Vastgoedbelegger Heimstaden laat zien waarom de VVD ongelijk heeft met haar woningbouwplannen

Commerciële vastgoedinvesteerders zeggen het nu zelf: onder de huidige omstandigheden is het simpelweg niet meer mogelijk om betaalbare woningen te bouwen. De bouwkosten zijn torenhoog, de rendementseisen strak, en de stapeling van regels, grondprijzen en duurzaamheidseisen maakt elk project onhaalbaar zodra betaalbaarheid in beeld komt.

Dat is pijnlijk nieuws voor de VVD. Want die partij blijft vasthouden aan haar oude liberale dogma: minder regels, minder belasting, en dan zou de markt het vanzelf wel oplossen. Maar in de praktijk bouwen vastgoedinvesteerders alleen waar winst te halen valt. En met torenhoge grondprijzen, dure materialen en strengere eisen verdwijnen betaalbare woningen als eerste van de tekentafel.

Wie nog twijfelt dat de vrije woningmarkt ontspoord is, hoeft alleen te kijken naar Heimstaden. De grootste buitenlandse vastgoedbelegger in Nederland. Het bedrijf kocht tienduizenden sociale huurwoningen op, met de belofte om die te onderhouden en te verduurzamen. Nu blijkt wat daarvan terechtkwam: verwaarlozing, schimmel, vochtproblemen en gezondheidsklachten bij huurders. En nu vertrekken ze uit Nederland en worden 12.000 woningen, grotendeels VvE- woningen de komende jaren op de markt verkocht.

Appartementen in VvE-wooncomplexen van voormalige sociale huurwoningen. Met asbest, achterstallig onderhoud en een fiks tekortschietend reservefonds.  Waardoor VvE en eigenaren vanwege een uitsluitingsgrond van dekking in iedere opstalpolis van achterstallig onderhoud, ronduit slecht verzekerd zijn tegen opstal- en asbestschade. Een feit waar starters op de woningmarkt door de overheid een betere bescherming verdienen door de informatieplicht van verkopers van voormalige sociale huurwoningen flink aan te scherpen.

De SP stelde in september Kamervragen over Heimstaden aan woonminister Mona Keijzer. Kamerlid Sandra Beckerman vraagt terecht hoe het kan dat een belegger die sociale huurwoningen met korting mocht kopen en ze nu met miljoenenwinst wil doorverkopen. Ze wijst op de onvervulde belofte van verduurzaming, het jarenlang genegeerde onderhoud, en het afschuiven van schuld richting huurders van “onvoldoende ventilatie”. Terwijl ramen letterlijk niet meer open kunnen.

Wat Heimstaden doet, is niet de uitzondering. Het is de logische te voorziene uitkomst van beleid dat huisvesting heeft uitgeleverd aan de markt. De VVD heeft decennialang de deur opengezet voor beleggers, met fiscale cadeautjes voor bezitters en investeerders, terwijl huurders het nakijken hadden.

De verkoop van voormalige sociale huurwoningen aan buitenlandse beleggers is door voormalig VVD-minister Blok mogelijk gemaakt. Die was in zijn wijsheid vergeten dat verhuurders nooit onderhoudskosten mogen doorbelasten aan huurders en deze voor eigen rekening moeten nemen. Met gevolg een massale verdere verloedering van deze wooncomplexen en de woningen in die gebouwen. Veroorzaakt door het verdienmodel van verhuurders die alleen gericht zijn op rendement en niet op kosten die altijd voor eigen rekening zijn.

Een ander voorbeeld van het ongelijk van Dilan Yeşilgöz betreft de hypotheekrenteaftrek. Economen zijn het erover eens: zolang die aftrek blijft bestaan, zal de woningmarkt nooit eerlijk of stabiel worden. Ze jaagt de prijzen op, vergroot de ongelijkheid tussen huurders en kopers, en kost de schatkist miljarden per jaar.
De VVD blijft mordicus tegen afschaffing van de hypotheekrenteaftrek. Pure verkiezingsretoriek tegen beter weten in, die een oplossing van het immens grote woningtekort in samenspraak met CDA, GroenLinks-PvdA en D66 alleen maar méér bemoeilijkt.

Echte oplossingen vragen politieke moed. Dat betekent: publieke regie over woningbouw, investeringen in sociale en middenhuur en afschaffing van de hypotheekrenteaftrek.

Het betekent ook dat bedrijven als Heimstaden worden gehouden aan hun maatschappelijke plichten in plaats van beloond te worden voor het slechte beheer zoals dat is verwoord in de Kamervragen.

Hoogste tijd dat BBB-minister Keijzer kleur gaat bekennen en antwoord geeft op de gestelde Kamervragen.