Voor Israël zijn Palestijnse journalisten vijandige strijders ‘gewapend’ met camera’s

Een persboycot gericht tegen de Nederlandse regering is toch wel het minste dat onze media kunnen doen; bewindspersonen en partijleiders van de regeringspartijen krijgen daarmee geen toegang meer tot de media zolang onze regering niet overgaat tot substantiële sancties tegen Israël.

“I will not speak to foreign media about the killing of Palestinian journalists. I will not sit on your global channels to be part of a segment you’ll forget by tomorrow. To you, we are just a headline - a tragedy to consume, not colleagues to defend. We are being hunted and killed in Gaza while you watch in silence. For two years, your fellow journalists here have been slaughtered. What did you do? Nothing. Or maybe it’s because we are Palestinian journalists - we don’t count as ‘real’ colleagues in your eyes.”

Aldus Hind Khoudary in een emotioneel bericht op X, kort na de door Israël gepleegde moord op haar collega’s Anas Al-Sharif, Mohammed Qreiqeh, Ibrahim Zaher, Mohammed Noufal, Moamen Aliwa en Mohammed Al-Khaldi. Hind doet al sinds eind 2023 voor Al Jazeera verslag vanuit Gaza. Net als andere inwoners van Gaza heeft ze geen huis meer, vecht ze tegen de honger en loopt rond in de wetenschap dat ook zij elk moment het volgende doelwit in Israëls doodscultuur kan zijn. Enkele weken geleden onderging ze ook nog eens zónder verdoving een galblaasoperatie.  

Journalist Hind Khoudary en haar Palestijnse collega’s laten al bijna twee jaar lang elke dag zien welke verschrikkingen er in Gaza plaatsvinden. Zij doen het werk dat buitenlandse journalisten niet kunnen doen omdat Israël - ’s werelds grootste seriemoordenaar van journalisten - dat simpelweg niet toestaat. Lokale journalisten in Gaza tonen de wereld álles dat Israël zo graag wil verbergen; de door Israël gepleegde massaslachtingen, de door Israël opzettelijk veroorzaakte uithongering van de Palestijnse bevolking, de systematische vernietiging van geheel Gaza, inclusief landbouw, veeteelt en visserij.  

Lokale Palestijnse journalisten werden lange tijd niet serieus genomen

De eerste maanden na 7 oktober 2023 werden Palestijnse journalisten door veel van onze media nauwelijks serieus genomen. Waar veel westerse media er aanvankelijk weinig bezwaar in zagen om de leugenachtige verklaringen van Israëlische regerings- en militaire woordvoerders te copy-pasten, bleven ze uiterst terughoudend in het overnemen van door lokale journalisten opgetekende ooggetuigenverslagen. Pas medio vorig jaar begon het tij een klein beetje te keren, maar lang niet altijd vanwege de lokale verslaggeving door Palestijnse journalisten. 

Pas recent gingen sommige Nederlandse en andere westerse media Israëls misdaden aanduiden met begrippen als genocide en genocidale misdaden. Waarom? Omdat onder meer het NIOD in Nederland en Israëlische prominenten als David Grossman met deze bewoordingen de verschrikkingen in Gaza begonnen te beschrijven. Als Palestijnse journalist kan je op basis van de dagelijkse facts on the ground  je verslaggeving nog zo goed onderbouwen, veel van onze westerse media geloven het pas als een witte man of een joodse schrijver hetzelfde beweert.

Het doet me dan ook terugdenken aan een binnenlandse discussie waar ik zeven jaar geleden op Joop over schreef. NRC-journalist Tom-Jan Meeus had binnen de Nederlandse context de giftige term ‘identiteitsjournalistiek’ geïntroduceerd, een term waarmee een loyaliteitsconflict bij biculturele journalisten werd gesuggereerd.

Er ging immers de suggestie vanuit dat biculturele journalisten in de berichtgeving over mensen met eenzelfde culturele achtergrond onvoldoende aan waarheidsvinding deden, maar daarentegen vooral de belangen van hun herkomstgroep dienden. Daardoor zouden ze niet neutraal verslag kunnen doen. Toenmalig Volkskrant-Ombudsman Jean-Pierre Geelen gooide daar nog een schepje bovenop door te beweren “dat je zelfs kunt betogen dat leden van een groep de minst geschikten zijn om verslag te doen van hun eigen wereld - tegenover hun kennis dreigt gebrek aan verwondering en nieuwsgierigheid van de buitenstaander.”

Hoewel Tom-Jan Meeus bij mijn weten spijt heeft dat hij het woord ‘identiteitsjournalistiek’ ooit heeft geïntroduceerd, geeft dit woord wél de vaak onbewuste denkwereld aan van te veel journalisten in ons land. In die denkwereld kunnen witte Nederlandse journalisten blijkbaar heel goed afstand bewaren tot hun Nederlandse onderwerp, maar kunnen Palestijnse journalisten dat blijkbaar niet ten opzichte van hun Palestijnse onderwerp. Vandaar dat er in veel van onze media lange tijd in zogenaamd neutrale bewoordingen over het grote aantal Palestijnse slachtoffers werd bericht, zonder expliciet te maken dat deze mensen bewust door Israël waren vermoord.

Waar blijft de actie?

De doelgerichte Israëlische aanval op de persvrijheid die met de moord op Al Jazeera’s Anas Al-Sharif en zijn collega’s op een nieuw dieptepunt is beland, is overigens niet nieuw. Al op 16 mei 2022 schreef ik naar aanleiding van de Israëlische moord op Shireen Abu Akleh:

“Deze eeuw zijn er in de door Israël bezette gebieden al tientallen Palestijnse journalisten om het leven gekomen. Honderden raakten er gewond. Ook zitten er talloze Palestijnse journalisten in een Israëlische gevangenis. De bezette Palestijnse gebieden zijn een uiterst gevaarlijke plek voor journalisten… voor Palestijnse journalisten.”

De toenmalige Israëlische legerwoordvoerder Ran Kochav vertelde indertijd dat Shireen en haar collega-journalisten waren “gewapend met camera’s”.  Laat die uitspraak even op je inwerken… gewapend met camera’s. Palestijnse journalisten die voor Israël onwelgevallige verhalen vertellen, worden door het Israëlische leger dus beschouwd als vijandige strijders.

Desondanks vond programmamaker/presentator Fidan Ekiz het niet nodig om de onveiligheid van Palestijnse journalisten mee te nemen in haar documentaireserie De Pen & het Zwaard, terwijl er in de vijftien jaar voorafgaand aan de serie uit 2016 al twintig journalisten in historisch Palestina door Israël waren vermoord - en dat in de wetenschap dat deze UNESCO-cijfers waarschijnlijk nog niet eens compleet zijn. Nu kan het indertijd natuurlijk een legitieme redactionele afweging zijn geweest, maar kijken we naar vandaag dan heb ik nog niet kunnen constateren dat deze zelfbenoemde ‘verdediger van het vrije woord’ het inmiddels heeft opgenomen voor Palestijnse journalisten die dagelijks hun levens riskeren omdat ze door Israël worden beschouwd als vijandige strijders ‘gewapend’ met camera’s.

Nu wil ik de keuzes van de huidige WNL-presentator en -opiniemaker uiteraard niet als voorbeeld stellen voor de gehele journalistieke sector in Nederland, maar voor een deel van de sector zijn deze wel degelijk exemplarisch. Natuurlijk is het goed dat de NVJ “met woede en afschuw” heeft gereageerd op de moord op Anas al-Sharif en vijf van zijn collega’s. Terecht dat NVJ-algemeen secretaris Thomas Bruning de moord onderdeel noemt van “een hele lange rij van aanslagen en moorden op journalisten.”

Maar wat ik mis is concrete actie. Inmiddels heeft Israël sinds 7 oktober 2023 al rond de tweehonderd journalisten en honderden van hun familieleden vermoord, niet alleen in Gaza maar onder meer ook in Libanon. Met haar consequente weigering om Israël serieuze sancties op te leggen terwijl de handel tussen Nederland en Israël ongehinderd door blijft gaan, kan je niet anders dan constateren dat deze aanval op de vrije pers impliciet door Nederland wordt gesteund. In zó’n situatie zou je verwachten dat Israëls al bijna twee jaar lang durende systematische moorden op merendeels Palestijnse journalisten, tot een dusdanig heftige verontwaardiging onder Nederlandse journalisten zou leiden, dat een reactie niet meer beperkt blijft tot een boos persbericht van de NVJ.

Een persboycot gericht tegen de Nederlandse regering is toch wel het minste dat onze media kunnen doen; bewindspersonen en partijleiders van de regeringspartijen krijgen daarmee geen toegang meer tot de media zolang onze regering niet overgaat tot substantiële sancties tegen Israël. Want anders zijn dit soort boze persberichten helemaal niets waard en bieden ze geen enkele steun aan Palestijnse collega-journalisten.

Bedenk hierbij dat het om de grootste gewelddadige aanval op de persvrijheid ooit gaat, en dat door een crimineel regime dat door Nederland en andere westerse landen wordt gesteund. Hoe anders zou het zijn geweest als Europese of Amerikaanse journalisten massaal zouden worden vermoord? Palestijnse journalisten zijn voor veel mediaredacties blijkbaar onbewust minderwaardige nieuwsgaarders die zich ‘schuldig’ maken aan ‘identiteitsjournalistiek’ - en in de woorden van Hind Khoudary omdat ze niet als real colleagues worden gezien.

Journalisten als vijandige strijders

Stel nu dat Anas Al-Sharif een minder schoon verleden zou hebben dan wij allemaal denken, iets waar Israël overigens - zoals te doen gebruikelijk - geen enkel bewijs voor heeft geleverd. Dan zou elke geciviliseerde rechtstaat de man hebben gearresteerd, een fatsoenlijk proces hebben gegeven waarbij een openbaar aanklager de schuld voor een onafhankelijke rechtbank zou moeten bewijzen.

Maar omdat Israël géén democratische rechtstaat is, maar een racistische, fascistische en inmiddels genocidale entiteit die al decennialang alle verdragen op het gebied van mensenrechten en het oorlogsrecht aan de laars lapt, gebeurt dat uiteraard niet. Met gefabriceerd bewijs val je immers meteen door de mand wanneer een rechtbank daadwerkelijk onafhankelijk is   

Laat er daarom geen misverstand over bestaan. Nu Israël heeft aangekondigd Gaza Stad in te nemen om het gebied etnisch te kunnen zuiveren van Palestijnen, kan de regering Netanyahu zich niet permitteren dat deze nieuwe misdaad tegen de menselijkheid uitgebreid wordt vastgelegd door een van de meest moedige journalisten die de vrije pers ooit heeft gekend. Dat daarbij ook vijf collega’s van Anas Al-Sharif werden vermoord - waarover geen enkele beschuldiging werd geuit - maakt vooral extra duidelijk met wat voor geesteszieke regering we hebben te maken.

Het is een doelbewuste moord op de vrije nieuwsgaring, met impliciete steun van de Nederlandse regering omdat elke serieuze sanctiemaatregel uitblijft en de handel en samenwerking met Israël gewoon wordt voortgezet alsof er niets aan de hand is. 

En omdat het de journalistieke sector betreft, vind ik het vooral teleurstellend dat de Nederlandse media tot op heden geen redactionele consequenties verbinden aan de alsmaar voortgaande massamoorden op Palestijnse journalisten.