'Eberhard van der Laan hield campagne tegen radicalisering geheim'

Eberhard van der Laan, de onlangs overleden burgemeester van Amsterdam, voerde in het geheim een campagne tegen radicalisering. Dat blijkt uit vertrouwelijke dossiers die in handen kwamen van Elsevier Weekblad. Noch Van der Laans eigen medewerkers en wethouders, noch de gemeenteraad was daarvan op de hoogte.

Het zou gaan om de zogenaamde “Grijze Campagne”, een campagne bedacht door de befaamde Ierse radicaliseringsexpert David Kenning. De campagne had als doel het verspreiden van een sterke tegenboodschap onder jongeren die dreigden te radicaliseren. Van der Laan zou ervoor hebben gevreesd dat de boodschap niet zou aankomen als bekend was dat de gemeente achter de campagne zat.

De campagne werd gestart in 2015 en bestond uit 25 YouTube-filmpjes. In de filmpjes deed een jonge Amsterdamse acteur van Marokkaanse afkomst alsof hij een vlogger was. Hij vertelde over zijn leven: de moeizame relatie met zijn vader, meisjes, aanvaringen met de politie. In werkelijkheid werkte de vlogger voor een adviesbureau waarmee de gemeente Amsterdam geregeld zaken doet. De acteur streek ruim 140.000 euro op voor de vlogs, maar met hem was de afspraak gemaakt dat de gemeente elke relatie met hem zou ontkennen, mocht de ware aard van de filmpjes uitleggen.

Over de werkelijke aard van de filmpjes, en de hele campagne, moest door alle betrokkenen worden gezwegen. Er mocht niet over gecorrespondeerd worden via de e-mailaccounts van de gemeente, er mocht niks in agenda’s genoteerd worden en alle documenten moesten worden opgeslagen op privéschijven. Op die manier waren de documenten niet beschikbaar voor anderen en kon er op basis van de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) geen inzage in worden gevraagd.

Saadia a. T. De campagne kwam onder druk te staan nadat er spanningen waren ontstaan in enkele Amsterdamse moskeeën. Verantwoordelijk voor de campagne waren de ambtenaren Mounir Dadi en Saadia a. T. Van der Laan verweet de twee dat zij de rol van religie in het radicaliseringstraject hadden genegeerd, terwijl het juist de burgemeester zelf was die bij aanvang van de campagne had gesommeerd religie compleet uit het materiaal te houden. Zo mochten bijvoorbeeld woorden als jihad niet worden gebruikt.

Van der Laan beschuldigde A. T. en Dadi ervan hun eigen moslimachtergrond in de weg te laten zitten van de campagne. Dit terwijl A. T. de burgemeester jarenlang had geprobeerd te waarschuwen voor radicale islamitische bewegingen als bijvoorbeeld Sharia4Holland. Kort na de ruzie werd A. T. ontslagen omdat zij zou hebben geknoeid met offertes en zich schuldig zou hebben gemaakt aan belangenverstrengeling. De informatie in de dossiers in handen van Elsevier lijken erop te wijzen dat A. T. geslachtofferd is.

Reactie Een woordvoerder van waarnemend burgemeester van Amsterdam Van der Burg laat tegenover de NOS weten te kunnen bevestigen noch ontkennen dat Van der Laan inderdaad opdracht heeft gegeven voor de campagne. De gemeente zal later in de week met een reactie komen. Oud-locoburgemeester en tegenwoordig minister van Binnenlandse Zaken Ollongren laat via een woordvoerder weten geen commentaar te hebben.