Stop met wegkijken terwijl er mensen sterven

Vandaag is World Refugee Day, een door de VN ingesteld moment om aandacht te vragen voor vluchtelingen. Ik moet vooral denken aan de mensen die geen vluchteling meer zijn, omdat ze op weg naar Europa zijn verdronken. Volgens de Internationale Organisatie van Migratie, IOM, waren dat er 22,400 tussen 2000 en 2014. In de afgelopen twee en een half jaar zijn daar bijna 10.000 bijgekomen.

De oorzaken zijn bekend. Te veel mensen zijn op drift om te ontkomen aan geweld. Nog meer mensen zoeken geborgenheid weg van een toekomstloos bestaan. Te veel mensen wagen de gok in de hoop dat zij bij de gelukkigen horen die veilig aankomen. Tegenover een aantal zorgzame mensensmokkelaars staan er te veel die meedogenloos van de wanhoop van mensen profiteren. Europa laat zijn menslievende kant zien in de opvang van miljoenen en de financiering van opvang over de hele wereld, maar is overwegend gericht op het weren van migranten en spant zich te weinig in voor een veilige overtocht voor asielzoekers. Populisme in Europa maakt de marge voor solidariteit steeds kleiner.

Wat mij vandaag vooral stoort is de anonimiteit van de mensen die op onze Europese drempel verdrinken terwijl verreweg de meeste Europeanen wegkijken. Of het nou uit onverschilligheid, onmacht, afkeer of angst is, de uitkomst is dat het feit dat in één weekend 700 mensen verdrinken niet meer dan een paar regels nieuwswaardigheid heeft. Wij weten niet wie het zijn, de namen worden niet bekend gemaakt. Er is geen condoleanceregister waar ik me kan melden. Geen plek waar ik bloemen neer kan leggen. Ik weet niets van de familieleden die zich wanhopig afvragen of hun geliefde wél of niet de oversteek heeft overleefd. Dus voor mij vandaag geen politiek en afstand van de welles-nietes zoektocht naar moeizame deeloplossingen. Alleen de vraag om even stil te staan bij de tienduizenden die naamloos verdronken in de Middellandse zee op zoek naar veiligheid.

foto: Casper Scheffer