Verwijt de PvdA-fractie geen onevenwichtigheid, etnische zuivering moet veroordeeld worden

Met zowel interesse als ongemak las ik het opiniestuk met de kop “Laat GroenLinks-PvdA ook energie steken in het erkennen van Israëlische slachtoffers,” geschreven door vijf PvdA-leden, waaronder voormalig CIDI-directeur Hanna Luden, in de Volkskrant van 4 maart 2025.

In dit stuk wordt de PvdA-GroenLinks Kamerfractie verweten, als gevolg van polarisatie en ‘druk uit de links-activistische hoek,’ een eenzijdige morele benadering te hanteren. Er wordt gesteld dat de fractie vooral fel stelling tegen Israël inneemt, terwijl misstanden van Hamas of andere partijen minder aandacht krijgen. Bovendien wordt het verwijt gemaakt dat er onvoldoende erkenning is voor de versterking van de polarisatie in Nederland door ‘eenzijdige politiek en activisme.’

Deze beschuldigingen zijn zwaar, en de ‘links-activistische hoek’ krijgt hier veel te veel ‘eer.’ Wat deze term precies inhoudt vraag ik me trouwens af. Wie behoren tot deze hoek, en waren PvdA en GroenLinks niet zelf zowel links als activistisch? Maar dit terzijde. De kritiek tegen Israël in de afgelopen maanden is, laten we eerlijk zijn, een direct gevolg van de extreme oorlogsmisdaden en de etnische zuivering die door Israël in Gaza zijn uitgevoerd. De vermeende felle kritiek is ontstaan door de totale vernietiging van de Gazastrook en de dood en verminking van honderdduizenden Gazanen. Inmiddels is door vrijwel alle mensenrechtenorganisaties en vele genocide-experts — inclusief Israëlische — vastgesteld dat er sprake is van genocide in Gaza. Het Internationaal Gerechtshof heeft plausibele genocide vastgesteld, terwijl het formele proces daar nog loopt.

Hoe de kritische PvdA-leden ook naar de realiteit kijken, qua omvang van de oorlogsmisdaden en de impact ervan op de Gazaanse burgerbevolking doet Israël die van Hamas verbleken. En nee, dat betekent niet dat het individuele leed van de Bibas kinderen onder doet voor kinderen als Hind Rajab en de tienduizenden andere Gazaanse kinderen die, anders dan de Bibas kinderen en de 37 andere Israëlische kinderen die werden gedood op 7 oktober, geen gezicht en naam hebben gekregen.  

De PvdA was jarenlang een partij die veel affiniteit en solidariteit met Israël toonde. Dit had deels te maken met de historische banden met de Israëlische arbeiderspartij en deels met het relatief grote aantal Joodse leden met zionistische sympathieën. Natuurlijk speelde ook het Nederlandse Holocaustverleden een rol.

Maar de PvdA was en is ook een partij die respect voor het internationaal recht hoog in het vaandel heeft staan. En dat betekent ook de verwerping van zaken als marteling, verkrachting van gevangenen, etnische zuivering en genocide. Vanuit dit perspectief stel ik me voor dat de Kamerfractie de afgelopen maanden niet anders heeft kunnen doen dan ‘fel’, zoals de kritische PvdA-leden het zien, stelling te nemen tegen de wandaden van Israël. Het land waarmee we, ondanks de gepleegde extreme misdaden nog altijd volledige diplomatieke, politieke, militaire en economische betrekkingen onderhouden. Dit in tegenstelling tot Hamas, dat als terreurorganisatie te boek staat en met wie we niet eens in gesprek gaan, laat staan dat we wapens leveren of op enig andere manier met ze samenwerken.

Tot slot denk ik dat ik het gevoel van de PvdA-leden wel kan begrijpen. Er is sprake van een einde van een tijdperk. Het (moreel) superieure beeld van Israël als representant van ‘de cultuur van het leven’, vechtend tegen krachten die de ‘cultuur van de dood’ zouden vertegenwoordigen, zoals nota bene PvdA leider Timmermans het nog op traditioneel Oriëntalistische wijze durfde te stellen in de eerste maanden na oktober 2023, ligt volledig aan diggelen. Dat doet zonder twijfel pijn wanneer je je met dit land identificeert.

Maar in plaats van de PvdA-fractie nu verwijten te maken over polarisatie en vermeende onevenwichtigheid is het zaak om onder ogen te zien wie verantwoordelijk is voor dit aan diggelen liggende beeld en dat zijn Israël en de Westerse landen, waaronder Nederland. De eerste vanwege de uitvoering van de grootschalige en extreme misdaden, de tweede vanwege de onvoorwaardelijke diplomatieke, politieke en materiële steun aan Israël en de medeplichtigheid die daaruit voortkomt. Zonder Westerse steun had deze genocide niet kunnen plaatsvinden. We zullen er wat dat betreft de komende tijd goed aan doen om, in solidariteit met de kritische PvdA-leden, allemaal op pijnlijke wijze in de spiegel te kijken, de nodige zelfreflectie te betrachten en verantwoordelijkheid te nemen voor ons aandeel in de collectieve schandvlek die de genocide in Gaza is geworden.