Stop de genocide in Gaza nu

Ik schrijf dit opiniestuk uit diepe teleurstelling over het beleid van de Israëlische regering en het leger tegen de Palestijnse bevolking in de Gazastrook. Historicus Han van der Horst legde onlangs op Joop.nl helder uit hoe de bekentenis van genocidale intenties zich verhoudt tot het internationaal recht.

Zijn betoog vormt het vertrekpunt voor deze reflectie, die voortbouwt op feiten, beleidsdocumenten en juridische kaders. Ik bepleit dat het beleid in Gaza onder de definitie van genocide valt; dit opiniestuk dient als oproep tot onmiddellijke herbezinning, gerechtigheid en druk op internationale actoren om verantwoordelijkheid te nemen.

Definitie van genocide volgens internationaal recht
Internationaal recht definieert genocide als “handelingen gepleegd met de bedoeling om een nationale, etnische, godsdienstige of raciale groep, geheel of gedeeltelijk, als zodanig te vernietigen”. Het Verdrag inzake de Voorkoming en Bestraffing van Genocide (1948) somt vijf verbodsbepalingen op:

-  Het doden van leden van de groep.

-  Het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep.

-  Het opzettelijk opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar volledige of gedeeltelijke vernietiging.

-  Het nemen van maatregelen om geboorten binnen de groep te voorkomen.

-  Het gewelddadig overbrengen van kinderen van de groep naar een andere groep.  

Voor genocide is naast deze handelingen vereist dat de dader een specifieke intentie heeft om de groep als zodanig te vernietigen. 

Juridische instanties zoals het Internationaal Strafhof (ICC) en het Internationaal Gerechtshof (ICJ) toetsen uitvoerig of die intentie aanwezig is.

In zijn opinie “Verdrijving, hongersnood en genocide in het Midden-Oosten: update en aanvulling” wijst Van der Horst op drie sleutelelementen die eveneens in de genocide-definitie voorkomen: gedwongen massale verplaatsing, het creëren van onleefbare levensvoorwaarden en structurele uithongering. 

Hij benadrukt dat het blokkeren van water, voedsel en medicijnen opzettelijk gebeurde om de bevolking te breken. Schendingen die wijzen in de richting van genocidale werkwijzen.

Zijn betoog is doorspekt met historische analogieën, maar blijft kritisch ten opzichte van simplistische vergelijkingen met eerdere genocides. Van der Horst pleit voor een genuanceerde, doch onverbiddelijke weergave van Israëls beleid, een toon waarop ik in dit stuk voortborduur.

Beleidsdocumenten van de Israëlische regering over Gaza 2025
In mei 2025 werd het ambitieuze plan “Gideons strijdwagens” goedgekeurd door premier Netanyahu en minister van Defensie Gallant, waarin wordt gesteld dat Israëliërs “in elk veroverd gebied blijven om de terugkeer van terrorisme te voorkomen” en een “steriele zone” rond Gaza te creëren. 

Tegelijk kondigden Israëlische autoriteiten aan de blokkade voort te zetten en humanitaire hulp af te schermen tot na evacuaties en militaire operaties, zodat men “onderscheid kon maken tussen hulp en Hamas”. 

Een soortgelijk kabinetsstandpunt werd neergelegd in de Kamerbrief van 12 mei 2025, waarin de Nederlandse regering kritiek uitte op de humanitaire blokkade en de aanvallen op ziekenhuizen zoals Al-Ahli. Hoewel Nederland opriep tot hervatting van hulp, is er geen expliciete afkeuring van wijdverbreide uithongering als oorlogswapen.

IDF-operaties en militaire strategie in de Gazastrook
De Israëlische strijdkrachten (IDF) voeren sinds maart 2025 zware grondoperaties uit, gesteund door een intensief bombardement en een “sterk beschermingsmantel” vanuit de lucht en de zee. 

Operatie “Gideons strijdwagens” beoogt volgens een veiligheidsbron de vernietiging van alle resterende militaire en staatscapaciteiten van Hamas en het systematisch leegzuigen van de Gazastrook via gedwongen evacuaties en behoud van een permanente veiligheidszone. 

Volgens Israël Today opereert de IDF in Gaza “als een oorlog op meerdere fronten” met een focus op volledige ontmanteling van de burgerinfrastructuur en het uithongeren van 2 miljoen mensen.

Humanitaire situatie en slachtoffercijfers in Gaza
UNRWA, de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen, meldde in mei 2025 dat de Gazastrook leefde in “apocalyptische” omstandigheden: 60.034 doden sinds oktober 2023, waaronder 50.000 volgens Palestijnse gezondheidsdiensten—cijfers die naar schatting 40% onderschat zijn door gezinnen die onder het puin liggen.

Amnesty International concludeerde in december 2024 dat Israël “genoeg basis” heeft voor genocideaanklachten, gedocumenteerd in ‘You Feel Like You Are Subhuman’. Volgens dit rapport zijn meer dan 42.000 mensen gedood, waaronder ruim 13.300 kinderen, en is 62% van alle woningen beschadigd of vernietigd.

Rapporten van Amnesty International en NGO’s over genocide-claims
Amnesty International bracht in december 2024 een 297-pagina’s tellend rapport uit waarin wordt aangetoond dat Israël na 7 oktober 2023 doelbewust levensvoorwaarden creëerde die gericht zijn op de fysieke vernietiging van Palestijnen (uithongering, bombardementen op burgerdoelen, misbruik van “evacuatie”-bevelen).

In juli 2025 volgden Israëliërs zelf: B’Tselem en Physicians for Human Rights Israel concludeerden onafhankelijk dat Israël genocide pleegt tegen Gazanen, als eerste Israëlische mensenrechtenorganisaties ooit.

Conclusies van Israëlische mensenrechtenorganisaties
B’Tselem’s rapport ‘Our Genocide’ toont aan dat Israël systematisch alle daden ondernomen heeft die in het Genocideverdrag vallen, met de expliciete bedoeling de Palestijnen in Gaza te vernietigen—van moord tot vernietiging van levensonderhoudende infrastructuur en grootschalige gedwongen verplaatsing.

Physicians for Human Rights Israel omschrijft Israëls vernietiging van het gezondheidssysteem in Gaza als “opzettelijk en berekenend beleid, gericht op de vernietiging van Palestijnse levens”.

Verklaringen van Israëlische politici en militair leiders
Premier Netanyahu zei in februari 2025 in de Knesset plechtig dat “de vernietiging van Gaza’s bevol king de enige optie is om deze oorlog te beëindigen” en dat “er geen terugkeer zal zijn naar de veiligheid van vóór 7 oktober”.

Minister Smotrich stelde dat “Gaza zal worden gedegradeerd naar een beveiligde zone voorbij de marsroutes, en de bevol king ‘vrijwillig zal vertrekken’ naar derde landen”. IDF-chef Zamir noemde de operatie een “oorlog voor total victory” met doelstelling “de vijand definitief te verslaan”.

Standpunten van de EU en de Verenigde Naties over Gaza en genocide
In juli 2025 wezen EU-ministers van Buitenlandse Zaken de Israëlische blokkade af als “gevaarlijk, destabiliserend en in strijd met menselijke waardigheid” en waarschuwden voor “etnische zuivering” in Gaza. 

De VN-Veiligheidsraad (Resolutie 2735) eiste in juni 2025 een onmiddellijk staakt-het-vuren, vrijlating van gijzelaars en humanitaire toegang voor Gazanen. 

VN-experts riepen op 3 november 2023 onverwijld te handelen om genocide te voorkomen en noemden de bombardementen op vluchtelingenkamp Jabalia “een oorlogsmisdaad” in directe schending van de regels van proportionaliteit en onderscheiding.

Nederlands kabinets- en parlementaire standpunt over Gaza
De Nederlandse regering veroordeelt de humanitaire blokkade en de aanval op het Al-Ahli-ziekenhuis en dringt aan op hervatting van hulp via professionele organisaties. 

Minister Veldkamp stelde in juni 2025 vast dat Nederland sterk blijft aandringen op verruiming van humanitaire toegang en dat elf vergunningen voor wapenleveranties aan Israël zijn afgewezen vanwege mogelijke inzet in Gaza.

In juli 2025 werd besloten twee Israëlische ministers persona non grata te verklaren, de diplomatietrap te verhogen en extra humanitaire steun via Jordanië en het Rode Kruis te bieden.

Historische context van het Israëlisch-Palestijns conflict
Het conflict tussen Joden en Palestijnen gaat terug tot het einde van de 19de eeuw en werd geopolitiek verhard na de Verkiezing van 1947 (VN-resolutie 181), de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948, en de daaropvolgende nakba van 750.000 vluchtelingen. 

De Zesdaagse Oorlog (1967) leidde tot de bezetting van Gaza, de Westelijke Jordaanoever en Oost-Jeruzalem. Het Oslo-akkoord (1993) legde tijdelijke Palestijnse autonomie vast, maar legde uiteindelijk geen duurzame oplossing vast. 

De tweede intifada (2000–2005) en de bouw van de Westoeverbarrière (2002) verdiepten de territoriale en demografische scheiding en bestendigden een apartheidsregime, waartoe B’Tselem in 2021 wettelijk en historisch bewezen concludeerde.

Impact en humanitaire gevolgen voor de Palestijnse bevolking
Volgens UNHCR zijn 1,7 miljoen Gazanen intern ontheemd door bombardementen en massale verplaatsingsbevelen die de Gaza strip in viermaal kleinere “humanitaire zones” verdeelden, geleid door Israel’s strategie om de bevolking fragmentarisch te beheersen en te uithongeren tot massale vluchtelingenstroom in naburige landen. ontstaat.

De huizenvernietiging in Gaza (92%), verwoesting van water- en elektriciteitsinfrastructuur (80%) en ernstig ondervoede kinderen (93% voedselonzekerheid) vormen een “langzame, berekende dood” – een van de door het Genocideverdrag verboden daden.

Juridische implicaties en mogelijke vervolgingen bij het Internationaal Strafhof
Hoewel Israël geen ICC-lid is, is Palestina dat sinds 2015 wel, wat ICC-jurisdictie verleent over oorlogsmisdaden en genocide-verdachten in de bezette gebieden. 

Op 22 november 2024 vaardigde het ICC arrestatiebevelen uit tegen premier Netanyahu, ex-minister Gallant en Hamas-leider Deif wegens misdaden tegen de menselijkheid, oorlogsmisdaden en genocide-verdacht gedrag, waaronder moordenaarspraktijken, uithongering en gijzeling van burgers.

De Nederlandse regering heeft toegezegd deze bevelen te zullen respecteren. Tegelijkertijd is er een zaak bij het Internationaal Gerechtshof (ICJ) aangespannen door Zuid-Afrika (december 2023) waarbij Israël wordt beschuldigd van schending van het Genocideverdrag; 

het ICJ legde in maart 2024 voorlopige maatregelen op om genocide te voorkomen en waarschuwde Israël onmiddellijk te stoppen met schendingen.

Vergelijkende analyse met andere genocides
Historische genocides, zoals in Rwanda (1994) en tijdens de Holocaust, laten een escalatieproces zien van eerste marginalisering tot systematische vernietiging. 

In Rwanda begon de dehumanisering van Tutsi’s door koloniaal beleid en eindigde in massamoord binnen enkele weken. 

De genocide in Gaza toont vergelijkbaar patroon: systematische ontmenselijking door staatshoofden, het gebruik van voedsel en water als wapen, massadeportaties en vernietiging van infrastructuur. 

Een vergelijking met de Holocaust als enige referentie is echter misleidend; genocides manifesteren zich in diverse contexten en methoden, van massamoorden tot structurele uithongering. 

De erkenning dat genocide vele gezichtspunten heeft, is noodzakelijk om adequaat te begrijpen wat er nu in Gaza plaatsvindt en een doelgerichte juridische respons mogelijk te maken.

Conclusie
De strategische keuze van Israël om de Gazastrook te ontwijken en te ontmenselijken via massale bombardementen, ontwrichte levensvoorwaarden en collectieve verplaatsingen, gekoppeld aan expliciete retoriek van genocide- en uitroeiingsdoelen, voldoet aan de kernbepalingen van het Genocideverdrag. 

De internationale en Nederlandse beleidsreacties tot dusver blijven ontoereikend om dit ongebreidelde geweld te stoppen. Het is aan Nederland, de EU, de Verenigde Staten en andere belanghebbenden om hun morele en juridische plicht te vervullen: 

-  eis een onmiddellijk staakt-het-vuren en humanitaire corridors.   

-  zet wapenleveranties stop en voer een wapenembargo in.

-  ondersteun ICC- en ICJ-mandaten voor arrestatie en vervolging.

-  herstel en bouw de Gazastrook en andere Palestijnse gebieden weer op. 

Het is tijd voor rechtvaardigheid. Zonder sterke internationale interventie zal de Palestijnse bevolking blijven lijden onder een genocide die Europa, Amerika en Nederland niet langer kunnen negeren.

Mijn diepe teleurstelling over het beleid van de Israëlische regering is zo immens groot, dat ik die teleurstelling nauwelijks onder woorden kan brengen. 

Want juist van de regering van Israël zou je mogen verwachten dat zij zich verre houden van alles dat hun eigen volk in 1940-1945 heeft meegemaakt. Ik kom dan ook niet verder als een dringende oproep namens de Palestijnen in Gaza en de wereldwijde gemeenschap voor mensenrechten: stop de genocide nu.