Stop volledig met Russische fossiele brandstoffen

Vorige week zei Eurocommissaris Dan Jorgensen in het Financieel Dagblad dat doorgaan met het invoeren van Russisch gas totaal onaanvaardbaar is. Volledig mee eens en ik hoop dat de uitspraak de opmaat is voor de presentatie van nieuwe plannen van de Europese Commissie om onze afhankelijkheid van Russische fossiele brandstoffen volledig af te bouwen.

Uiteraard, het is goed dat de Europese Commissie met nieuwe plannen komt. Maar, het is natuurlijk veel te laat en ik vrees dat de Europese Commissie niet ambitieus genoeg zal zijn uit vrees dat lidstaten weer gaan tegenstribbelen, de moeilijke keuzes uit de weg gaan. Dit zou dus betekenen verder doorgaan met het hypocriet spekken van de Russische staatskas.

Want de Russische winsten op fossiele brandstoffen zijn groter dan de kosten van de Russische agressieoorlog in Oekraïne. En we maken als Europa nog steeds meer geld over naar Rusland dan we uitgeven om Oekraïne te steunen. In sommige landen, zoals Frankrijk en Nederland, is de invoer van Russisch LNG (vloeibaar gemaakt gas) recent zelfs gestegen. En dat terwijl onze inlichtingendiensten en legertoppen al langer heel duidelijk aangeven dat Rusland niet alleen bezig is met een hybride oorlog tegen Europa, maar ook bezig is met troepenopbouw aan onze Oostgrens. Het kan niet langer zo doorgaan!

We moeten dus nu - onmiddellijk - van alle Russische fossiele brandstoffen af. In tegenstelling tot eerdere plannen van de Europese Commissie zou het nu verplicht moeten worden in plaats van vrijblijvend te zijn. Jarenlange transitieperiodes zijn nu niet meer nodig of wenselijk. Een belangrijk onderdeel van de oplossing is om Europese gasbedrijven die momenteel gegijzeld zijn in Russische gascontracten, te helpen. Bedrijven moeten een beroep kunnen doen op een “force majeur” clausule, de mogelijkheid om een contract te verbreken vanwege overmacht. Maar momenteel riskeren deze bedrijven een boete voor contractbreuk. Ik hoor dat Europese Commissie gasbedrijven hiermee wil helpen en dat is goed nieuws.

Maar dat is nog lang niet genoeg. Wat mij betreft moeten we alle toevoer van energiebronnen uit Rusland stopzetten. Het is dus ook tijd om nucleaire brandstoffen uit te sluiten en andere producten die gas-intensief worden geproduceerd en waar we ook te afhankelijk van zijn, zoals kunstmest. Laten we dan ook meteen fraude - illegale invoer via de achterdeur - aanpakken. Er zijn sterke aanwijzingen dat Rusland via bijvoorbeeld Turkije, India en Azerbeidzjan al langer en steeds vaker de huidige sancties en het prijsplafond op olie omzeilt door ongebreideld gebruik van de schaduwvloot. Zo kopen Nederlandse bedrijven bijvoorbeeld kerosine in India die zeer waarschijnlijk gemaakt is van Russische olie.

De plannen van de Commissie worden 6 mei officieel bekend en, zoals eerder gezegd, lidstaten zouden weleens (nog) minder ambitieuze keuzes willen maken. Wat is dan het alternatief voor volledig afbouwen? Op zijn minst zouden we dan nu strenge en allesomvattende maatregelen moeten nemen. Ten eerste, de huidige prijslimiet op olie drastisch verlagen want die ligt inmiddels boven de marktprijs en er wordt misbruik gemaakt van bepaalde kosten die nu onder de prijslimiet vallen. Ten tweede, een prijslimiet en importquotum instellen voor LNG, nucleaire brandstoffen en kunstmest. Tot slot, harde sancties tegen de schaduwvloot waarmee de maatregelen worden ontdoken. Dus meer sancties tegen individuele schepen, verzekeraars en eigenaren van de schepen, wat makkelijk kan door goed samen te werken met andere landen zoals het Verenigd Koninkrijk, maar ook de schepen tegenhouden op basis van administratieve en milieuregels.

We zijn in een cruciale fase van de oorlog aangekomen. De Russische economie is in de problemen en nu is het moment om de druk zeer fors te verhogen zodat de Russische agressie kan worden gestopt. Veel Europese landen, zelfs en vooral in het koude noorden, hebben al bewezen dat je je afhankelijkheid volledig kan afbouwen door energiebesparing, inzet op alternatieve aanbieders, en de beschikbare energie slim delen. Europa kan dit als we het samen doen! Met de juiste investeringen in diversificatie, energie-efficiëntere productie, en duurzame alternatieven, doet dit niet de energieprijs opdrijven, maar juist dalen. Minder afhankelijk van autoritaire regimes, en goed voor portemonnee en het milieu!