Totale vervoering in de huiskamer

Waar houdt een huiskamerconcert op en begint een (mini-)concert? We mochten met een kleine 70 man op audiëntie bij meesterpianist Willem Brons die een aantal van zijn pupillen voorstelde. Niet de eersten de besten bovendien, o.a. Wakana Shimizu, Satomi Chihara, Pawel Motyczynski gaven acte de présence ten huize van vermaard hoboïst en all-round kunstenaar Han de Vries. Een prachtige villa gelegen aan het hoofdstedelijk Vondelpark.

Dergelijke huiskamer-akoestiek laat zich lastig omschrijven. Geopende balkondeuren lieten nu en dan geluiden door van tuinvogels die daar hun geheel eigen masterclass hielden. Dat soort interventie maakt wellicht het grootste verschil tussen zo’n sfeervol huiskamerconcert en het plechtstatige Concertgebouw, een paar honderd meter verderop, waar zowel Brons als de Vries triomfen vierden. Wanden bekleed met werk van eigen hand en veel portretten, geschilderd dan wel in sculptuur, tonen de altijd licht spottende maar minzame trekken van De Vries. Die kunst resoneert dus ook mee en niet alleen op de wijze waarmee zij de muziek weerkaatsen.

De twee jonge Aziatische vrouwen, hun voorkomen in het dagelijks leven zo ingetogen, werkten nu zij alsof bezeten aan het temmen waren van een bakbeest van een piano. Onder een woest krommende oksel door zie ik in gouden letters; G. Bechstein, Berlin op dat zwarte monster staan. Het beest dreunt genoegzaam grommend tussen parket en hoog plafond. “Satomi Chihara demonstrated breathtaking technical sophistication and the widest dynamic range”, ronkt het op de site van een Tsjechisch muziekfestival. Een understatement wat ons betreft.

Schuin achter de musici gezeten keken wij hen letterlijk over de schouders en op de muzikale vingers. Een bijzonder privilege. Normaliter ziet het publiek de pianist vanuit de zaal uitsluitend en profil en mist men het zicht op de virtuoze handen die over het ivoor razen. Hier, op een meter of drie afstand rusten onze ogen op de wervelende rugkolommen en de dansende armen die de totale vervoering van de musici gestalte geeft. Het lijken wat geëxalteerde bewegingen maar drukken slechts uit hoe zij zich vereenzelvigen met het instrument en de muziek. De vervoering is ontroerend echt. Met name Motyczynski lijkt vier handen te hebben.

Bij gespeeld werk van ‘vergeten’ componiste Juliette Boulanger gaat een rilling door de ruimte. De geplaagde en zeer jong overleden componiste wordt pakweg honderd jaar later vertolkt door een leeftijdsgenoot, en hier raken hoorbaar zielen. Boulanger overleed tijdens de tumulteuze jaren der Eerste Wereldoorlog en haar donkere compositie is duidelijke weergave van dit epoque. Ware dit een seance dan had Chihara de stem van de componiste welzeker doen spreken. Nu doet zij dat via het wenend klavier.

Het is natuurlijk niet alles dämmerung wat de klok slaat en dat is juist zo verrassend deze avond. Brons presenteert een fijne selectie van licht en zwaarder werk, zowel van de bekende namen als van volstrekt vergeten componisten.

Wat later op de avond vertrouwt een bezoekster mij toe zelf thuis vooral Scarlatti te spelen en dat men hem verder zo weinig gespeeld hoort: “..waarschijnlijk te eenvoudige muziek”. De laatste keer Scarlatti deed mij inderdaad ver terug voeren naar de tijden dat Polo de Haas en Ramses Shaffy daar nog wel eens wat van weg riedelde. Briljante muziek als brug in de tijd.

cc-foto: Clark