Talkshows zijn de nieuwe kerken

We dachten dat we bevrijd waren van de oude zuilen. Geen pastoor die je krant bepaalde, geen dominee die je stem voorschreef. Maar kijk naar de talkshows van nu, en je ziet hoe nieuwe muren zijn opgetrokken. De oude zuilen zijn gesloopt, maar de talkshowtafel bouwt nieuwe muren. Niet religie maar kijkcijfers bepalen wie spreekt, en wie buitengesloten wordt.

Van verzuiling naar kijkcijferzuil
Talkshows draaien op vaste gasten en voorspelbare frames. Rechts en radicaal-rechts schuiven avond aan avond aan. Hun korte, emotionele one-liners passen perfect in het format. Links mag hooguit reageren, vaak in de rol van zondebok of zure gelijkhebber.

Talkshows verkopen meningen als feiten en haat als debat. Dat is de nieuwe verzuiling. Onderzoek laat zien dat talkshows vooral het eigen gelijk van de kijker bevestigen. Wat pluralisme lijkt, is in werkelijkheid een gesloten circuit. En zoals Marc Veeningen zei: “Feiten raken ondergeschikt aan meningen.” Precies daar ligt het probleem. Want zonder feiten wint altijd degene die het hardst roept.

Democratie onder druk
Het resultaat is een hellend vlak. Antidemocratische partijen gebruiken talkshows om twijfel te zaaien en haat te normaliseren. Democratische partijen, links en progressief voorop, verdwijnen naar de rand. Feministen, queers, antifascisten? Alleen welkom als rel-item. Democratie staat niet alleen onder druk, het wordt op deze manier ook beetje bij beetje gesloopt.

Tijd om de ketenen te breken
We hebben de oude verzuiling gesloopt in naam van vrijheid. Laten we niet toestaan dat een nieuwe mediazuil ons opnieuw gijzelt. Dat vraagt lef: een publieke omroep die emancipatie centraal zet, onafhankelijke progressieve platforms die ruimte krijgen, en journalisten die haat niet als “mening” behandelen maar als wat het is. En de commerciële omroepen? Pak ze aan, laat door middel van factchecken zien, wat er niet klopt. Laat de drogredeneringen zien en breek ze af.

Vrijheid
Vrijheid betekent niet een podium voor wie het hardst roept, maar voor wie nooit wordt gehoord. Vrijheid betekent dat iedereen gehoord wordt. Hoog tijd dat we dat weer waarmaken.