Verplicht wandelen voor een lagere ziektekostenpremie

Wordt u ook af en toe helemaal iebel van die totaal overbodige oneliners in het NOS-journaal? Zo van: “de middelbare scholen gaan weer open” gevolgd door twee of drie aan elkaar geplakte statements van scholieren die bevestigen dat ze het fijn vinden. “Ja, ik mis wel het sociale contact.” “Nee, ik denk niet dat je digitaal net zoveel leert als in de klas.” “Ik verheug me er erg op om mijn vrienden weer te zien.” Als je er eenmaal op gaat letten word je er helemaal gek van.

Maar toch. Af en toe blijft er zo’n statement hangen. Afgelopen zaterdag bijvoorbeeld. Die van mevrouw Van Leeuwen die elke dag in het Sonsbeek park vijf kilometer loopt om punten te verdienen bij de zorgverzekeraar. Ze spaart voor een sportwatch, maar heeft al een hartslagmeter en een slowcooker verdiend. Een zwoegende mevrouw Van Leeuwen dient als behang om het nieuws te onderstrepen: “Zorgverzekeraars belonen wandelaars met kortingen.”

Wandelen is momenteel erg populair. Kon ik vroeger mijn hondje nog uitlaten in een totaal verlaten park, nu stap ik over de hoofden van mensen en slalom door de modder om mijn anderhalve meter afstand te kunnen houden tot andere wandelaars. Dus meent het journaal; daar zit een item in. En dankzij de marketingafdeling van een grote ziektekostenverzekeraar en mevrouw Van Leeuwen kunnen we weer een paar minuten amusement verwerken in de nieuwsuitzending. Want we plakken er nog een directeur van de zorgverzekeraar achteraan met een open deur: “De kosten van chronische zieken zijn hoog (…) We investeren in gezond gedrag.” Waarna nog een gedragsexpert aanvult: “Financiële prikkels kunnen echt helpen om mensen hun gedrag te veranderen.”

Helaas ontbrak de belangrijkste vraag in het item. Is het wel solidair om onderscheid te maken tussen mensen met een gezonde en een ongezonde levensstijl als het gaat om ziektekosten? Er gaan tegenwoordig al stemmen op om mensen die roken, drinken of obesitas hebben meer premie te laten betalen. En nu dus: hoe meer je beweegt of aan sport doet, hoe lager je premie. Want zo’n spaarprogramma is natuurlijk gewoon een verkapte korting.

Er is nu zelfs een verzekeraar die een gezondheidsapp heeft uitgebracht waarbij verzekerden een beloning krijgen als ze een gezondheidsdoel halen. Ze kunnen geld terugkrijgen op de premie van hun aanvullende verzekering. Op de premie basisverzekering is dat namelijk vooralsnog verboden maar met cadeautjes en punten verdienen staat dat ook op losse schroeven.

Ik ben een enorme voorstander van preventieve gezondheidszorg. Van mij mag een overheid er alles aan doen om mensen aan het wandelen en sporten te krijgen. De tabaksindustrie het verbieden verslavende stoffen aan sigaretten toe te voegen. Ongezonde voeding meer belasten. De accijns op alcohol verhogen. Sportscholen gratis maken. En vooral mensen bewustmaken dat gezond biologisch voedsel en veel beweging je uiteindelijk zoveel gelukkiger maakt. Waarbij opgemerkt dat sommige aandoeningen, zoals obesitas, ook genetische oorzaken kunnen hebben die je niet met een gezonde levensstijl kunt voorkomen.

Ons ziektekostenstelsel is na te zijn uitgeleverd aan de marktwerking al behoorlijk verrot geraakt. Maar tot nu toe is de basisgedachte – solidariteit – steeds overeind gebleven. Een samenleving zorgt voor zijn zieke medemens. Als we straks met apps en horloges worden bespied door een particuliere Big Brother-ziekteverzekeraar en daarvoor de rekening krijgen, zijn we van god los als samenleving. Bonuskaarten en spaaracties die dat solidariteitsprincipe ondergraven, moeten worden verboden.

Een minuut voor twaalf: preventieve gezondheidszorg niet afdwingen