Tadej Pogacar wint, het regime profiteert mee

Tadej Pogacar is een wielerfenomeen. Wat hij op de fiets laat zien, is indrukwekkend en meeslepend. Hij rijdt met lef, hij valt aan waar anderen rekenen, en hij herdefinieert wat mogelijk is in een grote ronde. Maar hoe graag je ook wilt juichen voor zijn prestaties, er wringt iets. En dat gevoel wordt elk jaar sterker.

UAE Team Emirates, de ploeg van Pogacar, is geen gewone wielerploeg. Het is onderdeel van een politieke strategie. In zijn scherpe analyse in Trouw legt sportjournalist Thomas Sijtsma bloot hoe de Verenigde Arabische Emiraten het wielrennen inzetten om hun internationale imago te versterken. Niet om fietsen te verkopen of talent te ontwikkelen, maar om zich te presenteren als modern, succesvol en open. Ondertussen worden in eigen land dissidenten vastgezet, persvrijheid onderdrukt en wordt oorlog gevoerd in de regio. Pogacar wint, en het regime profiteert mee.

Deze vorm van sportwashing beperkt zich niet tot de Emiraten. Ook Bahrein Victorious rijdt mee in het peloton, gesteund door een staat waar martelingen en politieke repressie nog aan de orde van de dag zijn. En binnenkort is Saudi-Arabië misschien ook van de partij, met een ploeg die eerder draait om propaganda dan om sportieve ontwikkeling.

Tegelijkertijd zie je dat de populariteit van het wielrennen begint te kantelen. De kijkcijfers in West-Europa staan onder druk. Jongere doelgroepen haken af, sponsors uit het bedrijfsleven trekken zich terug, en de Tour raakt steeds meer afhankelijk van geld uit staten die mensenrechten als hinderlijke bijzaak zien. Het maakt de sport afhankelijk, kwetsbaar en minder geloofwaardig.

Organisatoren, bonden en media houden zich opvallend stil. Alsof er niets aan de hand is zolang de koers doorgaat. Renners spreken zich nauwelijks uit, en wie dat wel doet, riskeert zijn plek in het peloton. Maar de morele vraag wordt steeds urgenter: wat voor sport willen we zijn? Een sport die draait om prestaties én principes, of een sport die alles accepteert zolang er maar gewonnen wordt?

De prestaties van Pogacar staan buiten kijf. Maar de context waarin ze plaatsvinden, verdient minstens zoveel aandacht. Zoals Thomas Sijtsma laat zien, zijn het niet alleen de benen van de renner die tellen, maar ook de belangen van wie daarachter zit. En zolang die belangen samenvallen met autoritaire regimes die sport gebruiken als decorstuk, moeten we ons blijven afvragen waar de grens ligt.

Wielrennen kan groot zijn, ook zonder morele uitverkoop. Maar dan moeten we durven kijken, ook als het schuurt.