Vertel me wie je vrienden zijn, en ik vertel je wie jij bent

Er is een oud gezegde: "Vertel me wie je vrienden zijn, en ik vertel je wie jij bent." Een spreuk die klinkt als een uitnodiging tot zelfreflectie. Maar als we hem toepassen op het geopolitieke toneel, wordt het een spiegel die we moeilijk durven in te kijken.

Nederland beweert te staan voor mensenrechten, democratie en vrede. Maar kijk naar onze bondgenoten: de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk. Twee landen die zich al decennialang presenteren als verdedigers van vrijheid, maar die wereldwijd sporen van vernieling achterlaten — met onze diplomatieke steun of stilzwijgen.

Laat me je meenemen door hun geschiedenis.

In 1948 bemoeide de CIA zich al met de Italiaanse verkiezingen om te voorkomen dat de communisten aan de macht kwamen. In 1953 pleegden de VS en het VK samen een staatsgreep in Iran tegen premier Mossadegh omdat hij Iraanse olie wilde nationaliseren.

1954, Guatemala: de CIA wierp president Jacobo Árbenz omver.
1956, Egypte: de Suez-crisis, waar VK, Frankrijk en Israël Egypte binnenvielen.
1956–1957, Syrië: mislukte staatsgreeppogingen door de VS en het VK.
1958, Indonesië: de CIA steunde een rebellie tegen president Sukarno.
1960, Congo: de VS was betrokken bij de moord op de gekozen premier Patrice Lumumba.

Daarna volgden:

• 1961, Cuba: de mislukte invasie in de Varkensbaai.
• 1963, Zuid-Vietnam: de VS steunde de staatsgreep tegen Diem.
• 1964, Brazilië: militaire coup met Amerikaanse steun.
• 1965, Indonesië: steun aan de bloedige machtsovername door Suharto. Meer dan 500.000 mensen werden vermoord.
• 1967, Griekenland: steun aan de militaire junta.
• 1971, Bolivia: staatsgreep door generaal Banzer, gesteund door de VS.
• 1973, Chili: de CIA organiseerde de coup tegen Allende. Pinochet’s dictatuur volgde.
• 1976, Argentinië: westerse steun aan de militaire dictatuur.

In de jaren ’80 en daarna:

• 1980, El Salvador: militaire junta, gesteund door de VS.
• 1981–1989, Nicaragua: Contra’s tegen de Sandinisten — een conflict vol oorlogsmisdaden.
• 1983, Grenada: Amerikaanse invasie tegen een marxistisch regime.
• 1989, Panama: Noriega werd met geweld afgezet.
• 1991, Haïti: militaire coup tegen Aristide, met westerse steun.
• 1991, Irak: de eerste Golfoorlog.
• 1999, Servië: NAVO-bombardementen tegen Milosević.
• 2001, Afghanistan: twintig jaar bezetting na 9/11.
• 2003, Irak: oorlog gebaseerd op leugens over massavernietigingswapens.

En de lijst gaat verder:

• 2004, Haïti: Aristide opnieuw afgezet met medeweten van de VS.
• 2006, Palestina: verkiezingswinst van Hamas werd bestraft met boycot en blokkade.
• 2009, Honduras: coup tegen president Zelaya, met impliciete Amerikaanse steun.
• 2011, Libië: NAVO-bombardementen leidden tot totale anarchie.
• 2014, Syrië: steun aan rebellen, met als gevolg proxi-oorlog en vluchtelingencrisis.
• 2015–heden, Jemen: wapenleveringen en luchtsteun aan Saoedi-Arabië.
• 2019, Bolivia: steun aan de afzetting van president Evo Morales.
• 2023–2024, Venezuela: gezamenlijke aanvallen en inmenging in de interne politiek.

Dit is slechts een deel van de geschiedenis. Het zijn geen incidenten — het is een patroon. Het Westen steunt geen democratie. Het steunt gehoorzaamheid. En wanneer gekozen leiders zich daartegen verzetten, volgen sancties, coups of bommen.

En Nederland? Wij volgen. Wij leveren wapens aan Israël, terwijl Gaza verwoest wordt. Wij zwijgen wanneer bondgenoten genocide plegen, maar roepen luid als “tegenstanders” zich verzetten. Onze neutraliteit is selectief. Onze mensenrechten zijn voorwaardelijk.

Vertel me wie je vrienden zijn, en ik vertel je wie jij bent
De vrienden van het Westen zijn dictators, coupplegers, militaire junta’s en roofstaten. En zolang wij onszelf met hen verbinden, dragen we medeverantwoordelijkheid voor hun daden.

Het is tijd om onszelf in die spiegel aan te kijken. Niet morgen. Nu. Want Gaza brandt. En op een dag zullen onze kinderen vragen: “Toen dit alles gebeurde, waar stond jij?”