Voorjaarsnota: Kabinet gaat flink bezuinigen, maar investeert wel enigszins in klimaat

Het kabinet-Rutte IV gaat bezuinigen. Dat blijkt uit de Voorjaarsnota die aanstaande vrijdag officieel gepresenteerd wordt, maar waarvan de inhoud al bekend is. “De kaasschaaf is gewoon over alle ministeries gehaald” zegt een ingewijde rond de coalitie en het kabinet tegen NRC. De enige uitzonderingen zijn de armoederegelingen en defensie.

Er lijkt ook goed nieuws in de Voorjaarsnota te staan, namelijk dat het kabinet in elk geval op papier werk gaat maken van de bestrijding van de klimaatcrisis. Zo blijkt uit een lijst van maar liefst 120 nieuwe maatregelen onder andere dat grote uitstoters en grootverbruikers van energie daar meer voor gaan betalen. Bedrijven die veel aardgas gebruiken, moeten voortaan meer energiebelasting afdragen.

Andere klimaatmaatregelen zijn dat er extra wordt geïnvesteerd in zonnepanelen op huurwoningen en het isoleren van woningen in kwetsbare wijken. De kosten van deze maatregelen bedragen in totaal zo’n 28 miljard euro, waarvan het grootste deel wordt gefinancierd uit het klimaatfonds. Ook wordt er nog zo’n 5 miljard euro gereserveerd voor de ontwikkeling van kernenergie.

Benzine en diesel tanken wordt vanaf 2030 duurder. Daar staat tegenover dat er meer subsidie wordt uitgetrokken voor elektrisch rijden, onder meer voor de aanschaf van tweedehands elektrische auto’s. De klimaatplannen zijn ambitieuzer dan wat is vastgelegd in het coalitieakkoord. Daarin was overeengekomen dat de CO2-uitstoot in 2030 met 55 procent gedaald moet worden, maar met de huidige maatregelen mikt het kabinet op een daling van 60 procent.

Het bedrag dat het kabinet nu zegt te investeren in het bestrijden van de klimaatcrisis, is wel nog altijd lager dan de subsidies die worden verstrekt aan de fossiele industrie. Niet bekend is of die ook worden afgeschaald, maar de kans daarop lijkt klein. De massale demonstraties van actiegroepen als Extinction Rebellion vragen om het afschaffen van die subsidies omdat het klimaat daar werkelijk mee geholpen zou zijn, maar tot nu toe lijkt het kabinet daar geen gehoor aan te willen geven.

Bezuinigingen
Omdat de rentelasten op staatsleningen gestegen zijn, de asielopvang duurder is geworden nadat deze door eerdere kabinetten-Rutte was uitgekleed, en omdat er een fors kostenplaatje kleeft aan het herstellen van de bevingsschade in Groningen, moet het kabinet ook bezuinigen. Daarmee wordt bijvoorbeeld de kinderopvang getroffen, of beter gezegd de ouders die daar gebruik van maken. Het plan was om in 2025 gratis kinderopvang in te voeren, maar dat blijkt niet haalbaar. Dat is nu met twee jaar uitgesteld.

Een ander kabinetsplan dat op het hakblok is beland, is het STAP-budget. Dit scholingsbudget werd vorig jaar pas ingevoerd. Werknemers en werknemers konden een subsidie van 1000 euro per jaar krijgen voor scholing en ontwikkeling. Met het schrappen bespaart het kabinet zo’n 200 miljoen euro.

Waar niet wordt bezuinigd is op de defensiebegroting. Vanwege de oorlog in Oekraïne is besloten niet te beknibbelen op het ministerie van Defensie. Volgens bronnen rond de coalitie wordt er ook niet gemorreld aan de potjes bestemd voor armoedebestrijding.

De verwachting is dat in de loop van het jaar nog veel meer zal worden bezuinigd. NRC schrijft daarover:

Binnen de coalitie wordt al uitgesproken dat later dit jaar opnieuw lastige keuzes gemaakt zullen worden in aanloop naar Prinsjesdag. In het voorjaar staan alleen de uitgaven centraal, tegen die tijd zullen ook hogere belastingen als optie op tafel liggen. „De verwachting is dat er meer komt, in de zomer en de komende jaren”, zegt een ingewijde. „We gaan financieel lastiger tijden tegemoet dan de afgelopen jaren.”

Na afloop van de ministerraad woensdag wilde minister van Financiën Sigrid Kaag niets kwijt over de inhoud. Ze reageert vrijdag pas, nadat de nota naar de Tweede Kamer is gestuurd.