Waarom ik mijn cv-ketel heb afgezet, en wat dat zegt over het falen van de energiemarkt

Ik heb mijn cv-ketel afgezet. Niet uit luxe, maar uit noodzaak. En het voelt als bevrijding.

In mijn bovenwoning van 60 vierkante meter, goed geïsoleerd en bescheiden in verbruik, verwarm ik voortaan met een split unit airco. Alleen voor douchen en kort koken gebruik ik nog gas. Het is een radicale keuze, maar ook een logische. Want waar ik vorig jaar nog met angst naar de gasmeter keek, kijk ik nu naar de zon.

Deze stap gaat me niet alleen honderden euro’s besparen, maar ook iets veel groters opleveren: controle. Autonomie. Energiezekerheid. En het besef dat de energiemarkt zoals die nu functioneert, fundamenteel faalt — vooral voor mensen met de laagste inkomens.

Van afhankelijkheid naar autonomie
Mijn woning is goed geïsoleerd, en ik heb een dynamisch stroomcontract bij ANWB.  

Dat betekent dat ik per uur betaal wat stroom op de beurs kost. Op zonnige dagen - zoals 1 juli dit jaar - was die prijs letterlijk nul. De hele dag. Ook ’s nachts. 

Dankzij mijn nieuwe airco, een Samsung split unit met een SCOP van 4.6, kan ik mijn woning efficiënt verwarmen: voor elke kilowattuur stroom krijg ik 4.6 kilowattuur warmte terug. Of koelen natuurlijk, maar dat laat ik nu de zomer voorbij is, voor nu even buiten beschouwing. 

Een berekening van de kosten in mijn situatie, bij 2 en bij 3 bewoners in dezelfde bovenwoning
In 2024 verbruikte ik als alleenwonende man 393 kubieke meter gas, waarvoor ik in totaal 725 euro betaalde — inclusief belastingen, netbeheerkosten en vastrecht. Dat is mijn uitgangspunt.

Van dat gasverbruik is naar schatting ongeveer 70 procent gebruikt voor verwarming. De rest ging op aan douchen en koken. Dat betekent dat ik ongeveer 275 kubieke meter gas verstookte om mijn woning warm te houden. Omgerekend komt dat neer op zo’n 506 euro per jaar aan verwarmingskosten.

Vanaf dit seizoen (de verwarming is sinds deze week weer echt nodig) verwarm ik mijn woning met een split unit airco van Samsung, met een SCOP van 4.6. 

Dat betekent dat ik voor elke kilowattuur stroom ruim vier keer zoveel warmte terugkrijg. Voor mijn woning - een goed geïsoleerde bovenwoning van 60 vierkante meter - heb ik jaarlijks ongeveer 3.500 kilowattuur warmte nodig. Met deze airco betekent dat een stroomverbruik van ongeveer 760 kilowattuur per jaar.

Met een gemiddeld dynamisch stroomtarief van 12 cent per kilowattuur kom ik uit op een jaarlijkse verwarmingskostprijs van ongeveer 91 euro. Dat is een verschil van ruim 400 euro ten opzichte van gas.

Tweepersoonshuishouden
Als ik dit doortrek naar een huishouden van twee personen, stijgt de warmtevraag iets — door meer douchebeurten, meer activiteit in huis en iets meer leefruimte die verwarmd wordt. In plaats van 3.500 kilowattuur reken ik dan met 4.500 kilowattuur warmte per jaar.   

Dat betekent een stroomverbruik van ongeveer 980 kilowattuur, en een jaarlijkse kost van 118 euro. Als ik de verwarming op gas zou laten draaien, zou dat bij twee personen neerkomen op ongeveer 360 kubieke meter gas, oftewel zo’n 660 euro per jaar. De besparing komt dan uit op ruim 540 euro.

Driepersoonshuishouden in dezelfde woning
Bij drie personen stijgt de warmtevraag verder, maar niet lineair. Ik reken met 5.300 kilowattuur warmte per jaar, wat neerkomt op ongeveer 1.150 kilowattuur stroom. Dat kost ongeveer 138 euro per jaar. Op gas zou dat neerkomen op ongeveer 430 kubieke meter, oftewel zo’n 790 euro. De besparing komt dan uit op ruim 650 euro per jaar.

Kort samengevat: hoe meer mensen in huis, hoe hoger de warmtevraag, maar de split unit airco blijft veruit de goedkoopste optie. 

Zelfs zonder subsidies, zonder zonnepanelen en zonder slimme sturing levert deze overstap honderden euro’s per jaar op. En dat is nog los van het comfort, de flexibiliteit en het feit dat ik nu zelf kan kiezen wanneer ik energie verbruik. 

Moderne techniek maakt het gemakkelijk
Dit vooral ook door de moderne techniek van een internetverbinding en een slimme app die mij meldt dat de airco is uitgeschakeld, na een paar minuten dat ik mijn huis verlaten heb. 

Kom ik weer bijna thuis, dan schakelt de airco weer in. Ook schema's instellen kan, zodat de verwarming vanzelf af- of terugschakelt naar een lagere temperatuur, als ik dat zo instel.

Energiearmoede is geen individueel falen
Ik heb geluk. Ik kon deze stap zetten. Maar miljoenen huishoudens kunnen dat niet. Zij zitten vast in slecht geïsoleerde woningen, met oude ketels en vaste contracten. Voor hen is energiearmoede geen abstract begrip, maar dagelijkse realiteit.

De overheid reageert met noodfondsen. Tijdelijke tegemoetkomingen. Pleisters op een systeem dat structureel tekortschiet. Want energiearmoede is geen individueel falen — het is een collectief beleidsfalen.

We subsidiëren gasarmoede met tijdelijke pleisters, maar investeren nauwelijks in structurele oplossingen. En dat is niet alleen inefficiënt, het is onrechtvaardig.

Mijn airco als emancipatie
Een airco wordt vaak gezien als luxe. Comfort. Koeling. Maar in mijn geval is het een emancipatiemiddel. Het verwarmt mijn woning, bevrijdt me van fossiele afhankelijkheid, en democratiseert mijn energiegedrag.

Ik kan kiezen wanneer ik stroom verbruik. Ik kan inspelen op beursprijzen. Ik kan mijn verbruik afstemmen op mijn budget. En ik hoef niet meer te vrezen voor een torenhoge eindafrekening. Een bijbetaling van 650 euro, zoals dit jaar dat liep van juli 2024 tot juli 2025, zal nu niet meer voorkomen. 

Energieleverancier stak (deels) een hand in eigen boezem
Want ondanks het feit dat ik mijn maandbedrag in dat jaar stapsgewijs ophoogde naar 150 euro per maand, liep ik toch nog tegen deze bijbetaling aan. ANWB stak deels een hand in eigen boezem omdat zij mij ook niet goed wisten te adviseren welk maandbedrag te kiezen en beloofde beterschap.  

Zonder subsidie
Deze transitie heb ik zelf gerealiseerd. Zonder subsidie. Gewoon met gezond verstand, mijn hele vakantiegeld als investering, wat technische kennis, en de wil om mijn situatie te verbeteren.  

Dit is niet voor iedereen met een bescheiden inkomen, zoals ik, te realiseren. Daarom zou ik ook willen pleiten voor beleid van gemeenten dat hierop aansluit. Want de kosten die je bespaart als gemeenten wanneer een burger niet in de financiële problemen komt vanwege energiearmoede zijn gigantisch te noemen.

De paradox van de energiemarkt
Op 1 juli 2025 was de stroomprijs 24 uur lang nul euro. Niet alleen overdag, maar ook ’s nachts. Dat lijkt onlogisch, maar is het niet. Er was massale zonne-opwekking, lage vraag, en beperkte opslag. De markt had een overschot, en dat overschot moest weg - tegen elke prijs.

Toch betaalde ik nog steeds een paar cent per kWh, door de vaste opslag van mijn leverancier. En dat is precies de paradox: zelfs als de marktprijs nul is, betaal je nog. En zelfs als je zuinig bent, kun je in de knel komen.

De energiemarkt is niet ontworpen voor huishoudens. Ze is ontworpen voor grootschalige handel, voor producenten en tussenpartijen. Huishoudens zijn de eindgebruikers, maar zelden, zeg maar gerust nooit de eindbepalers. 

En hier een pleidooi houden voor het de-commercialiseren van alles rondom energielevering zou passen bij mijn ideeën over hoe de maatschappij zou moeten worden ingericht, maar door velen van u, en onze (globale) partners in het buitenland, toch ietwat socialistisch of zelfs communistisch worden aangeduid. 

Want dat wij allemaal een zijn, de Aarde een eenheid zou moeten zijn met alles wat erop leeft, is in deze tijd van verdere individualisering en eigenbelang toch echt nog een brug te ver.

Pleidooi: van noodfonds naar energievrijheid
Daarom pleit ik, als eerste stap, voor een fundamentele koerswijziging. Stop met noodfondsen. Start met structurele verduurzaming. Richt een Nationaal Energievrijheidsfonds op, dat investeert in:

• Warmtepompen, airco’s en inductieplaten voor lage inkomens.
• Collectieve isolatieprojecten per wijk.
• Toegankelijke dynamische contracten met transparante apps.
• Slimme meters en sturing voor huishoudens zonder technische kennis.

Maak energiezekerheid een recht, geen privilege. 

Want zolang we energiearmoede bestrijden met tijdelijke lapmiddelen, blijven we achter de feiten aanlopen.

Van overleven naar vooruitkijken
Voor mij is deze stap meer dan een technische keuze. Het is een politieke daad. Een persoonlijke emancipatie. Een manier om grip te krijgen op iets wat jarenlang buiten mijn controle lag.

Ik heb mijn cv-ketel afgezet. Niet uit luxe, maar uit noodzaak. En het voelt als bevrijding.

Als dit kan in een bovenwoning in Den Bosch, dan kan het overal. Laten we stoppen met overleven, en beginnen met vooruitkijken.