Vooral fossiele bedrijven zijn blij met accijnsverlaging

Het kabinet gooit de accijnzen op brandstof per 1 april omlaag en geeft een hogere compensatie op de energierekening voor laagste inkomens. Het is de prijs van kortzichtigheid en de zoveelste extreem pijnlijke maatregel die het gefaalde duurzaamheidsbeleid van bestuurlijk Nederland blootlegt.

Al meer dan 12 jaar lobbyt het Ex’Tax-project voor een verschuiving van belastingen van arbeid naar grondstoffen. Met engelengeduld spreekt de directrice Femke Groothuis met ambtenaren, bewindspersonen, jaar in, jaar uit. Ze heeft 23 miljard euro aan belastingen aangewezen die per jaar verschoven kunnen worden, zodat er minder afhankelijkheid komt van gas, olie, metalen. Verschillende NGO’s roepen al jaren dat er miljarden euro’s aan perverse voordelen en subsidies zijn voor brandstoffen, die moeten worden afgeschaft. Ze pleiten voor een serieuze versnelling van de warmte- en isolatietransitie voor onder meer huishoudens en (MKB)bedrijven.

Er gebeurt wel wat, absoluut. Maar het zijn relatief kleine programma’s; wat miljoenen voor projecten gericht op circulaire economie. Of voorbeeldprojecten om wijken van het aardgas te krijgen. Maar het is niet groots genoeg, geen topprioriteit. En de verandering van regelgeving en belastingen zit al jaren muurvast. Het is té complex om belastingen aan te passen. Het is té moeilijk om wijken gasvrij te krijgen, té duur ook. Het ligt politiek gevoelig, het is electoraal niet opportuun.

Nu blijkt hoe snel beleid in werkelijkheid dus kan worden aangepast. Een half jaar accijnzen verlagen? Zo geregeld.

De kortzichtigheid kost ons miljarden euro’s die níet gaan naar energiebesparing, isolatie, aardwarmte, elektrisch deelvervoer, zon- of windenergie. Maar verdwijnen in de zakken van de bestuurders van fossiele bedrijven. Die wereldwijd recordwinsten maken. Ze hebben voor 38 miljard dollar eigen aandelen opgekocht, om te cashen op de energiecrisis ( Financial Times ).

En de verliezers? De compensatie zal een beetje helpen. Maar de komende jaren zijn de mensen met het minste vermogen wederom de klos.