VVD-Kamerlid Van Haga laat zich niet op een zijspoor duwen

Ze kijken je aan of ze net het wereldraadsel hebben opgelost. Ze zeggen: “Ja, zo lang die gasten maar blijven fokken en fokken, komt er van de ontwikkelingshulp niks terecht. Dat is logisch.” Zulke genieën zijn bij borrel en bitterballen zelden te vermijden. Vaak zeggen ze ook: “We worden nu eenmaal allemaal ouder met zijn allen. Daarom blijft er niets over uit de pensioenpot. Dat komt door de vergrijzing. We krijgen gewoon te weinig kinderen. Dat is de gemakzucht, hè, logisch.”

Deze redeneerkunde is nu ook doorgedrongen tot de VVD, dat wil zeggen tot het koekoeksei in de Kamerfractie, Wybren van Haga. Dinsdagavond zat hij bij Pauw om uit te leggen dat er van het Nederlandse ontwikkelingsbudget te weinig naar geboortebeperking gaat. Terwijl iedereen toch weet, dat een euro daaraan besteed, 42 pietermannen oplevert, veel meer dan investeringen in vaccinatie of onderwijs.

Alles overwegende Van Haga was al eerder in het nieuws. Hij is een huisjesmelker die zo creatief met de Amsterdamse verhuurverordeningen omgaat, dat de VVD een speciale commissie instelde om hem op zijn integriteit te testen. Die bracht een rapport uit met de volgende conclusie: “Alles overwegende is de Commissie van mening dat met continuering van de dubbelrol als actief ondernemer op deze schaal en Tweede Kamerlid het risico op een toekomstige integriteitsschending aanzienlijk is. Zij is dan ook van oordeel dat de heer Van Haga een duidelijke en ondubbelzinnige keuze moet maken, ofwel voor het actieve ondernemerschap ofwel voor het Tweede Kamerlidmaatschap.”

Kenners van het Binnenhof, zoals de politieke redactie van de NRC in Den Haag stelden vast dat deze milde conclusie vooral te maken had met Van Haga´s sleutelpositie: hij is het 76e Kamerlid, dat de coalitie aan een meerderheid helpt. En hij geldt als een ongeleid projectiel. Hij begint zó voor zichzelf. Of nog erger: hij loopt over naar Thierry Baudet. Zo wist Van Haga zelfs een zwaardere portefeuille af te dwingen want tot nog toe vertrouwde zijn fractievoorzitter Klaas Dijkhoff hem uitsluitend een paar bagatellen toe.

Sigrid Kaag Nu zat hij bij Pauw dus de ontwikkelingshulp af te serveren, die de verantwoordelijkheid is van coalitiegenoot Sigrid Kaag. Dat kan niet helemaal de bedoeling zijn. Maar Van Haga deed het toch. Leunstoelontwikkelingswerkers hebben altijd eenvoudige oplossingen voor heel complexe problemen: je moet ze geen vissen geven maar een hengel. Je moet de trek naar de grote stad tegengaan. Je moet ze allemaal een eigen stukje land geven. Je moet praktisch onderwijs geven. Je moet het vrije ondernemerschap ruim baan geven. Je moet de markt openstellen voor internationale concurrentie. Je moet de bemoeienis van de staat aan banden leggen. Je moet zorgen dat hun begrotingen kloppend zijn. In het eigen land propageren ze nooit één middel tegen alle kwalen. Maar als het om arme landen gaan doen ze dat wel.

“Als ze maar meer aan geboortebeperking doen, dan komt het goed,” behoort tot dit genre. Het is gemakkelijk om te beredeneren waarom. Als voorgerecht: het is in strijd met de feiten dat de Nederlandse ontwikkelingshulp zich niet met gezinsplanning bezig houdt. Integendeel, dat gebeurt al decennia. Minister Kaag zal Van Haga daar ongetwijfeld op wijzen. Ten tweede heeft het geen zin om geboortebeperking te propageren als je dat buiten de gezondheidszorg als geheel om doet. Die valt dan in een zwart gat. Het werkt alleen bij inbedding in een groter geheel.

Mix Arme mensen ontbreekt het aan toegang tot gezondheidszorg in het algemeen. Daarbij gaat het om een mix van preventie, voorlichting, zorg en toegang tot geneesmiddelen. Gezinsplanning is daar een onderdeel van. Met andere woorden: het is loos gepraat om te zeggen dat je eerst aan gezinsplanning moet doen en pas als er minder kinderen komen, de inentingen of het onderwijs aan de beurt zijn, zoals Van Haga dat doet. Hoe stelt hij zich voor dat te realiseren? Zal de ontwikkelingshulp Afrika eerst vol pompen met condooms en pas als de gezinsgrootte is teruggebracht tot laten we zeggen maximaal drie kinderen onderwijssteun geven? Of propageren we de Chinese eenkindpolitiek, die daar overigens tot een gigantisch vergrijzingsprobleem leidt?

Als Van Haga zijn zin krijgt, zal dat alleen maar verspilling van ontwikkelingsgeld tot gevolg hebben, zoals trouwens altijd gebeurt als rijke landen de Derde Wereld proberen op te zadelen met hun eigen modieuze hang ups en oplossingen. Maar goed, hij heeft zijn fifteen minutes of fame weer gehad. En daar ging het om. “Is dit een proefballon?”, wilde Jeroen Pauw nog weten. Uiteraard ontkende het kamerlid, maar het was er wel degelijk een. Een proefballon aan een touwtje, die hij voor de neus van Klaas Dijkhoff heen en weer laat wiegen. Denk erom: anything you can do, I can do better. En probeer me niet wéér op een zijspoor te duwen. Zijn optreden bij Pauw was een nieuwe waarschuwing.

Cc-foto: Risastla