Telegraaf noemt uitkeringsgerechtigde ten onrechte fraudeur

Volgens De Telegraaf fraudeert ruim de helft van alle UWV-klanten. ‘Alleen al in Amsterdam gaat het om meer dan 30.000 uitkeringstrekkers’, stelt de krant van wakker Nederland twee weken voor de verkiezingen. Het UWV weet van niets.

UWV-woordvoerder Marjanne de Groot: ,,Geen idee waar De Telegraaf dat vandaan heeft. Ons is niets gevraagd. Dit heeft weinig met journalistiek te maken.” Hoe zit het dan wel? Het venijn zit in de staart van het Telegraaf-artikel van parlementair verslaggever Dennis Naaktgeboren: ‘De Amsterdamse burgemeester Van der Laan blijkt al vorige maand een brandbrief aan Donner (minister Binnenlandse Zaken, red.) te hebben gestuurd.’ Die brief inspireerde CDA-Kamerlid Ger Koopmans tot de opmerking: ‘Te veel mensen zijn een soort balletje-balletje aan het spelen met de overheid.’ Naaktgeboren pakte die opmerking gretig op, onder de wakkere chocoladekop ‘Uitkeringstrekker duikt onder, tienduizenden gevallen van fraude’.

Ook gemeente ontkent grootschalige fraude

Kloppen de persoonsgegevens van UWV dan niet? Marjanne de Groot: ,,Werknemers zijn niet verplicht om bij hun werkgever het juiste adres op te geven.” Bartho Boer: ,,De gemeente heeft zijn basisgegevens behoorlijk op orde maar het komt vaak voor dat mensen vergeten bij alle instanties, ook de werkgever, een verandering in hun leven door te geven. Denk aan verhuizing, huwelijk, geboorte, scheiding. Dat al die mensen fraudeurs zijn, is natuurlijk kolder. Daarbij zijn de meeste UWV-uitkeringen niet ‘adres gebonden’, anders dan de bijstandsuitkering.”

Hoeveel echte fraudegevallen er bij de ww of wia/wajong in Amsterdam zijn, kan De Groot niet aangeven. Het jaarverslag van het UWV noemt ruim 33.000 klanten, waar in 2009 iets mis mee was, op ruim één miljoen ontvangers van een werknemersuitkering. Dat zijn lang niet allemaal fraudegevallen. Uit het UWV-jaarverslag: ‘We hebben 99 procent van al deze overtredingen afgedaan met een sanctie: verlagen of tijdelijk stopzetten van de uitkering. Er zijn in totaal 147 processen-verbaal ingediend bij het Openbaar Ministerie.’ Van de 700 onderzoeken naar uitkeringsgerechtigden in het buitenland, werd in 68 gevallen een onrechtmatigheid geconstateerd.

Aangetoonde bijstandsfraude 1,8 procent

Van de iets meer dan 34.000 bijstandsgerechtigden in 2010 zijn er dus 400 fraudegevallen daadwerkelijk aangetoond. Dat is 1,8 procent. Westra: ,,Er zal ongetwijfeld vaker sprake zijn van een onrechtmatige uitkering, variërend van zware fraude tot mensen die verzuimen een kleine verdienste of een verandering in hun persoonlijke situatie door te geven. Maar ik waag me niet aan een schatting.” De indruk dat er massaal met uitkeringen wordt gefraudeerd is niet hard te maken.

De stigmatisering van uitkeringsgerechtigden door De Telegraaf staat niet op zich. Een week eerder wist De Telegraaf te melden dat allochtone uitkeringsgerechtigden massaal frauderen omdat ze in het land van herkomst ‘grootgrondbezitter’ zijn. ,,Wederom onzin”, zegt DWI-woordvoerder Carmen Westra. ,,Mensen hebben soms wat bezit in het buitenland maar dat kan gaan om een klein schuurtje of lapje dorre grond, dat iemand van opa heeft geërfd.” Voor alle duidelijkheid, iedere bijstandsgerechtigde moet bezit aan de dienst opgeven. Westra: ,,Het komt voor dat bijstandsgerechtigden het bezit van een woning of grond in het buitenland verzwijgen, niet alleen om allochtonen.” Maar de suggestie van De Telegraaf dat dit op grote schaal gebeurt en dat het ‘vaak’ om enorme bezittingen gaat, is uit de lucht gegrepen, aldus Westra.

Berichten over massaal frauderende ‘uitkeringstrekkers’ is koren op de molen van VVD, CDA en PVV. Hoe journalistiek is De Telegraaf eigenlijk? Dit soort berichtgeving lijkt meer op campagne voeren, ten koste van uitkeringsgerechtigden. CDA-Kamerlid Koopmans laat weten: ,,Ik heb nooit gesteld dat al die tienduizenden mensen fraudeurs zijn.” Maar zegt Koopmans: ,,Ik sta onverminderd achter de quotes in De Telegraaf.”