Vrij op 1 mei, de Dag van de Arbeid. Dat moet lukken!

Natuurlijk zijn we vrij op Koningsdag, dit jaar gevierd op vrijdag 27 april. Wat we precies vieren, wordt vaak ter plekke ingevuld. Met een dekentje met rommel op de vrijmarkt. Voor de TV voor een publiek gefinancierde promotie van een oranjegekleurd familie-event, door erfopvolging daartoe aangezet. Of gewoon heerlijk op de volkstuin waar de eerste tuinbonen hun sprietjes laten zien. Dan: Bevrijdingsdag op 5 mei, een officiële feestdag maar het wordt aan de werkgever overgelaten of er ook daadwerkelijk sprake is van een (doorbetaalde) vrije dag. Veel CAO’s bepalen dat bij een lustrumjaar er een vrije dag zal zijn (dus weer in 2020).

Deze feestdagen hebben in Nederland de internationale Dag van de Arbeid, te vieren op de eerste mei, weggedrukt. Linkse politieke partijen en de vakbeweging in Nederland hebben met slappe knieën dit laten gebeuren. In onze buitenlanden, in België, Duitsland, Frankrijk en veelal de rest van Europa, wordt wel op de eerste mei de Dag van de Arbeid gevierd. Het begon op 1 mei 1890 met grote demonstraties voor de achturige werkdag. Tijdens het congres van de Tweede Internationale in 1891 is besloten om de eerste mei tot een jaarlijkse traditie te verklaren. Belangrijke strijdpunten: arbeidsrechten en vrede. Het bijbehorend lied, De Internationale in een Nederlandse vertaling van Henriëtte Roland Holst (1899), begint op onomwonden wijze: Ontwaakt! verworpenen der Aarde. Ontwaakt! verdoemd in hong’ren sfeer. Maar deze tekst is anno 2018 wel enigszins gedateerd, al zal het nog zeker gelden voor de illegale arbeid van textielateliers en het smerige werk in de mijnen van Afrika.

De strijd voor een samenleving die rechten verzekert op vast werk, die de bevoorrechting van grote bedrijven inwisselt voor zorg en welzijn voor iedereen, die gebaseerd is op inclusief handelen in plaats van discriminatie op de arbeidsmarkt is echter nog steeds urgent. In de 21e eeuw zien we dat samenlevingen bedreigd worden door grote technologiebedrijven als Facebook waarbij misbruik van data van 89 miljoen gebruikers aangewend wordt om democratische verkiezingen te manipuleren. In 2008 heeft de Nederlandse Staat de bank Fortis/ABN AMRO nota bene vanwege neoliberale overwegingen genationaliseerd om een ontwrichtende financiële crisis te voorkomen. Tien jaar later, nu in 2018, zal de eerste mei tot de vraag van progressieve bewegingen moeten leiden of mega-ondernemingen niet moeten worden opgesplitst en teruggebracht tot ondernemingen waarbij de menselijke maat geldt. Of nationaliseren als ze ontwrichtend blijven en het leven van miljoenen mensen in de waagschaal stellen.

Het wordt tijd dat de progressieve krachten gezamenlijk opstaan om de eerste mei de waarde te geven die het verdient. Geen pragmatisch gesjacher dat we al zo veel feest- en vrije dagen hebben. Het is al eerder bepleit: schrap Tweede Pinksterdag, wat genoemd wordt de minst bekende religieuze feestdag. Jezus neemt in de Nederlandse samenleving een dominante positie in: we vieren met Kerst zijn geboorte met twee dagen, voor zijn dood en opstanding zijn met Pasen ook twee dagen gereserveerd terwijl met Pinksteren voor de indaling van zijn geest ook twee dagen zijn uitgetrokken. Als we nu de tweede dag van Pinksteren schrappen kunnen we budgettair neutraal de eerste mei als nationale feestdag invoeren.

Maar belangrijker dan dit gereken is de actuele betekenis van de eerste mei. Een hedendaagse opdracht moet zijn dat we betaald werk als een grondrecht moeten beschouwen waartoe de grenzeloze, neoliberale ondernemersgeest aan banden moet worden gelegd. Dat we genoeg hebben van de grote inkomensongelijkheid, dichtbij en veraf. En dat we op de eerste mei ons gezamenlijk beraden hoe de vrede in de wereld – die nu bedreigd wordt door klimaatveranderingen, geopolitieke conflicten en steeds nieuwe vluchtelingenstromen – op een rechtvaardige manier kan worden bereikt.

Van zo’n actuele eerste mei gaat een grote, positieve invloed uit naar de onderlinge, Nederlandse verhoudingen. Een eerste mei waarin je je bewust bent van de verbeteringen die het samenleven heeft opgeleverd. Dat je dankbaar mag zijn voor open democratische verhoudingen. Weliswaar lijkt momenteel liegen in de politiek tot een geaccepteerde VVD-norm te zijn verheven maar daartegen wordt ook zeer openlijk gefulmineerd om uiteindelijk herhaling te voorkomen. Door de recente geschiedenis rond de leugens over de memo’s over het afschaffen van dividendbelasting ten voordele van met name multinationals, is volgens vele opinieleiders de houdbaarheidsdatum van premier Rutte naar voren bijgesteld. Al is de leugen nog zo snel….

Waar we vooral oog voor moeten hebben is een gezamenlijke inzet om op tastbare wijze een leefbare wereld om ons heen te scheppen. En dat mag gevierd worden op die eerste mei. Als nationale feestdag.

Kom Lilian, Jesse en Lodewijk , sla de handen ineen samen met de FNV en al die locale solidariteitsgroepen. Een vrije 1 mei in 2019 moet lukken.