning in de maatschappij neemt toe. Er is onvrede over de aanpak van corona, er zijn zorgen over de stikstofcrisis en klimaatverandering. De aanpak van deze crises zou voortvarender moeten zijn, en meer gericht op de lange termijn.

Bij die aanpak hebben we te maken met Europese verplichtingen. Dat is niks nieuws. Het gekke is wel dat we ons daar als land telkens door laten verrassen. Steeds weer roept de rechter onze overheid tot de orde en wordt een deel van de samenleving platgelegd. Fundamentele keuzes worden vooruitgeschoven, de kool en de geit dienen gespaard. Aan de horizon verrijzen voortdurend nieuwe problemen. Een ad-hoc-beleid dat ons als samenleving veel geld kost en met frustrerende gevolgen voor boeren, NGO’s, bouwers en woningzoekenden. Hier moeten we vanaf.

Om toe te werken naar een land waarin voedsel veilig, goed en betaalbaar is, waar landschappen en steden zo zijn ingericht dat ze bijdragen aan onze gezondheid en welbevinden, hebben we een overheid nodig met een langetermijnvisie. Een land waarin de infrastructuur op orde is en waarbij we perspectief bieden aan boeren met duidelijkheid voor de lange termijn. Een land waarin we, zonder paniekvoetbal, kostenefficiënt investeren met het oog op het algemeen belang en op de lange termijn, waarbij we voldoen aan de door onszelf aanvaarde internationale verplichtingen op het gebied van natuur, waterkwaliteit, landschap, klimaat en milieu. Deze langetermijnvisie vormt de basis voor een integrale, gebiedsgerichte aanpak in regio’s en is het fundament waarop met een goede regie en uitvoeringsorganisatie kan worden gebouwd.

Een van de grote opgaven is de stikstofopgave, geculmineerd in de stikstofcrisis. Een al langer bestaande opgave die bestuurlijk urgenter is geworden doordat de rechter op basis van Europese wetgeving heeft ingegrepen. Onze overheid kiest overwegend voor technische maatregelen, gericht op de korte termijn (denk aan de kool en geit) – maar in de praktijk niet anders zijn dan uitstel van executie. Ook het op grote schaal uitkopen van boeren is inefficiënt, onnodig hard, duur en contraproductief. We hebben onze boeren hard nodig!

Wij denken dat er een slimmere en goedkopere manier is om uit de stikstofcrisis te raken en tegelijkertijd andere opgaven aan te pakken. In OntspannenNederland.nl hebben wij daarvoor een onderbouwing geleverd. Wij zijn daarbij uitgegaan van de internationale verplichtingen die wij als land hebben. Onafhankelijk van de politieke achtergrond zullen we aan deze verplichtingen moeten voldoen. De hieruit voortvloeiende doelen worden regionaal vertaald en bieden ondernemers duidelijkheid op de lange termijn. Door een integrale aanpak en door het koppelen van doelen als verbetering waterkwaliteit (KRW), biodiversiteit, landschapskwaliteit en sociaal-maatschappelijk welvaren van het platteland, creëren we meer maatschappelijk rendement. We kunnen daarbij de stikstofaanpak inzetten als hefboom voor het oplossen van andere opgaven.

Om de stikstofproblematiek efficiënt aan te pakken hebben we een nieuwe methode ontwikkeld die uitgaat van het doel om de stikstofbelasting van de Natura 2000-gebieden tot acceptabele niveaus terug te brengen. Zo kun je heel precies en doelgericht maatregelen nemen voor de reductie van stikstofbelasting op natuurgebieden.

Voor elk gebied in ons land zou moeten worden gedefinieerd wat de gewenste basiskwaliteit is en hoe die wordt bereikt en behouden. Dat betekent dat de bodem, hydrologie, landschappelijke kwaliteit en biodiversiteit op orde zijn, passend bij het karakter van het landschap van het gebied en binnen een goede leefomgevingskwaliteit. Functie volgt gebiedskarakteristiek. Binnen elk van die gebieden, moet een aantrekkelijk perspectief worden geboden voor boer en burger.

Alle ingrediënten liggen klaar: vele studies en rapporten wijzen dezelfde kant op, er is geld, de maatschappij is er klaar voor en we zijn het aan onze kinderen verplicht om hen een goede, groene en gezonde wereld na te laten. Nieuw kabinet: pak deze handschoen op en ga er voortvarend mee aan de slag, zodat ook de generatie na ons de komende jaren in de top vijf van landen met gelukkige mensen zal staan!