Van geil verdriet tot spiegelvrouw

Mag je een recensie schrijven over iemand die je door een roze bril bekijkt, met een ribbelig randje vriendschap erbij? Na mijn zoveelste klaagzang over vrouw-zijn, frigiditeit en woede kreeg ik van haar een liefdevol dreigement: "Kom naar mijn show." "Anders ontvriend ik je." Ja. Juist dan. Na maanden van slapeloze nachten, borstvoedingstranen en hormonaal zwabberend moederschap was ik alerter dan springstof. Atomisch geweld op benen. Of zoals Elfie het noemt in haar nieuwe show: Van de Gekken.

Daar zat ik, op de eerste rij van haar voorstelling op De Parade. Mijn lichaam nog half gesloten, mijn ogen ook. Klaar om te worden geopend. En ik wist meteen: dit wordt een vacuüm waar ik een week lang in kan verdwijnen.

Terwijl pianist Jan Groenteman het publiek opwarmt met Adèle Bloemendaal-hits, maakt Elfie zich klaar alsof wij in haar slaapkamer staan. Make-up, kousen, stap voor stap. De trage strook nylon over haar been was het begin van mijn onrust. Moet ik mee glijden? Is dit Elfie die Adèle speelt? Of Adèle die via Elfie terugpraat?

De vrouw als spiegel: altijd reflecterend, invoelend, meebewegend en ondertussen langzaam verdwijnend onder de huid van een ander. Verleidelijk en tragisch worden we laag voor laag gewikkeld in verhalen, om ons vervolgens weer te ontdoen van dat beeld. Wat we dragen kan niet vrij ademen, dus moeten we de realiteit rauw-zwart-komisch te lijf gaan. De clown, de moeder, de muze, de hysterica.

De geest van Adèle Bloemendaal hangt als muze en masker boven de voorstelling, maar raakt geleidelijk vervlochten met Elfies eigen lichaam, stem, razernij. De lach in haar voorstelling werkt als medicijn: om lucht te geven aan alles wat vastzat.

Het is een show die schuurt op precies de plekken waar ik zelf nog niet was geheeld. Ik huilde. Vaginaal en via mijn ogen. Van plezier. Van genot. Van de herkenning dat verdriet geil mag zijn, en woede melodieus.

Tromps kracht zit in haar dubbelheid. Haar zelfspot is geen schild, maar een opening. Ze wisselt moeiteloos tussen chanson, kleinkunst en absurdistisch cabaret, maar blijft vooral hangen in het tussengebied. In de stiltes. In de blik. Waarop ze de toonladders van schaamte, schuld, besef en ongemak bespeelt. Een ervaring die zich in je nestelt, via je lachspieren, je bekken, je blik. En pas daarna, via je hoofd.

Als maker, moeder en vrouw raakte de voorstelling me op een plek die ik ken uit mijn eigen werk: Innestelingspijn. De drang om samen te vallen in het vlees, in plaats van uiteen te vallen in rollen. Wat Elfie op het toneel deed, voelde als een ritueel dat de samenleving zelf niet meer kent. In een cultuur waar alles wordt gefragmenteerd tot losse identiteiten, specialismen, taken, versies van jezelf, bracht zij iets samen dat ik zelden zie: woede, humor, seksualiteit, taal, adem, herinnering. Alles tegelijk.

Dank je wel, vriendin. Ik geef je vijf sterren inclusief de mijne.