Tandartsen vullen op 27 september het gat in onze tandzorg

Tandartsen signaleren dat ze door steeds meer Nederlanders gemeden worden vanwege de hoge kosten. Veel Nederlanders kunnen het simpelweg niet betalen. Daarom zetten op 27 september tientallen tandartsen zich belangeloos in om gebitten van arme mensen te behandelen. Volledig kosteloos.

Per patiënt wordt op de landelijke tandartsdag zo’n 45 minuten uitgetrokken om kiezen te trekken, gaatjes te vullen en andere acute gebitsproblemen te verhelpen. Een prachtig, mensenlievend initiatief waaraan iedere tandarts kan deelnemen. Ze noemen zich de ‘sociale tandartsen’. Tandartsen en patiënten kunnen zich aanmelden via deze link.

Nederlanders met lage inkomens vermijden steeds vaker de tandarts. Ook gaan nog altijd honderdduizenden kinderen niet op controle. Tandartsen luiden hierover de noodklok. Bij een goede gezondheidszorg hoort óók zorg voor het gebit. Waarom is de Nederlandse (mond)zorg niet in staat om het kwetsbare kindergebit periodiek te controleren? En waarom krijgen mensen met een laag inkomen niet de mondzorg die zij nodig hebben? Waarom veel volwassenen een bezoek aan de tandarts overslaan, is inmiddels duidelijk: het is simpelweg veel te duur.

Aan de andere kant maken Nederlanders met hoge inkomens juist volop gebruik van tandheelkundige zorg. Er bestaat zelfs een lijst met mensen met het witste gebit, aangevoerd door Dries Roelvink. Zijn zoon liet zijn tanden zelfs afslijpen om ze te laten vervangen door perfect witte exemplaren. Veel BN’ers laten facings zetten, hun tanden bleken of implantaten plaatsen. Ze hebben één ding gemeen: ze kunnen het zich moeiteloos veroorloven. Ze hebben namelijk genoeg geld. Zo is ook in de tandzorg een duidelijke tweedeling ontstaan: wie arm is, heeft vaak slechte tanden, terwijl rijkdom gepaard gaat met een overmatig verzorgd gebit.

Mijn ouders hadden al op jonge leeftijd een kunstgebit. Wie niet gewend is zijn tanden dagelijks te poetsen en ze regelmatig te laten controleren, verliest ze stukje bij beetje. Vaak werd een tandartsbezoek pas gepland als er een kies getrokken moest worden. In mijn jeugd was het uitzonderlijk om op te groeien met een tandenborstel. Gelukkig heb ik zelf nog bijna al mijn tanden en zit ik elk jaar wel een keer in de tandartsstoel. Ik kan het gelukkig betalen.

Lang geleden, toen de tandarts nog volledig werd vergoed door het ziekenfonds, ging ik ieder half jaar op controle. Ook mijn kinderen namen al vroeg deel aan die routine. Tijdens het eerste bezoek maakten ze kennis met de tandarts en het speelgoed dat de assistente had klaargelegd. Bij het tweede bezoek mochten ze even in de behandelstoel plaatsnemen, en bij het derde keek de tandarts voor het eerst in hun mond. Na afloop kregen ze altijd een klein presentje. Het was vanzelfsprekend om regelmatig naar de tandarts te gaan: de bezoeken werden bijgehouden op een ‘preventiekaart’ en kostten niets, want alles werd vergoed.

Helaas kwam daar verandering in. De zorg werd geprivatiseerd. Toen mijn dochter een beugel nodig had om haar scheve tanden recht te zetten, moesten we ineens een forse eigen bijdrage betalen. In de maand voordat deze bijdrage werd ingevoerd, zaten de wachtkamers stampvol met kinderen die nog snel een gratis beugel wilden krijgen.

Tot je achttiende kost de tandarts je niets, maar daarna krijg je vaak een flinke rekening gepresenteerd. Mondzorg wordt niet meer vanuit de basisverzekering vergoed, tenzij je aanvullend verzekerd bent – en zelfs dan is de dekking vaak beperkt. Voor veel mensen is een bezoek aan de tandarts daardoor een luxe geworden, iets wat ze vermijden als het even kan. Hun kinderen nemen dat gedrag soms over. Slechte mondhygiëne leidt later niet alleen tot hoge kosten, maar kan ook andere gezondheidsproblemen veroorzaken.

De landelijke tandartsdag, waarbij arme mensen gratis worden geholpen door idealistische tandartsen, is natuurlijk geen structurele oplossing voor een hardnekkig probleem. Het is liefdewerk. Wat wél nodig is? Dat mondzorg weer volledig in het basispakket wordt opgenomen. De politiek is aan zet. Bedenk vóór 29 oktober welke partijen daarvoor pleiten. Want of je nu jong bent of oud: iedereen heeft recht op een gezond gebit en moet zo vroeg mogelijk kennismaken met de tandarts. Jong geleerd is oud gedaan…

Saneringskaart – Kees Zwaan