Van Beiroet tot Gaza: van oorlog naar genocide

Gedurende mijn jongere jaren heb ik vanwege het werk van mijn vader tussen 1974 en 1978 en later tussen 1984 en 1986 in Beiroet gewoond. Ik heb toen de Libanese burgeroorlog van heel dichtbij meegemaakt. Ik heb vrienden verloren en vaak in schuilkelders geslapen. Als ik de beelden van Gaza zie, moet ik daar vaak aan terugdenken.

De burgeroorlog tussen christelijke milities en Palestijnse PLO-strijders, gesteund door moslimmilities, was gruwelijk en schond menig oorlogsrecht. Toch was het wel een oorlog tussen twee enigszins vergelijkbare legers. Naarmate de tijd verstreek, ontstond er een duidelijke demarcatielijn en werd er voornamelijk aan het front gevochten.

Gebouwen werden kapotgeschoten omdat milities daarvandaan vuurden. Bewoners beseften dat ze in de vuurlinie stonden en kregen de tijd om naar een veiliger wijk te verhuizen. Straten werden gevuld met opgestapelde containers om bescherming te bieden tegen verdwaalde kogels en snipers.

Verkeersborden waarschuwden tanks om niet over bruggen te rijden. Beide kampen ontvoerden burgers als eeuwenoude tactiek om over een ruil te onderhandelen, maar deden dit zonder de onderhandelaars te doden. Journalisten, hulpverleners en ambulanciers hadden het niet makkelijk, maar de paar doden onder hen tijdens de vijftien jaar durende oorlog (1975–1990) hebben toen nauwelijks aandacht gekregen.

Gewoon leven, midden in oorlog
Het leven buiten het front ging aan beide zijden gewoon door, alsof er niets aan de hand was. Scholen, universiteiten, sportvelden, bioscopen, banken, winkels, supermarkten waren open en er was overal voldoende eten, zelfs Gouda-kaas en Franse champagne voor wie daar zin in had.

Op de radio luisterde je niet naar berichten over files of het weer, maar naar waar er geschoten werd. Die wijken ontweek je dan. Omdat ik met twee bussen van school naar huis ging, moest ik overstappen op de Place des Martyrs, precies op de demarcatielijn in het centrum. Soms werd er onverwacht geschoten, maar mensen om mij heen zeiden dat ik gewoon kon doorlopen, omdat milities alleen op elkaar schieten en niet op burgers.

Verschroeide aarde zonder terugtocht
De situatie in Gaza is helaas totaal anders, geen demarcatielijn, geen front, geen gelijkwaardige partijen. Hamas vecht op ‘teenslippers’ met AK-74’s, RPG’s, Iraanse mortieren en zelfgemaakte raketten. Terwijl het Israëlische leger (IDF) beschikt over wereld meest geavanceerde wapens, Merkava-tanks met Trophy-beschermingssystemen, een vloot moderne F-35 stealthjagers bewapend met Amerikaanse 2000-pound bommen, AI-gestuurde drones, verkenningsrobots, bunker busters, vacuümbommen en een zeer goed getrainde infanterie uitgerust met kamikaze drones, draagbare geleide raketten, moderne richtkijkers en meer.

Ziekenhuizen, universiteiten, scholen en andere gebouwen worden niet beschoten omdat zich daar Hamas-strijders bevinden, maar worden totaal vernietigd om Gaza onbewoonbaar te maken. Zo'n allesomvattende destructie doet denken aan de tactiek van de verschroeide aarde maar daarvan is in Gaza geen sprake van. De IDF trekt zich niet terug, maar gaat verder met de aanval.

Burgers worden soms gewaarschuwd, maar meestal helemaal niet. Bruggen en alle infrastructuur werden al meteen totaal vernietigd, geen respijt zoals in Beiroet. Journalisten, hulpverleners en ambulanciers lijken wel als kermisduiven te worden afgeschoten.

De ontvoering van gijzelaars door Hamas op 7 oktober was barbaars, en gedaan om de vele Palestijnse gevangenen vrij te krijgen die zonder enig proces al jaren in Israëlische gevangenissen verkeren. Onderhandelaars, hoe vreedzaam ze ook zijn, zoals Yahya Sinwar in Gaza (16 oktober 2024), Ismail Haniyeh in Teheran (31 juli 2024) en onlangs bijna met Khalil al Hayya in Doha (25 september 2025), worden dan geëxecuteerd met precisiewapens. Onderhandelen doe je niet met je vrienden maar altijd met je vijanden, maar dat lijkt Israël niet te begrijpen, waardoor de gijzelaars haast geen kans maken om vrij te komen.

Oorlog of genocide?
Het leven in Israël gaat gewoon door. Eten is overal voorradig, en iedereen kan naar de film of rustig naar de radio luisteren voor het weer en de files. De Iron Dome houdt de wacht.

Voor Gazanen betekent elke dag overleven, zoeken naar eten en hopen dat je niet door een granaat worden getroffen. Vele noemen de strijd in Gaza geen oorlog, maar een genocide, en ik kan dat als oorlogsgetuige die ook vaak in Israël is geweest zeker beamen. En dit ook omdat elk ander regering allang de gijzelaars vrij had gekregen door te onderhandelen en te zorgen dat Hamas geen rol van betekenis meer zou kunnen spelen in de heropbouw. Maar de Netanyahu regering kiest voor de totale verwoesting van Gaza, om het daarna zelf vorm te kunnen geven en volledig in eigen greep te houden, al dan niet binnen het kader van het recente 20-stappenplan.