Veeboer, neem je verantwoordelijkheid!

De afgelopen weken roeren de (vee)boeren zich. De stikstofdiscussie maakt namelijk nogal wat los. Volgens veel experts ontkomt de overheid er niet aan om iets aan de veestapel te doen. Immers, de veehouderij is één van de grote (stikstof)vervuilers van dit land. De boeren voelen zich echter verongelijkt behandeld en gingen vandaag demonstreren. Zijn de boeren wel slachtoffer?

Als dierenactivist kom ik ten eerste op voor de dieren die binnen dit systeem op elkaar gepropt worden, die natuurlijk gedrag wordt ontzegd en na een enorm kort leven afgemaakt worden. Dit betekent niet dat ik geen oog heb voor de situatie waarin veel boeren zitten. Tijdens acties ben ik de afgelopen jaren regelmatig in gesprek geraakt met boeren of hun kinderen. Het water stond hen aan de lippen en ze zien geen uitweg, ook al zouden ze dat willen en vinden ze het laten slachten van dieren niet het leukste aspect van hun beroep. Ze zitten vast in hetzelfde systeem waarin ook de dieren zich bevinden. Deze situatie kunnen we duiden en tot op zekere hoogte begrijpen. Er moet iets gebeuren om de situatie te veranderen. Een systeem dat draait op subsidies is gewoonweg niet gezond.

Dat de boeren vastzitten in dit systeem betekent niet dat ze geen verantwoordelijkheid hebben voor de huidige situatie. De meeste boeren stemmen bijvoorbeeld CDA, VVD, SGP of PVV, partijen die deze situatie juist gecreëerd hebben, dan wel in stand houden. Ook steunen de meeste veeboeren lobbyclubs als LTO, Dutch Dairymen Board en de POV, die een flinke vinger in de pap hebben op het Binnenhof. Dit zijn de ‘vrienden’ van de veeboeren die hen constant hebben voorgehouden dat ze de beste, de welvarendste, de duurzaamste, de diervriendelijkste en de gezondste van Europa of zelfs de wereld zijn en dat ze eeuwig blijven bestaan. De realiteit is echter dat steeds meer bedrijven juist investeren in plantaardige innovatie en kweekvlees/zuivel in plaats van dierlijke producten.

Denktank RethinkX kwam onlangs in een rapport tot de conclusie dat rond 2030 de vlees/zuivelindustrie als gevolg daarvan in elkaar zal storten. Deze doodlopende weg die de veesector is, wordt echter genegeerd door de sectorbelangenorganisaties met een visie van kortetermijn economisch belang, waar de boeren ook de dupe van worden. Hoe langer gewacht wordt met investeren in de transitie, hoe pijnlijker het straks zal worden voor de boeren die ingehaald worden door de realiteit.

Het onrealistische beeld van de belangenorganisaties geeft de boer het gevoel dat ze slachtoffer zijn, maar in feite zijn ze medeverantwoordelijk voor veel broeikasgasuitstoot, voedselverliezen via het verspillende dier, verbruik van (drink)water, uitstoot van stikstof via ammoniak en immens landgebruik. Hier bovenop komt ook nog de stempel die de sector drukt op de volksgezondheid: denk hierbij aan de kosten van Q-koorts en de hogere kans op longaandoeningen rondom veehouderijen. De maatschappelijke impact én kosten zijn onredelijk hoog… De burger (en de dieren natuurlijk) betalen er de prijs voor.

Dat steeds meer politieke partijen de veestapel willen aanpakken en de stikstof- en klimaatcrisis ons daartoe dwingt, is juist een kans voor iedereen. Voor de politiek, voor de dieren, voor het klimaat én voor de boeren. In plaats van subsidies te gebruiken voor structurele inkomenssteun, zouden die geldstromen de boer kunnen helpen in een transitie, weg van dierlijke productie. Ook een tax op dierlijke producten kan mensen helpen meer plantaardig te eten en een fonds op te bouwen voor de transitie.

Dus beste boer, neem je verantwoordelijkheid, kijk in de spiegel en kijk niet weg. Wees deel van de oplossing en bewandel ook de weg naar een samenleving waar plantaardige eiwitten de norm zijn. Goed voor de boer, de bevolking, dieren én het milieu.