Vier billen in een onderbroek

Het maakt niet veel uit wie in het Witte Huis zit, de Amerikaanse politieke mentaliteit is een product van de eigen geschiedenis.

In 1492 ontdekte Christoffel Columbus Amerika. Vikingen uit Noorwegen en IJsland waren al voor geweest. De Engelsen, Fransen en Spanjaarden stichtten er vanaf de 16e eeuw de eerste nederzettingen. Later deden ook kleinere landen als Nederland en Zweden hetzelfde. De nederzettingen werden voornamelijk gebruikt als handelsposten om bont en goud te ruilen met de indianen. In 1775 leidde de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog uiteindelijk tot het ontstaan van de Verenigde Staten een jaar later. Sindsdien is dit land een aantrekkelijke arena geworden voor vele migranten en gelukszoekers die een gok waagden bij het ‘Rad van fortuin’.

Deze geschiedenis toont aan dat het huidige Amerika geen homogene gemeenschappelijke achtergrond heeft.
Dit feit is na ruim vijf eeuwen nog steeds de oorsprong van een complex dat in vele aspecten van het huidige Amerika zichtbaar is: de worsteling met gebrek aan een stevige originele gemeenschappelijke identiteit, Hierdoor zijn de macht en kracht van Amerika tot op heden geworteld in enkele pilaren: financiële, militaire en technische. Wat betreft cultuur is Amerika een mengsel van werelderfenissen. Tevens is deze geschiedenis de grondslag van vele interne oorlogen en de cowboymentaliteit.    

Ik was een jongen van 24 jaar oud toen in maart 1974 de gevechten tussen de Koerden in Irak en Saddam weer oplaaiden. Door mijn politieke activiteiten kon ik niet in Bagdad blijven, ik moest vluchten naar de bergen van Koerdistan en stoppen met mijn medische studie, slechts een examen verwijderd van het artsendiploma.
De legendarische leider van de Koerden, Mustafa Barzani, beweerde in die tijd openlijk dat hij Koerdistan de 51ste staat van Amerika wilde maken. Tijdens de gevechten kreeg hij steun van Amerika en Israël via de Sjah van Iran. Na een jaar van hevige gevechten waarbij bijna een half miljoen Koerden uit Irak naar Iran moesten vluchten, heeft Amerika samen met Egypte en Algiers voorbereidingen getroffen voor een akkoord tussen Saddam en de Sjah van Iran. Uiteindelijk is dat precies 50 jaar geleden, op 6 maart 1975, uitgelopen op de ineenstorting van het Koerdische verzet.

Er zijn veel Amerikaanse documenten, later door WikiLeaks openbaar gemaakt, die deze gebeurtenissen in detail beschrijven. Hierna heeft Saddam de vrije hand gekregen om honderdduizenden Koerden naar de woestijn in Zuid-Irak te deporteren, honderden Koerden te executeren en vele duizenden in de gevangenis te zetten.
De zwijgzaamheid van Amerika, gaf Saddam de vrije hand voor de Anfal-operaties, waarin circa vierhonderdduizend Koerden omkwamen en levend begraven werden in massagraven in de woestijnen, het gebruik van chemische wapens en de massadeportatie van Koerden uit de rurale gebieden naar collectieve kampen, zoals die van Hitler.

Joost Hilterman van de International Crisis Group deed jaren later onderzoek naar de rol van Amerika in deze afslachting van de Koerden. Zijn conclusie was dat Amerika op de hoogte was van alles en niets deed (Een giftige affaire: Amerika, Irak en de vergassing van Halabja, Cambridge University Press 2007).

Het Amerikaanse congres besloot tot onderzoek naar de rol van de VS in de instorting van het Koerdische verzet in 1975, wat leidde tot het Bike rapport. De toenmalige minister van BuZa, Henry Kissinger werd ondervraagd over de rol van Amerika. Hij zei: “We hebben de Koerden als inlichtingendienst gebruikt”.

Deze half-Amerikaanse vos, pas overleden, immoreel, opportunistisch en hebzuchtig, handelde met mensen en volkeren als ruilmiddel. Hij deed dat ook in het Midden-Oosten, Cambodja en Vietnam. Veel Amerikaanse leiders, Republikein en Democraat, zijn, na de moord op J.F. Kennedy, egoïstisch, opportunistisch, onbetrouwbaar en arrogant geweest. Het maakt niet veel uit wie in het Witte Huis zit, de Amerikaanse politieke mentaliteit is een product van de eigen geschiedenis. Men kan constateren dat dat product instabiel is en alle kanten op kan waaien.

Bob Woodward interviewde Bush jr. na de val van Saddam voor zijn boek ‘Bush at war’ en vroeg hem: “Mister President, ben je niet bang dat je in de toekomst wordt veroordeeld voor wat je hebt gedaan?” Bush stond op, stak zijn handen als een cowboy in zijn zakken en antwoordde: “Op dat moment zijn jij en ik dood. Het maakt mij geen zak uit.”

Trump is een fragiel en onbetrouwbaar kind van dit complexe wespennest. Zijn voorgangers: Nixon, Reagan, Bush junior, Clinton, Obama en Biden dansten verschillend op dezelfde maat van de geschiedenis van hun Amerika.

Koerden hebben een gezegde: het brood is het brood dat je vandaag kunt eten. Een zeer conservatief en deprimerend spreekwoord, want het sluit perspectieven voor de toekomst uit. Europa wil zich nog steeds vastklampen aan het brood dat decennia lang in de bakkerij van Amerika werd gebakken, want in al die jaren heeft Amerika Europa als een verwend kind behandeld.

In de huidige politieke werkelijkheid en machtsverhoudingen in Europa, zijn Trump en Poetin vier billen in dezelfde onderbroek. De conservatieve en voorzichtige houding van de meeste Europese landen ten opzichte van Trump is begrijpelijk. Men moet echter beseffen dat Trump al zijn leven een valse gokker is geweest. Europa moet ervoor zorgen niet met lege maag in slaap te vallen. Nu moet het wakker worden als volwassene.