Tante Theodora’s autopsie op artistieke armoede

Lieve kijkbuiskinderen, hier spreekt uw favoriete dode filmdiva, Tante Theodora. Al jaren morsdood, maar nog altijd levend genoeg om satire te ruiken voordat het begint te rotten. Ook al schrijven we op een opiniesite vernoemd naar Joop den Uyl, hebben we het niet over de fabeltjeskrant — nee, vandaag hebben we het over iets veel tragischers: slechte satire. Vanuit mijn graf zie ik het scherper dan ooit: sommige carrières zijn niet gestorven, die liggen hersendood in coma — door hun eigen laffe grappen.

Want stel je voor: je wil woke de maat nemen — en dan kom je níét eens op het niveau van de grap: "Als ik nu zwart was, mocht ik iedereen het N-woord noemen — zonder zelfs maar te weten of ‘zij’ nou enkelvoud of een sneer was." Zo’n grap zou scherp genoeg zijn om zelfs de meest vertrutte linkse kakmadam aan het lachen te krijgen. 

Nu zijn jullie natuurlijk een potje benieuwd wie deze culturele zelfontbranding op haar geweten heeft. Welnu: ik heb het over Femke Lakerveld, die onder het mom van satire een typetje opvoert genaamd Mira Ornstein. Mira is zogenaamd een salonsocialist die “de provincie in trekt” om te “verbinden.” Mira Ornstein — een naam zo opzichtig Joods dat zelfs Thierry Baudet even googelt of hij die al had uitgesloten van zijn boreale erfgoedplan. 

Voor je het weet suggereer je per ongeluk — wat ik gezien het kaliber goedkope ondoordachtheid zeer waarschijnlijk acht — dat Joden de linkse elite zijn. Dat gaat nogal richting Frankfürter Schule complotgebied: een verzameling kritische denkers, grotendeels Joods, die door de nazi’s werden weggezet als culturele ondermijning avant la lettre. Zelfs een veroordeeld antisemiet zoals ik zou zich daar niet aan branden. Maar ja — het is niet alsof er een hele filmcast om haar heen staat, waarin Lakerveld een bijrol fluistert. Dit is haar solo: niet gevat, niet doordacht, en eerlijk gezegd in deze context ronduit riskant.

In haar tweet lezen we: “Hallo Nederland! Om verbinding te maken met gewone mensen zoals jullie, trek ik de provincie in. Te beginnen bij Groningen, ook cultureel het verste weg. Klik op de link in de comments.”

In de bijpassende trailer hengelt Mira Ornstein om donaties met Groningse cultuurshock. “Groningen is een beetje ver weg van de Randstad,” zegt ze, alsof ze per ongeluk in Cuba is gestrand met een NS-abonnement en een Calvinistische jetlag. Waarschijnlijk een van de weinige keren dat Lakerveld zelf buiten de Amsterdamse ring kwam. Daarnaast zitten die arme Groningers niet te wachten op dat type import. Dan bedoel ik niet salonsocialisten, maar dames als Lakerveld die denken zoveel beter te zijn.

Bij de oude Niemeijerfabriek wijst ze op “de historische versie van vapes” — shag dus — maar dan met longkanker in sepiafilter, opgepaft door een kettingrokende oom, die ooit samen met haar films maakte. Moi eem, Eddy — aangezien jij Mira Ornstein ooit heeft bedacht als typetje voor Vox Populi. Zelf karakters bedenken? Natuurlijk niet — daar hebben vrijgevochten feministes als Lakerveld mannen als Terstall voor. Wat het extra vermakelijk maakt: het typetje verkondigt per ongeluk een antisemitisch complot, terwijl Terstall zó pro-Israël is dat hij van Gaza een seculier Dubai wilde maken.

Bij het Groninger Museum ontdekt Mira dat ze het verkeerde gebouw stond te bewonderen — wat ook meteen haar grootste kunstervaring bleek. Hoogtepunt? Een stilteruimte in het Forum — want niets zegt ‘verbinden met gewone mensen’ zoals 30 seconden fluisteren in een IKEA met boeken. Hier moeten we blijkbaar twintig minuten van hebben, maar als je een jongere versie van Gerdi Verbeet wilde neerzetten, ben je geslaagd, meid! Nou, als satire je al niet meer laat lachen, dan moet je tenminste hopen dat het je aan het huilen maakt. Maar dit is het soort grap, waar zelfs Facebook-oma Coby uit Amstelveen haar wenkbrauwen niet van optrekt — en dat zijn precies de mensen die jullie willen bereiken.

Het is te subtiel voor de apolitieke massa, en te belegen om Storm, Jinx en Gaia mee te motiveren. Ook Jason, Kimberly en Kevin herkennen hier geen culinair komedisch hoogstandje in. Milan en Richardo waren er al niet over te spreken. Lodewijk en Fabian lusten deze rommel zelfs niet met truffelmayonaise. Saïd en Jolenska durf ik het niet eens te vragen. Een soort humor die tussen wal en schip zinkt, en onderweg zelfs de vissen niet aan het glimlachen krijgt. Je begint meteen te begrijpen waarom Christopher Hitchens een heel essay schreef over waarom vrouwen niet grappig zijn.

Als dit de humor is van dames die zichzelf progressief noemen, omdat ze ooit een boek van Sam Harris of Steven Pinker half hebben uitgelezen, dan begrijp je dat Hitchens z’n heil zocht in drank, nicotine en de dood. En geef hem eens ongelijk. Wie dit nuchter uitziet, verdient een lintje — of een coma, die je normaal gesproken van de drank zou krijgen. Als dit de feministische erfenis is van het goddeloze denken, dan had hij zich beter vrijwillig in het wijwater kunnen verdrinken. Sla je Bijbel open bij Jordaan 3:12, geschreven door apostel Eddy, want Theodora gaat de TERFs van VrijLinks kruisigen — en dit keer zonder opstanding na drie dagen.

Deze flamboyante dodendiva gaat wat hersenpannetjes van Vrij Links figuurlijk tot moes slaan. Er is niets zo echthelemaallinks™ als je volgers smeken om €50 donatie — standaard ingevuld, vanzelfsprekend — voor een stuk uitgekotste videomiddelmatigheid van 54 seconden in een volle portie zelfverheerlijking. Maar misschien is deze vorm van roofkapitalisme: lekker vrij en lekker links.

Mira Ornstein wordt gepresenteerd als het ‘artistieke en publieks succes’ op de site van Lakerveld zelf. Wat charmant! Zo noem je het dus als jouw filmpjes onder de 2500 views blijven hangen, maar je zelfbeeld in de zes cijfers schiet. Schurende kunst is het op een manier zeker — al was het maar omdat elke kut er spontaan van uitdroogt. Inclusief de mijne. Glijmiddel helpt niet. Bij dit klimaat van leegte verdampt alles — zelfs ironie, terwijl niemand ervan opwarmt. Satire zonder risico is als porno zonder piemels: veel suggestie, nul climax, en alleen geil voor de subsidieclub met wansmaak. Ook Rob Oudkerk zou zijn broek aanhouden — en dat zegt alles.

Ach ja, nu valt het kwartje: natuurlijk zijn die vrouwen van Vrij Links doodsbang voor transvrouwen zoals ik. Femke moest een typetje gebruiken dat midden jaren 2000 al door een man is bedacht — en dan ook nog slecht. Vrouwen buiten die bubbel maken satire met ballen, dus denken ze meteen dat transvrouwen gewoon verklede kerels zijn. In die koppies kan niemand zó snijdend zijn, zonder ergens nog een stel kloten te hebben hangen — en daar worden ze zenuwachtig van. Dus moeten transvrouwen wel cisvrouwen lastig vallen op het damestoilet, uiteraard. Alsof dat niet de slechtst denkbare plek is om iemand lastig te vallen — tenzij je toevallig een fetisj hebt voor vrouwen die hun handen wassen. 

Dus geen paniek, Vrij Links. Hou jullie echthelemaallinks™ safe space satire maar. Tante Theodora redt de echte spot wel uit het crematievuur van jullie zelfbeeld. Ik was, ben, en blijf jullie favoriete dodendiva — morsdood, maar messcherp. Tot de volgende autopsie, lieverdjes. En vergeet je scalpel niet, want satire hoort te snijden — niet te aaien met een botte Safe Space-vijl.