VVD probeert af te leiden van genocide in Gaza met framing en verdachtmakingen

De genocide in Gaza bevindt zich al geruime tijd in één van de laatste fases: vernietiging, parallel aan de fase van ontkenning. Toch heeft Nederland, na achttien maanden, nog altijd geen duidelijke veroordeling uitgesproken, om het over maatregelen richting Israël maar niet te hebben. Wat wél tot veel politieke beroering leidde, was de context rond de herdenking en viering van 4 en 5 mei. Nooit meer is nu bleek voor onder andere regeringspartij VVD te confronterend.

De Alternatieve Nationale Herdenking die ik initieerde en mede organiseerde, werd hierdoor onderwerp van politieke framing en desinformatie. Kort voor 4 mei sprak VVD-minister David van Weel zorg uit over demonstraties op 4 mei en riep hij organisatoren op om hun acties “waardig” te houden. “Vraag je af: draagt mijn gedrag bij aan verbinding in de samenleving of vergroot ik alleen maar de polarisatie?” aldus de minister. Een herdenking werd een demonstratie en de toon was daarmee gezet.

Vervolgens kwam Lotte van Basten Batenburg, VVD-fractievoorzitter in de Haagse gemeenteraad, met haar aanvullende framing. Ze sprak van een ‘smerige actie’ en over de verstoring van een herdenking bij het homomonument. VVD-fractievoorzitter in de Tweede Kamer, Dilan Yeşilgöz deed ook nog een duit in het zakje door te stellen dat “onze gedeelde geschiedenis” te grabbel werd gegooid. 'Dit mogen we nooit accepteren', zo stelde zij.

De meest venijnige aanval kwam van Claudia van Zanten (BBB, voorheen VVD), die op X een rode hand op het gezicht van de leidster van de afsluitende ceremonie afschilderde als een “walgelijk symbool voor Jodenhaat en het afslachten van Joden.” In werkelijkheid is deze hand een internationaal symbool dat aandacht vraagt voor de vermissing van inheemse meisjes. De feitelijke betekenis was eenvoudig te checken, maar daar ging het blijkbaar niet om.

Dat de organisatie in handen lag van keurige vrouwen met parelkettinkjes als ik maakte verschil. Maar toen VVD-staatssecretaris Jurgen Nobel in talkshow Bar Laat reageerde op een fragment waarin een inwoner van de Haagse Schilderswijk uitlegde waarom hij op 5 mei geen vlag uithing, luidde zijn oordeel: “Wat moet je met dit soort lui, die geen greintje respect hebben?” De impliciete boodschap is duidelijk: mensen van kleur die ‘afwijkende’ ervaringen of opvattingen delen, zeker als het gaat om Gaza, worden onmiddellijk gewantrouwd en gebrandmerkt.

Tafelgast Roel Maalderink greep gelukkig in. Maalderink benoemde wat velen dachten: de hypocrisie van een bewindspersoon die over “respect voor herdenken” spreekt, maar anderhalf jaar heeft gezwegen over genocide – en nu wél een man van kleur moreel de maat neemt over het al dan niet uithangen van een vlag op 5 mei. Welke waarden zijn hier werkelijk leidend?

De oproep van Ruben Brekelmans op 5 mei om “elkaar vast te houden” en “ons niet uit elkaar te laten spelen”, klonk dan ook hol. De VVD, die beweert polarisatie tegen te willen gaan, lijkt die juist actief aan te wakkeren – door verdachtmakingen, desinformatie en selectieve verontwaardiging. Alles om maar af te leiden van het feit dat het Gaza-beleid maatschappelijk en moreel niet langer overeind te houden is.

Vooral mensen van kleur die zich uitspreken voor mensenrechten en tegen genocide zijn doelwit geworden. Maar ook witte Nederlanders, witte vrouwen van zogenaamd ‘keurige’ signatuur, die proberen te verbinden en te herdenken met erkenning voor àlle slachtoffers, zijn onderwerp van politieke aanvallen geworden.

De onderliggende boodschap is helder: wie internationale normen en mensenrechten leidend wil maken, mag rekenen op tegenwerking. Kritiek op Israël wordt niet inhoudelijk weerlegd, maar gedelegitimeerd door de boodschapper aan te vallen. Morele helderheid wordt afgeschilderd als verstoring, verbinding als bedreiging. En wie zich uitspreekt, moet vrezen voor framing, verdachtmaking of zelfs intimidatie.

Toch groeit het verzet. Ambtenaren en diplomaten in binnen- en buitenland hebben zich de afgelopen maanden juist wél uitgesproken. Ze organiseren een wekelijkse sit-in, schrijven brieven aan ministers, organiseren een alternatieve nationale herdenking en zoeken elkaar op in transnationale netwerken. Die onderlinge steun laat zien: er is kracht in collectieve actie. Het laat ook zien dat hoop en menselijkheid niet zomaar weggeframed kunnen worden.

Daarom, tot slot, een oproep aan alle minderheden in Nederland en iedereen die zich betrokken voelt: laten we ons niet politiek laten uitspelen. Vandaag is het de ene groep die verdacht wordt gemaakt, morgen (weer) de ander. Onze kracht ligt in solidariteit, de weigering mee te gaan in het verdelen van onze samenleving én in een gedeeld moreel kompas op basis waarvan steun aan genocide nooit acceptabel is. Toen niet. Nu niet.