Sympathie voor het Palestijnse volk betekent niet noodzakelijkerwijs antisemitisme en Jodenhaat

Helaas zijn er mensen die deze beschuldiging misbruiken om critici het zwijgen op te leggen, hen te intimideren, en om het fundamentele recht op vrije meningsuiting te onderdrukken.

Ik heb het gehad in mijn vorige artikel over de Palestijnse kwestie in het algemeen en over Hamas in het bijzonder vanuit mijn persoonlijke perspectief als onafhankelijke moslim. Ik ben niet verbonden aan een politieke beweging of partij, of die nu islamitisch, seculier of links is. Als onafhankelijk schrijver geef ik, net als vele andere burgers, mijn mening over specifieke kwesties. In het vorige artikel gaat het over Hamas, maar in andere bijdragen behandel ik mogelijk ook andere bewegingen, partijen of kwesties, zowel islamitische als westerse.

Ik heb Hamas in eerdere geschriften en bij andere gelegenheden ook bekritiseerd, zoals objectiviteit vereist. Ik was zelfs van plan een apart artikel te schrijven over de fouten van deze verzetsbeweging in verband met de recente gebeurtenissen in Gaza, en hun samenwerking met Iran en Hezbollah; een samenwerking die tot diepe verdeeldheid in de Arabische publieke opinie en politiek heeft geleid.

Toch blijft Hamas een verzetsbeweging! Zoals elke bevrijdingsbeweging ter wereld maakt ook zij fouten en misstappen. Dat is duidelijk voor wie eerst de geschiedenis bestudeert en daarna pas de politiek, wie zich verdiept in gespecialiseerde literatuur en wetenschappelijke analyses, en wie zijn informatie niet uitsluitend via sociale media op een emotionele of bevooroordeelde manier tot zich neemt.

Negatieve reacties op mijn mening over Hamas waren te verwachten. Wat ik echter niet had verwacht, is dat enkele lezers mij zouden beschuldigen van fundamentalisme, antisemitisme, Jodenhaat en politieke steun aan deze beweging. Sommigen stuurden mij zelfs privéberichten met bedreigende en intimiderende taal. Het is opmerkelijk dat dit gebeurt in Nederland, een land dat zichzelf graag ziet als een van de meest beschaafde en tolerante samenlevingen ter wereld.

Het is niet mijn gewoonte om te reageren op dit soort beschuldigingen! Mijn ervaring heeft mij geleerd dat verschil in mening de essentie van het leven vormt, dat verschil een zegen is! Maar wanneer meningsverschillen ontaarden in bedreigingen, beledigingen en intimidatie, dan is er iets grondig mis met sommige mensen.

Een van de redenen waarom wij dankbaar zijn voor de Europese en westerse landen waar velen van ons om sociaaleconomische, educatieve of politieke redenen naartoe zijn gemigreerd, is dat zij ons de mogelijkheid boden om te leven in een democratisch systeem waarin mensenrechten, sociale rechtvaardigheid en vrijheid van meningsuiting centraal staan en deze wettelijk voor iedereen worden beschermd en gegarandeerd.

Helaas zijn er nog steeds mensen die deze verworvenheden niet respecteren of simpelweg naast zich neerleggen. Terwijl deze waarden juist zouden moeten bijdragen aan onderlinge verbinding en wederzijds begrip, worden ze door sommigen misbruikt om anderen het zwijgen op te leggen. Je wordt het recht ontzegd om je mening te uiten, geconfronteerd met verbaal geweld en psychologische intimidatie; enkel en alleen omdat je een andere mening hebt, een visie die niet past in hun straatje.

Wat voor democratie is dat? Wat voor vrijheid van meningsuiting? Wat voor respect?

Gelukkig betreft dit probleem slechts een kleine groep mensen die in elke samenleving voorkomt, terwijl de overgrote meerderheid van de bevolking zaken met rede, wijsheid en kalmte benadert.

Terug naar het begin: in dit aanvullende en verhelderende artikel wil ik graag drie zaken verduidelijken aan degenen die mij hebben beschuldigd van zaken die niet stroken met mijn open en dialooggerichte persoonlijkheid; een persoonlijkheid die steeds pleit voor samenleven, tolerantie en wederzijds begrip.

Ten eerste: toen ik Hamas beschreef als een Palestijnse nationale verzetsbeweging, deed ik dat niet vanuit ideologische overtuiging. Ik behoor namelijk tot geen enkele islamitische beweging en ben daar in mijn hele leven ook nooit lid van geweest. Ik ben een Europese moslim van Marokkaanse afkomst en dat volstaat voor mij. Mijn standpunt is gebaseerd op historische feiten over deze beweging, en op het besef dat wat zich vandaag in Gaza en Palestina afspeelt, niet op 7 oktober is begonnen, maar ongeveer een eeuw geleden. Iedereen die de geschiedenis leest en bestudeert, weet dit maar al te goed. Wat Hamas deed, is een reactie op een lange reeks bloedbaden en gedwongen verplaatsingen waaraan het Palestijnse volk is blootgesteld sinds de bezetting van hun land in 1948.

Persoonlijk had ik liever gezien dat Hamas andere keuzes had gemaakt dan wat er op 7 oktober gebeurde, omdat ik geloof in een vreedzame toekomst met twee naast elkaar bestaande staten in de regio: één voor Israëliërs en één voor Palestijnen. Meer nog, ik droom ook soms van één pluralistische staat waarin alle bevolkingsgroepen, Joden, moslims, christenen en anderen, vreedzaam kunnen samenleven, net zoals dat het geval is in landen als Nederland en andere multiculturele samenlevingen wereldwijd, waar mensen van verschillende achtergronden en levensbeschouwingen in harmonie samenleven.

Ten tweede vind ik het bijzonder vreemd dat iemand die sympathiseert met het lijden van het Palestijnse volk, meteen wordt beschuldigd van antisemitisme en Jodenhaat. Zelf veroordeel ik in mijn lessen, lezingen en dialogen steeds opnieuw de Holocaust, waarbij miljoenen onschuldige Joden werden uitgeroeid door het naziregime. Tegelijkertijd verzet ik mij tegen elke herhaling van zo’n tragedie, ongeacht waar ter wereld en of het nu een islamitisch land betreft of niet.

Ik geloof namelijk sterk in de menselijke broederschap, die voor mij de basis vormt van de menselijkheid. Wat de Palestijnse bevolking in Gaza vandaag de dag doormaakt, lijkt in mijn ogen op een genocide en een tragedie die velen als een nieuwe Holocaust beschouwen.

Als ik nadenk over mijn eigen genealogische achtergrond als Marokkaanse Berber, zeg ik zonder aarzeling: het is goed mogelijk dat mijn voorouders Joods waren. Daarom streef ik er altijd naar om goede relaties te onderhouden met mijn Joodse en christelijke broeders en zusters, net als met mensen van andere religies of levensbeschouwingen. Dat doe ik op mijn werk, in de samenleving, en tijdens de tientallen interreligieuze en interculturele dialogen waarbij ik samenkom met sprekers en denkers uit diverse religieuze en culturele achtergronden waaronder ook het jodendom.

Ten derde: de protestbeweging tegen de genocide op kinderen, vrouwen en ouderen in Gaza, die zich momenteel verspreidt over verschillende Europese landen, op politiek en maatschappelijk vlak en in de media, heeft niets met antisemitisme te maken. Helaas zijn er mensen die deze beschuldiging misbruiken om critici het zwijgen op te leggen, hen te intimideren, en om het fundamentele recht op vrije meningsuiting te onderdrukken.

Ik ben ervan overtuigd dat de overgrote meerderheid van de mensen die in Nederland en elders protesteren tegen de massamoorden van het Israëlische leger in Palestina en Gaza, geen enkele haat koesteren tegenover Joden. Ik ben daar zelf een voorbeeld van. Onder de demonstranten bevinden zich zelfs ook Joden – individuen en groepen – die verwerpen wat er in Palestina gebeurt. Kunnen deze mensen als antisemitisch worden beschouwd, terwijl zij zelf tot het semitische volk behoren en dit ook vertegenwoordigen?

Het is belangrijk hier om een persoonlijk verhaal aan te halen dat mij is overkomen in 2023 tijdens een internationaal symposium over dialoog, pluralisme en tolerantie, dat plaatsvond in Córdoba, Spanje. Toen ik als spreker het woord kreeg, sprak ik over de historische tolerantie van Marokkanen ten aanzien van Joden. Ik haalde aan dat de stad Debdou, in het oosten van het land, werd bewoond door 2.000 Joden en slechts 500 moslims, en dat de stad Essaouira voor de helft uit Joodse en voor de helft uit moslimbewoners bestond. In de geschiedenis van Marokko is er nooit sprake geweest van pogingen door moslims om Joden te verdrijven of te vervolgen, ondanks hun grote aantallen of politieke dominantie in sommige steden. Integendeel, eeuwenlang leefden moslims en Joden zij aan zij. Ze aten samen, woonden in huizen met gedeelde daken, en hun kinderen studeerden en speelden samen zonder enige vorm van uitsluiting of conflict. Bovendien telt Marokko tot op de dag van vandaag 36 Joodse tempels en meer dan 350 heiligdommen van Joodse geestelijken. Het is nooit toegestaan dat een Marokkaan een van deze heiligdommen vernielde of in brand stak. Volgens onderzoek van Ibn Ami Isshar zijn er zelfs ongeveer 126 heiligen die zowel door moslims als Joden worden vereerd, waaronder ook een aantal Joodse heiligen die bijzonder geliefd zijn bij moslims.

Tijdens mijn toespraak viel mij een man op die op de eerste rij zat en zichtbaar geraakt was. Toen ik het podium verliet, kwam hij recht naar me toe, omhelsde me stevig en bedankte me diep ontroerd voor mijn woorden. Hij vertelde me dat hij een Jood is, oorspronkelijk afkomstig uit Noord-Marokko. Toen antwoordde ik hem: “Ik ook, ik kom uit Noord-Marokko. Misschien stammen we wel af van dezelfde voorouders!”

Tot slot hoop ik dat deze boodschap degenen bereikt die mij beschuldigen van antisemitisme en Jodenhaat. Ik wens hen oprecht toe dat zij het jodendom en het semitisme niet verwarren met de wreedheden en massamoorden die momenteel plaatsvinden in Palestina door het Israëlische leger. En ik hoop ook dat zij begrijpen dat niet iedereen die het onderdrukte Palestijnse volk verdedigt of Hamas beschouwt als een verzetsbeweging, automatisch antisemitisch is of een hekel heeft aan Joden.

Voor mij persoonlijk geldt het volgende: ik heb diep respect voor Joden en ik verwerp elke vorm van antisemitisme. Tegelijkertijd kan en wil ik als mens niet zwijgen over de uitroeiing van een volledig volk. Vandaag treft dit het Palestijnse volk; morgen kan het een ander volk zijn, in Europa of elders.